Το πρόγραμμα επιδοτεί μισθό τριών χιλιάδων ευρώ για ένα χρόνο προς επιστήμονες και εξειδικευμένα στελέχη που αποφασίσουν να επαναπατριστούν για να συμμετάσχουν στην εθνική προσπάθεια ανάταξης. Καλό, συμπαθητικό, με ενδιαφέροντα συμβολισμό.
Όμως ας το κοιτάξουμε από πιο κοντά.
Τρία χιλιάρικα τον μήνα (για ένα χρόνο, μετά βλέπουμε), αντιστοιχούν σε καθαρές αποδοχές 1.915 ευρώ. Αν είσαι επιστήμονας καριέρας στο εξωτερικό, το ποσό δεν σε κάνει να κατεβάζεις βαλίτσα. Το πιθανότερο είναι ότι παίρνεις περισσότερα εκεί που είσαι, αλλά, τέλος πάντων, ο νόστος μπορεί να σε σύρει σε συμβιβασμό, ειδικά αν σκεφτείς την αγκαλιά και το φαγητό της μαμάς σου.
Απαραίτητη προϋπόθεση για να κάνεις αίτηση επιλογής είναι να είσαι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου και να διαθέτεις εμπειρία τουλάχιστον ενός έτους. Ξέρετε πόσα μεταπτυχιακά κινούνται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα; Πολλά. Φοβάμαι δε ότι αρκετά κινούνται με παπάκι, κάνοντας delivery. Κοινώς, αν μία εταιρεία έχει ανάγκη από στελέχη με μεταπτυχιακό και μικρή εμπειρία (ενός έτους), μπορεί να ψωνίσει και από την εγχώρια αγορά. Και, μεταξύ μας, οι σοβαρές εταιρείες που χρειάζονται το σούπερ στέλεχος, δεν θα περιμένουν την επιδότηση. Ψάχνουν και το βρίσκουν.
Επίσης είναι να απορείς για ποιο λόγο εστιάζουμε μόνο σε επιστήμονες με μεταπτυχιακό και όχι σε άλλες ειδικότητες που έφυγαν στο εξωτερικό. Οι άλλοι ψυχή, πατρίδα και μανούλα δεν διαθέτουν; Γιατί, δηλαδή, να μη βγει και ένα πρόγραμμα επαναπατρισμού των ανθρώπων που κάνουν λάντζα σε ελληνικό εστιατόριο στην Αστόρια; Να επιδοτηθούν αντιστοίχως τα μαγαζιά εστίασης στη Μύκονο και στη Σαντορίνη.
Παραβλέπω τις σκιές που μπορεί να υπάρχουν στην επιλογή των επιχειρήσεων, θεωρώντας ότι όλα θα γίνουν με διαφάνεια και δεν πρόκειται να δούμε φίλους φίλων να προσλαμβάνουν τα ανίψια τους. Όχι, αυτό δεν θα γίνει σε καμία περίπτωση, δεν γίνονται αυτά τα πράγματα στην Ελλάδα.
Τέλος πάντων, το πρόγραμμα καλό είναι, δείχνει μία θετική διάθεση, αλλά θυμίζει και λίγο κυνήγι πεταλούδας με τρύπια απόχη. Πρώτον, επειδή, κατά κάποιον τρόπο, απαξιώνει όσους έμειναν εδώ και κράτησαν όρθια τη χώρα. Γιατί, δηλαδή, να θεωρούμε ότι οι καλύτεροι είναι αυτοί που έφυγαν και όχι εκείνοι που επέδειξαν ικανότητες επιβίωσης και δημιουργίας μέσα στην κρίση. Και, δεύτερον, επειδή ο επαναπατρισμός ανθρώπινου κεφαλαίου χρειάζεται πολλά περισσότερα από ένα επιδοτούμενο πρόγραμμα. Τα ξέρουν και αυτοί που σχεδίασαν το πρόγραμμα, μην τα λέμε πάλι. Ας πούμε προνόμια για την ίδρυση επιχειρήσεων από επαναπατρισθέντες, θερμοκοιτίδες καινοτόμων ιδεών, φορολογικές απαλλαγές και κίνητρα.
Το κυριότερο: αυτός που σκέφτεται τον επαναπατρισμό να το κάνει επειδή βλέπει ότι η χώρα έχει προοπτική να του προσφέρει καλύτερη ζωή από εκείνη που έχει στο εξωτερικό. Και ακόμα κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Κάτι αχνοφαίνεται, αλλά χρειάζεται χρόνος, τόλμη και δουλειά.