Καμιά φορά, είναι αποκαρδιωτικό να αναγκάζεσαι να κάνεις θέμα το αυτονόητο. Μου προέκυψε χθες, Δευτέρα, στο καθιερωμένο μου λίγο μετά τις 11 το πρωί, σχεδόν 2ωρο σερφάρισμά μου στα διαδίκτυο. Κι έπεσα επάνω σε ένα θέμα που δεν είναι καν θέμα, αλλά αναγκάστηκα τελικά να το αντιμετωπίσω ως τέτοιο…
«Η φωτό Μητσοτάκη «κοσμεί» το σκληρά αληθινό ρεπορτάζ των New York Times, με τίτλο: “Η σαπίλα στην καρδιά της Ελλάδας είναι πλέον ορατή σε όλους”. Η NYT αναφέρεται στις υποσχέσεις που δεν τήρησε ο Μ, στον θρίαμβο του αυταρχισμού & της διαφθοράς με δική του ευθύνη. Τον πήραν είδηση…”
Αυτά γράφει στο Twitter ο δημοσιογράφος, εκδότης και ευρωβουλευτής Γιώργος Κύρτσος. Εξελέγη το 2014 με την Νέα Δημοκρατία, επανεξελέγη με το ίδιο κόμμα το 2019, και το 2022 τον διέγραψε ο Μητσοτάκης επειδή είχε επιδοθεί σε μπαράζ αναρτήσεων εναντίον της παράταξης και του Πρωθυπουργού, με αποκορύφωμα ότι τον συνέκρινε με τον εθνικιστή, ρατσιστή και λαϊκιστή ηγέτη της Ουγγαρίας Ορμπαν.
Επειδή με παραξένεψαν οι αποδιδόμενοι στους New York Times σκληροί, πράγματι, χαρακτηρισμοί κατά του Πρωθυπουργού, αλλά και για την «σαπίλα στην καρδιά της Ελλάδος», μπήκα στο site και βρήκα και διάβασα το επίμαχο άρθρο. Είναι γραμμένο από τον Alexander Clapp*, που είναι αυτοαπασχολούμενος δημοσιογράφος (freelancer), και δημοσιεύεται στη σελίδα όπου η εφημερίδα φιλοξενεί «ελεύθερες απόψεις», με τίτλο Guest Essay – δηλαδή, σε ελεύθερη μετάφραση, «Άρθρο Φιλοξενούμενου». Αυτό, σε καμία περίπτωση δεν μειώνει τον γράφοντα. Όποιος θέλει στέλνει άρθρο-επιστολή στα letters@nytimes.com, και καθίσταται σαφές πως ό,τι επιλεγεί να δημοσιευτεί στη συγκεκριμένη σελίδα δεν σημαίνει ότι υιοθετείται κιόλας από την εφημερίδα.
Πράγματι, ο Clapp γράφει αυτά που επισημαίνει και αναδεικνύει ο Κύρτσος. Αλλά δεν είναι “ρεπορτάζ της NYT” όπως λέει στο tweet του ο ευρωβουλευτής, ούτε και αναφέρεται η εφημερίδα, όπως συμπληρώνει, «στις υποσχέσεις που δεν τήρησε ο Μητσοτάκης». Είναι άποψη ενός εξωτερικού συνεργάτη. Έχει μεγάλη διαφορά αυτό, και νόμιζα ότι ως εφημεριδάς για χρόνια, θα το είχε μάθει.
Δυστυχώς όμως, είναι και αυτό ένα ακόμα δείγμα του πώς μερικοί πολιτικοί, όχι λίγοι δυστυχώς, έχουν μάθει να ασκούν καλά και ανελλιπώς την «τέχνη» της δημιουργίας εντυπώσεων ελπίζοντας, όχι αβάσιμα, ότι αυτή πουλάει, και τους κρατά στην επιφάνεια…
Φυσικά, το θέμα άρπαξε και ο Αλέξης Τσίπρας (έστω, το επιτελείο του), και το ανάρτησε και αυτός στο Twitter, με ακόμα μεγαλύτερη… ένταση:
«Η σήψη του επιτελικού παρακράτους και των παράνομων παρακολουθήσεων γίνονται πρωτοσέλιδο στα διεθνή ΜΜΕ. Όσο ο κ. Μητσοτάκης παραμένει, τόσο θα διασύρει τη χώρα διεθνώς», γράφει.
Ας μη σταθούμε όμως πολύ στις… πρόχειρες λεπτομέρειες της ανάρτησης αυτής, όπως πχ ότι το άρθρο δεν είναι πρωτοσέλιδο, αλλά στις πολύ μέσα σελίδες, συγκεκριμένα σε εκείνη που φιλοξενεί επιστολές και απόψεις «τρίτων προσώπων», όχι δημοσιογράφων, αρθρογράφων ή συνεργατών της. Το εύκολο δόλωμα έπιασε τόπο, ασχέτως εάν ο ψαράς έχει φήμη ότι ρίχνει συνήθως την πετονιά του σε ελεγχόμενο ενυδρείο.
