«Η πλήρης άρση των εμποδίων στην ψηφοφορία των Ελλήνων του εξωτερικού μοιράζει από την αρχή την τράπουλα του πολιτικού μας συστήματος και διευρύνει το εκλογικό σώμα σε τέτοιο βαθμό, που το βράδυ των εκλογών ίσως δεν γνωρίζουμε πόσα κόμματα μπαίνουν τελικά στη Βουλή».
Το βράδυ των εκλογών της 25ης Ιουνίου και ενώ η καταμέτρηση της ψηφοφορίας τρέχει, γνωστός δημοσιογράφος μεγάλου τηλεοπτικού καναλιού διακόπτει σκωπτικά τον συνομιλητή του στο πάνελ για να επισημάνει με επιτιμητικό ύφος «μην κοιτάτε την αποχή, οι εκλογικοί κατάλογοι είναι τελείως απαρχαιωμένοι!».
Αυτό όμως που ανατέλλει προσεχώς με την άρση των εμποδίων στην ψηφοφορία των Ελλήνων του εξωτερικού αρκεί για να καταστήσει αυτήν την αντίληψη εντελώς απαρχαιωμένη. Και αυτό επειδή μέχρι και σήμερα, η αποχή δεν αφορά τόσο αυτούς που βαρέθηκαν να πάνε να ψηφίσουν, όσο κυρίως αυτούς που ήθελαν άλλα δεν μπόρεσαν.
Για αρχή, ας ξεκινήσουμε με ορισμένα στερεότυπα που περιβάλλουν το θέμα εδώ και δεκαετίες, με κυρίαρχο το «μα γιατί να αποφασίζουν για την μοίρα μου όλοι αυτοί που σηκώθηκαν και έφυγαν από την χώρα». Η αφοριστική αυτή σκέψη αγνοεί πως η τρέχουσα νομοθεσία δεν αφαιρεί το δικαίωμα της ψήφου σε όσους ζουν στο εξωτερικό, απλώς τους επιβάλλει να είναι παρόντες 5′ σε ένα συγκεκριμένο εκλογικό τμήμα την Κυριακή των εκλογών για να ρίξουν το ψηφοδέλτιο σε μια κάλπη.
Η εγγραφή στους καταλόγους εξωτερικού, λοιπόν, δεν αφορά απλώς τη «θεία από το Σικάγο»: αφορά και τους γονείς σου που μένουν στη Βόρεια Ηπειρο, την αδελφή σου που είναι αποσπασμένη εκπαιδευτικός στο Μόναχο, την κόρη σου που κάνει το διδακτορικό της στο Εδιμβούργο, τον γαμπρό σου που κατασκευάζει ουρανοξύστες στο Ντουμπάι, και τον ανιψιό σου που κάνει τη θητεία του στην Κύπρο.
Ολοι αυτοί και ακόμα περισσότεροι διατηρούν ενεργές επαφές με τη μητέρα – πατρίδα, φροντίζουν τους γονείς τους, πληρώνουν ΕΝΦΙΑ, στέλνουν εμβάσματα και αρκετοί εκπλήρωσαν και τις στρατιωτικές υποχρεώσεις τους. Το να μπορούν να ψηφίζουν από τον τόπο της προσωρινής ή μόνιμης κατοικίας τους δεν θα έπρεπε καν να το συζητάμε.
Η συμπερίληψη της ψήφου των Ελλήνων του Εξωτερικού στο εκλογικό αποτέλεσμα έρχεται μοιραία να μειώσει το ποσοστό της αποχής –οι κατάλογοι είναι οι ίδιοι άλλωστε– και με τη σειρά του να αυξήσει το ποσοστό της συμμετοχής. Αυτό με τη σειρά του έχει την εξής παράπλευρη συνέπεια: ο πήχης για την είσοδο ενός κόμματος στην Βουλή ανεβαίνει σημαντικά, καθώς είναι ευθεία συνάρτηση του πλήθους των εγκύρων ψηφοδελτίων.
Για του λόγου το αληθές, με 61,% συμμετοχή τον Μάιο 2023, είχαμε πεντακομματική Βουλή και ένα 16,01% εκτός Βουλής. Εάν η συμμετοχή ανεβεί κι άλλο –και στην περιφέρεια Εξωτερικού είδαμε συμμετοχή κοντά στο 80% στην ίδια αναμέτρηση– τόσο πιο δύσκολο θα γίνει σε προσχηματικούς κομματικούς σχηματισμούς να καθίσουν στα έδρανα.
Πρακτικά, πρέπει να πείσεις περισσότερους, πρέπει οι θέσεις σου ως κόμμα να απηχούν σε ευρύτερο ακροατήριο, με διαφορετικές μάλιστα παραστάσεις από αυτές στην Επικράτεια, για να σου αξίζει να περάσεις το κατώφλι του Κοινοβουλίου. Μέχρι να τελειώσει λοιπόν και η καταμέτρηση από την περιφέρεια εξωτερικού, δεν θα είναι βέβαιο πόσοι σχηματισμοί θα εκπροσωπηθούν, ενώ δημοσκοπήσεις και περιοδείες θα πρέπει πλέον να επεκταθούν και εκτός συνόρων.
Ως ελληνικό έθνος, τα σύνορά μας δεν τελειώνουν στον Εβρο και στην Ηγουμενίτσα, άλλα απλώνονται από τη Σεούλ μέχρι το Σαν Ντιέγκο. Η άρση των εμποδίων στην ψηφοφορία των αποδήμων μπορεί να φέρει το έθνος πιο κοντά, να βάλει στην ατζέντα θέματα που αφορούν την εκπαίδευση των Ελληνοπαίδων στον εξωτερικό και την προστασία των κοινοτήτων, να τονώσει την ελληνική διπλωματία διεθνώς και να προωθήσει πολιτικές που θα βοηθήσουν στον επαναπατρισμό όσων το επιθυμούν.
Η Ελλάδα είναι μάλιστα από τις ελάχιστες χώρες στην Ευρώπη που δεν έχουν ακόμα μια τέτοια ρύθμιση. Δεν πρέπει να φοβόμαστε τη δημοκρατία. Κάποτε, δεν επιτρεπόταν η ψήφος στις γυναίκες. Ισως είναι πια καιρός να κάνουμε τα εμπόδια στην ψήφο των αποδήμων κομμάτι του παρελθόντος.
Ο Χαράλαμπος Ξανθοπουλάκης είναι Αρχιτέκτων Λογισμικού και εργάζεται στις Κάτω Χώρες