Η ένταση στον Εβρο συνεχίζεται για δέκατη μέρα. Και όλα δείχνουν ότι δεν υφίσταται λόγος ανάσχεσης. Χιλιόμετρα υπάρχουν. Οπως και χιλιάδες άνθρωποι από την άλλη πλευρά του φράχτη. Η Τουρκία διαθέτει ανεξάντλητο στοκ δακρυγόνων και εργαλείων που κόβουν σύρματα. Και τεθωρακισμένα οχήματα, να τα χρησιμοποιήσει ως πολιορκητικό κριό. Και προσωπικό, πολλαπλάσιο του ελληνικού.
Η Ελλάδα πόσο μπορεί να αντέξει σε αυτήν την πίεση; «Οσο χρειαστεί» είναι η προφανής απάντηση. Καμία αντίρρηση και ηθικόν ακμαιότατον. Ομως το ηθικό και η αυταπάρνηση φτάνουν εκεί που τους επιτρέπουν τα logistics. Η Τουρκία είναι σε θέση να ασκεί συνεχή πίεση στα σύνορα, ξοδεύοντας λίγα και χωρίς να διακινδυνεύει ούτε τρίχα από το προσωπικό των σωμάτων ασφαλείας. Υπάρχει μία τεράστια δεξαμενή από νεαρούς άνδρες αποφασισμένους για τα πάντα ή, τέλος πάντων, που δεν έχουν να χάσουν και πολλά. Εμείς όμως; Ας αφήσουμε στην άκρη το κόστος, ας πούμε ότι θα καλυφθεί από τους Ευρωπαίους. Ποιες είναι οι αντοχές του προσωπικού; Eχουμε τη δυνατότητα να αντέξουμε επί μακρόν, ίσως και μόνιμα, αυτήν την κατάσταση στα σύνορα;
Το βέβαιο είναι ότι σχηματίζεται μια νέα εικόνα από την οποία βλέπουμε μόλις μερικές ψηφίδες. Και αδιαμφισβήτητα, η Ελλάδα δεν έχει τον πρώτο λόγο στη διαμόρφωσή της. Εχει σίγουρα τον τελευταίο, εκεί, δηλαδή, που αρχίζει ο φράχτης. Αν η Τουρκία αποφασίσει να χαλαρώσει το σχοινί, η στάση της δεν θα προσδιοριστεί τόσο από τις κινήσεις της Ελλάδας, όσο από συσχετισμούς ανάμεσα στην Αγκυρα, τις Βρυξέλλες και τη Μόσχα, ενδεχομένως και την Ουάσιγκτον. Το ταξίδι του Ερντογάν στις Βρυξέλλες τη Δευτέρα θα μας πει πολλά. Αν πάρει μερικά από αυτά που θέλει σε περιφερειακό επίπεδο, ίσως κατεβάσει τον δείκτη της έντασης, αλλά, ας είμαστε ρεαλιστές, δεν πρόκειται να πάει σε πλήρη αποκλιμάκωση. Η μεταναστευτική ροή αποτελεί και ιδανικό διαπραγματευτικό χαρτί στα ανοιχτά θέματα που υπάρχουν με την Ελλάδα. Εννοείται ότι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις έχουν περιέλθει στο χειρότερο σημείο μετά τα Ιμια, ενώ η οξεία αντιπαράθεση ανάμεσα στον Ερντογάν και στον Μητσοτάκη έχει λάβει χαρακτηριστικά που δεν διευκολύνουν τη διάνοιξη διαύλων επικοινωνίας.
Επίσης υπάρχει ακόμα μία παράμετρος που παραβλέπουμε. Η τουρκική οικονομία βρίσκεται σε σημείο που δεν επιτρέπει μεγαλύτερη απορρόφηση μεταναστών, ακόμα και στις δουλειές του ποδαριού. Στα σύνορα βρίσκονται άνδρες που μιλούν τουρκικά επειδή είναι στη χώρα πέντε και έξι χρόνια, κάνοντας μεροκάματα στο περιθώριο. Οσο η τουρκική οικονομία βουλιάζει, ακόμα και αν ο Ερντογάν θέλει να τους συγκρατήσει, εκείνοι θα έχουν μονίμως το βλέμμα στραμμένο στη Δύση.
Η Ελλάδα αντέχει, προς το παρόν, την πίεση στα σύνορά της. Αυτό, όμως, είναι σαν να βάζεις τελεία σε μία πρόταση, αλλά υπάρχει και ολόκληρη συζήτηση μετά.