Οι φοροδιαφεύγοντες και φοροαποφεύγοντες αναγκάζονται φέτος να πληρώσουν κάποια ευρώ φόρο μετά τη θέσπιση των αντικειμενικών κριτηρίων για τους αυτοαπασχολούμενους από το υπουργό Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη. Παρότι όμως το πρώτο βήμα έγινε, η «ανταρσία» των φοροφυγάδων βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη με έντονη κινητικότητα στο πολιτικό παρασκήνιο και λόμπινγκ εναντίον του οικονομικού επιτελείου.
Τα στοιχεία από τις φετινές δηλώσεις (εισοδήματα 2023) είναι ενδεικτικά:
– 402.183 αυτοαπασχολούμενοι που εμπίπτουν στα αντικειμενικά κριτήρια δήλωσαν λιγότερα κι από πέρυσι μόλις 3.215 ευρώ ή 268 ευρώ τον μήνα και συνεχίζουν να αντιδρούν!
– Οι μισθωτοί δήλωσαν και εφέτος τα υψηλότερα εισοδήματα (16.470 ευρώ μέσο ετήσιο) ενώ για πρώτη φορά οι ελεύθεροι επαγγελματίες πέρασαν στη δεύτερη θέση (15.013 ευρώ) πάνω από τους συνταξιούχους (13.333 ευρώ)
Μπροστά σε μια πραγματικότητα, αποκλειστικά ελληνική, βρίσκονται πλέον τα εκατομμύρια των φορολογουμένων που δεν κρύβουν τίποτε από την εφορία —κατά βάση μισθωτοί και συνταξιούχοι— και το υπουργείο Οικονομικών το οποίο επιχείρησε να υλοποιήσει μια ήπια μεταρρύθμιση για να υποχρεώσει τους ελεύθερους επαγγελματίες να δηλώνουν ποσά που είναι όσο το δυνατόν πιο κοντά στα πραγματικά τους εισοδήματα.
Κι όμως, όπως διαπιστώθηκε μετά την εκκαθάριση των εφετινών φορολογικών δηλώσεων, αυτοί που αντιδρούσαν στις επιχειρούμενες αλλαγές, τα λεγόμενα αντικειμενικά κριτήρια ή τεκμήρια, με την καθιέρωση στην ουσία μιας και μόνο ελάχιστης υποχρέωσης να μην δηλώσουν εισόδημα χαμηλότερο από τον κατώτατο μισθό ενός υπαλλήλου τους, παραμένουν «αμετανόητοι φοροφυγάδες». Εφέτος υπήρξαν 402.183 αυτοαπασχολούμενοι που δήλωσαν εισοδήματα χαμηλότερα από πέρυσι τα οποία σε μέσο όρο δεν ξεπερνούν τα 3.215 ευρώ για ένα ολόκληρο χρόνο(!), το 2023.
Οπως σημειώνουν κορυφαίες πηγές του υπουργείου Οικονομικών «υπάρχει αυτή η κατηγορία αυτοαπασχολουμένων που δεν θέλει να πληρώνει ούτε ένα ευρώ φόρο. Κι αυτό αποδείχθηκε από την ανάλυση των υποβληθέντων στοιχείων. Αυτή η κατηγορία δήλωσε εισοδήματα χαμηλότερα κι από ό,τι στις δηλώσεις του 2023 (εισοδήματα 2022) κι επιπρόσθετα συνεχίζει να αντιδρά στις αλλαγές, οι οποίες δεν αφορούν τη μεγάλη πλειοψηφία των ελεύθερων επαγγελματιών οι οποίοι δήλωσαν μάλιστα υψηλότερα εισοδήματα κι από ό,τι το 2023».
Τι έδειξε η ανάλυση των φορο-δηλώσεων
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της ΑΑΔΕ, μετά τη λήξη υποβολής των φορολογικών δηλώσεων του 2024 (εισοδήματα 2023), τα αποτελέσματα της εκκαθάρισης δείχνουν ότι οι παρεμβάσεις που έγιναν για τη φορολόγηση των ελευθέρων επαγγελματιών οδήγησαν στη διεύρυνση της φορολογικής βάσης.
Για δεκαετίες ολόκληρες, μέχρι και το 2023 ,το 71% των ελευθέρων επαγγελματιών δήλωνε εισόδημα κάτω από τον εργαζόμενο του κατώτατου μισθού. Την ίδια στιγμή, το 4% των ελευθέρων επαγγελματιών (μόλις 29.000) πλήρωνε το 50% των φόρων που αναλογούσαν στην κατηγορία, ενώ 172.000 ελεύθεροι επαγγελματίες πλήρωναν φόρο λιγότερο από 500€ το χρόνο.
Αύξηση δηλωθέντων εισοδημάτων
Από την εκκαθάριση των φετινών δηλώσεων προκύπτει αύξηση στα εισοδήματα τόσο των μισθωτών και των συνταξιούχων, όσο και των ελευθέρων επαγγελματιών, με τη διαφορά όμως ότι όσοι καλύφθηκαν από το τεκμήριο δήλωσαν φέτος λιγότερα εισοδήματα από πέρυσι, ενώ όσοι το ξεπερνούσαν δήλωσαν αυξημένα εισοδήματα σε σχέση με το 2023.
