Η Φρίντα Κάλο, σε έργο του Μιχάλη Τσακουντή |
Απόψεις

Περί γοητείας…

Υπάρχει κάτι το θείο. Θείο δώρο. Η γοητεία δεν καλλιεργείται, ούτε καθοδηγείται. Ενυπάρχει, ρέει, στάζει. Μπορεί να βάλεις στόχο να ομορφύνεις και να το καταφέρεις. Να αναπτύξεις το πνεύμα σου, να μορφωθείς. Σίγουρα μπορείς. Να εκπολιτιστείς… Μακάρι. Αλλά ματαιοπονία το να προσπαθήσεις να γοητεύεις
Ρέα Βιτάλη

Ιδιαίτερο πράγμα η γοητεία. Γοητευτικά ακαθόριστο. Προσδοκώ ανάσταση από γοητευτικά όντα. Ανάσα το συναπάντημα. Τους έχω καταχωρισμένους ως τρίτο φύλο. Κάπως σαν… άνδρες-γυναίκες-γοητευτικά πλάσματα. Ερωτεύσιμα πληθωρικώς, αδιακρίτως. Ως εξωτικά λουλούδια, ως τοπία-έκπληξη, ως ταξίδια αναψυχής, ως φεγγάρι.

Υπάρχει κάτι το θείο. Θείο δώρο. Η γοητεία δεν καλλιεργείται, ούτε καθοδηγείται. Ενυπάρχει, ρέει, στάζει. Μπορεί να βάλεις στόχο να ομορφύνεις… Θα το καταφέρεις. Να αναπτύξεις το πνεύμα σου, να μορφωθείς. Σίγουρα μπορείς. Να εκπολιτιστείς… Μακάρι. Αλλά ματαιοπονία το να προσπαθήσεις να γοητεύεις. Τι διάολο είναι η γοητεία; Μπορεί το να φοράς ελάττωμα ανάλαφρα. Να το φέρεις σαν τόσο «δικό σου», που να μη διανοείται άνθρωπος, όχι να σ’ το αγγίξει, αλλά ούτε καν να το ψαχουλέψει.

Ταξίδεψε, για παράδειγμα, στα φρύδια της Φρίντα Κάλο. Ολα της, «φρύδια». Δεν αναλύεται. Ο,τι αναλύεται χάνει τη γοητεία του. Ασ’ το! Η γοητεία έχει μόνο αλήθεια και σημάδι από μάχη ουσίας ζωής. Ποτέ, κανένα κακέκτυπο, κανένας φτωχοαντιγραφέας δεν την αξιώθηκε. Εχει αυτόνομο, αγέρωχο βηματισμό. Ούτε προπορεύεται της εποχής ούτε έπεται, δεν υπακούει σε χρόνο, σε αστειότητες μόδας (και οι συμπεριφορές και οι ιδέες έχουν μόδα, όχι μόνο η ένδυση) σε καθησυχαστικές συμπορεύσεις, ανούσιες «ισορροπίες» με τους πολλούς, βάρβαρες ομαδοποιήσεις. Εσαεί σύγχρονη και συγχρόνως από πάντα (κι ας είναι λάθος το «από» πάντα). Δεν θέλει τόλμη, αλλά αποδοχή, συμμαχία με εαυτό. Δεν τάσσεται, ούτε κατατάσσεται. Είναι αυθόρμητα αναρχική, άμαχα αντισυμβατική. Είναι ανάσα…

Oποιος φέρει γοητεία δεν το κάνει θέμα… Σιγά! Εχει όμως απόλυτη εξάρτηση από τον λόγο. Με την άνεση ενός περιπετειώδους, ευάερου μυαλού να τοποθετεί τις σκέψεις σε λόγο. Διαβάστε κάτι… «Η ουσιαστική αγία σοφία μας είναι η αρχαία ελληνική γραμματεία. Αυτό το άυλο αγαθό μας δίνεται προνομιακά χάρη στην αδιάκοπη συνέχιση της ελληνικής γλώσσας που μας φέρει και τη φέρουμε. Με βασικό άξονα την ελευθερία του ατόμου και της σκέψης, αποτελεί τη διαχρονική ιστορική μας υποχρέωση να το καλλιεργούμε και να το διαδίδουμε ως δώρο και ως όπλο ενάντια στη βαρβαρότητα», το διάβασα προχθές σε μια ανάρτηση του Αθανασίου Αλεξανδρίδη και σπινθήρισε το μυαλό μου.

«Ο άνθρωπος από τη στιγμή που αποκτάει παιδιά, το πεπρωμένο του αποκτά πρόσωπο», μου το είπε ένα βράδυ η Μαρίνα Λαμπράκη. Να, άλλο ένα στοιχείο των γοητευτικών. Σου σπινθηρίζουν σκέψεις. Βέβαια, μια που καταπιαστήκαμε σήμερα με τη γοητεία, πρέπει να πούμε και κάτι ακόμα… Κι ας μείνει μεταξύ μας. Για μια περίπτωση «γοητείας» που στον δρόμο έχασε τη γοητεία της. Ενίοτε συμβαίνει κι αυτό. Μου έχει συμβεί. Εσάς; Να κρεμαστώ, δηλαδή, από ένα γοητευτικό σημείο… Κάποιου, κάποιας, κάποτε… Να μου ξελιγώσει τις αισθήσεις. Ενα τόσο δα, σαν να είναι το απέραντο «όλον» και ύστερα από χρόνια… Αχ!

Αυτή η αμήχανη, συνωμοτικά αστεία με τον εαυτό μας στιγμή… Οταν ξαναβλέπεις το «αντικείμενο του πόθου» με τα μάτια μιας άλλης ηλικίας και αστειεύεσαι με τον εαυτό σου τον ίδιο. «Αυτό ήταν, βρε Ρέα;», «Μα γι’ αυτό χάθηκες;», «Αυτό σε πέταξε»; Πλάκα έχει όταν συμβαίνει. Ναι, πλάκα. Γιατί… Ακου ένα βολικά ωραίο: Οταν ο γοητευμένος στεγνώσει τη γοητεία που υπέστη, απλώς ανασηκώνει τους ώμους και χαμογελάει… Δεν μας βγήκε! Αλλά όχι και να ματώσει! Η γοητεία δεν είναι έρωτας που κατέπεσε, δεν είναι φιλία που προδόθηκε, δεν είναι αγάπη που ξέμεινε από ροή, δεν έχει αίμα.

Η κεραυνοβόλα γοητεία για τον γοητευμένο είναι όπως οι «αρρώστιες» της μιας μέρας… Μια νύχτα όλη κι όλη να την ιδρώσεις. Το πρωί, απύρετη! Κάπου κρύωσες. Ενα αεράκι. Λατρεύω το συναπάντημα με γοητευτικούς. Είναι ζωτικής σημασίας για μένα να γοητεύομαι. Και τώρα που το καλοσκέφτομαι… Είναι από αυτά που δεν μπορείς να αιτήσεις. «Αγάπα με!»… Παιδικά, μπορεί. «Κατάλαβέ με», ναι. Αλλά «Γοήτευσέ με»;.. Ασ’ το… Να πάει… Χάθηκε και χάθηκες.