Για τους μη μυημένους στην «τέχνη» που αναφέραμε πριν, ας ανοίξουμε λίγο πιο πολύ το κάδρο αυτής της παραποιημένης εικόνας. Το ψάξαμε λίγο…
Αρχισυντάκτης, υπεύθυνος για την επιλογή επιστολών ή και άρθρων άποψης για την συγκεκριμένη σελίδα της NYT είναι ο Τόμας Φέγιερ. Κάτω-κάτω, υπάρχει μονίμως μια σημείωση-διευκρίνιση σχετικά με την φιλοσοφία αυτής της ενότητας και με το πώς επιλέγονται από τον ίδιο και την ομάδα του τα προς δημοσίευση κείμενα.
«Χαιρετίζουμε – γράφει – τις απόψεις από όλες τις πλευρές: από εκείνους που είναι στο πλειοψηφικό ρεύμα, από τους αντίθετους με αυτό, από τους διαφωνούντες. Ενώ, φυσικά, πρέπει να χρησιμοποιήσω την κρίση μου για την επιλογή των κειμένων, δεν είναι η γνώμη μου που καθορίζει τη χροιά της σελίδας, αλλά η δική σας (που γράφετε ή την διαβάζετε)».
Παρακάτω, ο Φέγιερ επισημαίνει ότι η εφημερίδα λαμβάνει καθημερινά πολλές επιστολές, κείμενα και άρθρα, όχι μόνο από απλούς αναγνώστες, αλλά και από άτομα «με διαπιστευτήρια ή τίτλους κοντά στο όνομά τους». Δηλαδή, μπορεί να είναι ένας γιατρός, ένας δάσκαλος, ένα στέλεχος επιχείρησης, ένας πολιτικός, ένας δημοσιογράφος-freelancer, ή από άλλο μέσο (τοπικό ή ξένο).
Αυτά τα κομμάτια που δημοσιεύονται, προσθέτει, έχουν πολλές αποχρώσεις-διαστάσεις, όπως: η απάντηση ενός αξιωματούχου σε μια κριτική, η γνώμη ενός πολιτικού που κρίνεται ότι μπορεί να έχει ειδησεογραφική αξία, ή-και «μια άποψη που πιστεύουμε ότι προσθέτει μια ενδιαφέρουσα προοπτική ή και εξειδικευμένη πληροφόρηση στη συζήτηση».
«Όμως, (σ.σ.: και αυτό είναι η ουσία που ούτε ο Κύρτσος ούτε ο Τσίπρας πήραν πρέφα), όπως σε κάθε επιστολή ή κείμενο, οι συγγραφείς εκφράζουν μόνο την δική τους άποψη ή του οργανισμού ή μέσου που εκπροσωπούν. Η δημοσίευση δεν θα πρέπει να εκληφθεί ως υποστήριξη αυτής της άποψης από τους Times. Ο στόχος μας είναι να ενθαρρύνουμε τον διάλογο, και όχι να τον κόβουμε».
Και, ιδού και ένα «Προσωπικό Σημείωμα» του Φέγιερ, για την δουλειά του στην εφημερίδα:
«Είμαι συντάκτης στους Times για 23 χρόνια, σχεδόν 5 ως αρχισυντάκτης των σελίδων των επιστολών και Νεοϋορκέζος από την πρώιμη παιδική ηλικία. Γεννήθηκα στη Βουδαπέστη, Ουγγαρία, το 1953 και ήρθα στην Αμερική με τους γονείς μου — επιζώντες του ναζισμού και πρόσφυγες από τον κομμουνισμό — το 1957. Πέντε χρόνια αργότερα, ορκιστήκαμε ως πολιτογραφημένοι αμερικανοί πολίτες.
»Ίσως δεν αποτελεί έκπληξη, λοιπόν, η βασική μου πεποίθηση ως συντάκτης επιστολών ότι ο υγιής και ενημερωμένος διάλογος είναι η ψυχή μιας ισχυρής δημοκρατίας. Εκτός από αυτό, είμαι και μανιώδης αναγνώστης των Times, όπως κι εσείς. Αν αυτό που δημοσιεύεται σε αυτή την εφημερίδα σας ενδιαφέρει, ενδιαφέρει και εμένα».
ΥΓ: Κάπου άκουσα και διάβασα ότι υπάρχει σκέψη στην κυβέρνηση να διαμαρτυρηθεί στους NYT. Πιστεύω, ελπίζω, να μην το κάνει. Ή μάλλον, να μην το σκεφτεί καν.
(*) Ο ΑΛεξάντερ Κλαπ είναι free lancer δημοσιογράφος, με βάση του την Αθήνα, γράφει κυρίως για τα Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη, και τα άρθρα του έχουν δημοσιευτεί, ανάμεσα σε άλλα, στο The London Review of Books, The New Left Review and The American Interest.