Ο πίνακας των υπηρεσιών του ΥΠΟΙΚ αποτυπώνει τη σύγκριση των δηλώσεων του 2024 με το 2023:
Πώς ζουν με 268 ευρώ το μήνα;
Μετά τη φορολογική μεταρρύθμιση για τους ελεύθερους επαγγελματίες τα στοιχεία δείχνουν ότι για 402.183 αυτοαπασχολούμενους που φορολογήθηκαν με βάση τα αντικειμενικά κριτήρια ο μέσος φόρος αυξήθηκε κατά 813 ευρώ ή κατά 65,3%, καθώς πέρυσι, που δεν ίσχυαν τα αντικειμενικά κριτήρια, η μέση επιβάρυνσή τους ανερχόταν σε 1.245 ευρώ (595 ευρώ φόρος εισοδήματος + 650 ευρώ τέλος επιτηδεύματος).
Για τους 311.557 που δήλωσαν υψηλότερα ποσά από τα τεκμαρτά η μέση φορολογική επιβάρυνση αυξήθηκε μόλις κατά 147 ευρώ ή κατά 4,08%, από τα 3.601 στα 3.748 ευρώ.
Συγκεκριμένα, όσοι εμπίπτουν στο τεκμήριο δήλωσαν μέσο ετήσιο εισόδημα 3.215 ευρώ (268 ευρώ/μήνα), ενώ όσοι δεν εμπίπτουν στο τεκμήριο δήλωσαν μέσο ετήσιο εισόδημα 15.013 ευρώ (1.251/ μήνα). Το ερώτημα που προκύπτει είναι «πώς ζουν αυτοί οι άνθρωποι»;
Αναλύοντας τα εισοδήματα των τριών κύριων βάσεων (μισθωτοί, συνταξιούχοι και ελεύθεροι επαγγελματίες) παρατηρείται ότι το μέσο δηλωθέν εισόδημα των ελευθέρων επαγγελματιών (13.901 ευρώ) εξακολουθεί —και μετά την επιβολή του τεκμηρίου— να υπολείπεται αυτό των μισθωτών (16.470 ευρώ) παρά την επιβολή του τεκμαρτού φόρου και ακολουθούν οι συνταξιούχοι (13.333 ευρώ).
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα δηλωθέντα εισοδήματα δεν καλύπτουν τα ήδη ισχύοντα τεκμήρια διαβίωσης στην κατηγορία των ελευθέρων επαγγελματιών, σε αντίθεση με τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους.
Πόσο φόρο πληρώνουν μισθωτοί και επαγγελματίες
Ως προς το μέσο φόρο, για πρώτη φορά παρατηρείται οι ελεύθεροι επαγγελματίες (2.472 ευρώ) να ξεπερνούν τους μισθωτούς (1.816 ευρώ). Αν αναλυθεί όμως περαιτέρω ο μέσος φόρος ανέρχεται σε 1.733 ευρώ για όσους καλύπτονται από το τεκμήριο και σε 3.423 ευρώ για όσους το ξεπερνούν.
Η συνολική μέση επιβάρυνση, συμπεριλαμβανομένου του τέλους επιτηδεύματος (το οποίο έχει μειωθεί κατά 50%) ανέρχεται σε 1.733 ευρώ + 325 ευρώ τέλος επιτηδεύματος, δηλαδή 2.058 ευρώ για όσους καλύπτονται από το τεκμήριο και σε 3.748 ευρώ (3.423 ευρώ + 325ευρώ) για όσους το υπερβαίνουν.
Σε σύγκριση με το 2023, ο μέσος φόρος ελευθέρων επαγγελματιών που υπάγονται στο τεκμήριο σύμφωνα με το προηγούμενο καθεστώς (κοινά ΑΦΜ) ήταν 595 + 650 ευρώ τέλος επιτηδεύματος, δηλαδή 1.245 ευρώ. Επομένως, ο μέσος επιπλέον φόρος ανέρχεται σε 813 ευρώ ετησίως.
Αντίστοιχα, ο επιπλέον φόρος που καλούνται να πληρώσουν όσοι δεν καλύπτονται από το τεκμήριο ανέρχεται σε 147 ευρώ και συνοδεύεται από αύξηση εισοδημάτων 277 εκατομμύρια ευρώ.
Κατάργηση τέλους επιτηδεύματος το 2025
Με την επικείμενη κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, για την οποία έχει δεσμευτεί η κυβέρνηση, ο μέσος φόρος των ελευθέρων επαγγελματιών που καλύπτονται από το τεκμήριο θα ανέρχεται στα 1.733 ευρώ, δηλαδή θα είναι κατά 83 ευρώ μικρότερος από αυτόν του μέσου μισθωτού.
Μόνο 366 αμφισβήτησαν τα τεκμήρια
Από τα στοιχεία προκύπτει ότι πρόθεση αμφισβήτησης του τεκμηρίου δήλωσαν 4.357 φυσικά πρόσωπα από τα 401.072 φυσικά πρόσωπα (1,08%) που εκκαθαρίζονται βάσει άρθρου 28Α, σε σύνολο 712.649 επιτηδευματιών (0,61%). Ομως, από αυτούς, ελάχιστοι ελεύθεροι επαγγελματίες προχώρησαν τελικά σε αίτηση αμφισβήτησης του τεκμηρίου. Μέσω της ειδικής εφαρμογής για το 28Α, έχουν γίνει 366 (9 στους 10.000 ή 0,009% όσων εμπίπτουν στο τεκμήριο) υποβολές για την παρ. 3 (αμφισβήτηση για αντικειμενικούς λόγους) και 263 (6 στους 10.000 ή 0,006% όσων εμπίπτουν στο τεκμήριο) υποβολές για την παρ. 4 (αμφισβήτηση με αίτημα διενέργειας ελέγχου), γεγονός που αποδεικνύει ότι στην πραγματικότητα ελάχιστοι έχουν θιγεί από το νέο σύστημα…