«Δεν ξέρω για σας, αλλά εμένα έχει αρχίσει πραγματικά να με παίρνει από κάτω» έγραψε στο twitter η δημοσιογράφος Κατερίνα Παναγοπούλου. Η εξομολόγησή της προκάλεσε καμιά διακοσαριά σχόλια και μία βροχή από καρδούλες. Οι περισσότεροι της έλεγαν αυτό που λέμε και εμείς στον εαυτό μας κάθε μέρα: θα περάσει και όλα θα γίνουν όπως πριν, θα εκτιμήσουμε την κανονικότητα μας και θα κάνουμε καιρό να γκρινιάξουμε για τα στραβά της. Θα αγαπήσουμε τις λακκούβες που έχει ο δρόμος μας.
Είναι τα ίδια λόγια που λέγονται με διαφορετικές λέξεις κάθε μέρα. Και εμείς τα ακούμε λες και είμαστε πάνω σε έναν διάδρομο γυμναστικής όπου τρέχουμε, ιδρώνουμε, λαχανιάζουμε, αλλά τα πάντα γύρω μας μένουν ίδια και ακίνητα. Στην «Πανούκλα», του Καμύ, έρχεται η στιγμή που οι εγκλωβισμένοι στο Οράν σταματάνε να γράφουν γράμματα προς τον έξω κόσμο. Στέλνουν μόνο τηλεγραφήματα με τα οποία απλώς δηλώνουν την κατάστασή τους. «Είμαι καλά, σε αγαπάω». Οι λέξεις έχουν χάσει τη σημασία τους. Ακόμα και αν τις απλώσεις σε ένα χαρτί, δεν θα δώσουν φωνή στις σκέψεις. Είναι, στην πραγματικότητα, νεκρές.
Και κάπως έτσι, ξεμένουμε από λόγια, πατώντας στις ίδιες λέξεις. Βλέπουμε τον Χαρδαλιά που εδώ και ένα μήνα μας λέει ότι οι επόμενες δύο εβδομάδες θα είναι κρίσιμες. Και κάθε μέρα κατεβάζει όλο και περισσότερο τα γυαλιά του, για να θυμόμαστε ότι μας βλέπει και μπορεί να μας στείλει το πρόστιμο στο σπίτι. Και τον Τσιόδρα που ό,τι και αν τον ρωτήσουν, όλο τα ίδια λέει. Το μόνο που αλλάζει είναι ο αριθμός των κρουσμάτων και το μήκος της φράντζας του -προφανώς δεν θα κουρευτεί για να μη σκανδαλίσει με την προνομιακή πρόσβαση σε μπαρμπέρη.
Οσο, λοιπόν, ο Χαρδαλιάς παίζει την κασέτα με την κρισιμότητα της μάχης και τις επόμενες κρίσιμες εβδομάδες, τόσο εσύ σταματάς να τον ακούς. Γίνεσαι όπως οι άνθρωποι που ζουν δίπλα σε αεροδρόμια και έχουν σταματήσει να ακούν τον θόρυβο από τα αεροπλάνα. Για τον συμπαθή Σπύρο Παπαδόπουλο, δεν το συζητώ, ο άνθρωπος, γερός να είναι, περιλαμβάνεται στα θύματα της επιδημίας. Εχει ταυτιστεί με τον κορονοϊό όπως ο Γαϊτάνος με το Πάσχα.
Ολα δείχνουν ότι αυτή κατάσταση θα τραβήξει, στην καλύτερη περίπτωση, κανένα δίμηνο. Ο Τσιόδρας θα έχει πλέον μπούκλες. Μπορεί πάλι να παίζουν βίντεο αρχείου με τους Τσιόδρα-Χαρδαλιά καθώς κανένας δεν θα προσέχει τι λένε. Και θα ταϊζόμαστε, καθημερινά, όπως τα κοτόπουλα στο πτηνοτροφείο, με τη φρίκη των άλλων, μακαρίζοντας την τύχη μας που δεν ζούμε τα χειρότερα.
Εντάξει, αλλά θέλω να ρωτήσω στα σοβαρά (και πάντα ήρεμα, εννοείται): πώς διάολο παλεύεται όλο αυτό; Αφήστε κατά μέρους τα οικονομικά. Εχετε αναρωτηθεί πώς θα εξελιχθεί η ψυχική μας κατάσταση αυτό το διάστημα; Και ποιο, αλήθεια, θα είναι το πρωτόκολλο της ομαδικής ψυχοθεραπείας μας; Θα με πείτε υπερβολικό, αλλά έχω την αίσθηση ότι αν αυτό τραβήξει όσο λένε, δεν αποκλείεται να δούμε ανθρώπους που θα βγαίνουν έξω και θα ψάχνουν να πετύχουν τον ιό, να κολλήσουν να ησυχάσουν.
Ναι ξέρω, οι παλαιότερες γενιές πέρασαν και χειρότερα. Ενας κύριος 94 ετών μου έλεγε, στο τηλέφωνο, ότι αυτό που ζούμε δεν είναι τίποτα μπροστά στην απαγόρευση κυκλοφορίας και στην πείνα της Κατοχής. Ακριβώς. Το πρόβλημα είναι ότι οι περισσότεροι από μας δεν έχουν ζήσει Κατοχή για να τους παρηγορεί η σύγκριση. Κατά μία εκδοχή, συμμετέχουμε στο μεγαλύτερο ψυχιατρικό πείραμα που έγινε ποτέ. Και όμως, οι συνέπειες της κρίσης στη ψυχική υγεία του πληθυσμού είναι ένα θέμα με το οποίο δεν ασχολείται κανείς -τέτοια ώρα, τέτοια λόγια. Βέβαια η Ιστορία μας διδάσκει ότι οι άνθρωποι ξεχνούν και προχωρούν. Ας ελπίσουμε ότι έτσι θα συμβεί και με μας. Θα το αφήσουμε πίσω μας και ούτε θα γυρίσουμε να το κοιτάξουμε.