Εχει τα ρίσκα της αυτή η συνάντηση. Για να είμαι ειλικρινής, πάρα πολλές φορές αποτυγχάνει, καταλήγοντας σε θέαμα κάτω του μετρίου. Το οποίο καθόλου δεν ευνοεί το συγγραφικό έργο, κι αν δεν το έχεις διαβάσει, και μείνεις με την εντύπωση που αποκόμισες από την τηλεοπτική μεταφορά του, είναι κρίμα κι άδικο.
Δεν αναφέρομαι μόνο στην ελληνική τηλεόραση. Οταν η λογοτεχνία περνάει στη μικρή οθόνη, έχει πολλές πιθανότητες να αποδυναμωθεί. Μερικές φορές, βέβαια, συμβαίνει και το αντίθετο. Η λογοτεχνία συναντά ένα ωραίο σενάριο, ένα αξιόλογο καστ ηθοποιών και μερικούς καλούς σκηνοθέτες και επαγγελματίες του χώρου, και γίνεται ένα μικρό θαύμα επί της οθόνης. Οπως αυτό που παρακολουθήσαμε στην ΕΡΤ1 και μπορούμε να παρακολουθήσουμε και στο ERTFLIX.
Δεν μιλάω, βέβαια, για τη μέτρια μεταφορά του διηγήματος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη «Βαρδιάνος στα Σπόρκα». Ούτε για το αριστούργημα του Γεώργιου Βιζυηνού «Ποίος ήτον ο φονεύς του αδελφού μου». Η μεταφορά των παραπάνω λογοτεχνικών έργων, τα οποία προβλήθηκαν στην κρατική τηλεόραση σε σκηνοθεσία Μανούσου Μανουσάκη, μπορεί να είχαν τις καλύτερες προθέσεις, αλλά, δυστυχώς, έπεσαν στην τρύπα της μετριότητας και δεν συγκίνησαν κανέναν.
Είπαμε, η συνταγή για να γίνει το θαύμα επί της οθόνης θέλει καλή πρώτη ύλη, αλλά θέλει και ανθρώπους που θα καταφέρουν να τη μαγειρέψουν σωστά. Ειδικά αν πρόκειται για τηλεοπτική απόδοση λογοτεχνίας.
Η μεταφορά, όμως, του διηγήματος του Κωνσταντίνου Θεοτόκη, «Αγάπη παράνομη», κατάφερε να γίνει η εξαίρεση του κανόνα των μέτριων λογοτεχνικών μεταφορών. Οποιος το έχει διαβάσει, ξέρει ότι πρόκειται για μια ιστορία εγκληματικού πάθους σε μια συντηρητική κοινωνία. Σε ένα μικρό χωριό της Κέρκυρας, το 1906, ο Στάθης Θεριανός, παντρεμένος με τη Διαμάντω και πατέρας τεσσάρων παιδιών, ερωτεύεται μια νέα, τη Χρυσαυγή, κόρη ενός εύπορου κτηματία της περιοχής. Θέλει τόσο απεγνωσμένα να την έχει κοντά του, που κάνει τα πάντα για να παντρευτεί τον γιο του. Και η συνέχεια της ιστορίας είναι γεμάτη από ολέθριες συνέπειες.
Η Ελένη Ζιώγα, που έγραψε το τηλεοπτικό σενάριο, και ο Νίκος Κουτελιδάκης, που σκηνοθέτησε το πέρασμα του διηγήματος σε μια μίνι σειρά έξι επεισοδίων, κατάφεραν να αποδώσουν την ατμόσφαιρα της ηθογραφίας, με αποτυπωμένη επάνω της τη σκληρότητα της καταπίεσης που δοκιμάζει τους ήρωες. Οι οποίοι μπορεί να έζησαν το 1906, αλλά ως χαρακτήρες παραμένουν διαχρονικοί, όσο και οι καταστάσεις από τις οποίες περνούν και τα συναισθήματα με τα οποία παλεύουν.
Το καλό σενάριο και η σκηνοθεσία βρήκαν το όχημά τους στις εξαιρετικές ερμηνείες των ηθοποιών. Του Νίκου Ψαρρά (Στάθης Θεριανός), της Καριοφυλλιάς Καραμπέτη (Διαμάντω), της Ευγενίας Ξυγκόρου (Χρυσαυγή), του Μιχάλη Ταμπακάκη (Γιώργης) και των υπόλοιπων ηθοποιών που πλαισιώνουν το καστ. Η ρεαλιστική σκηνοθετική προσέγγιση, πολλές φορές ωμή και αφιλτράριστη, η ακτινογραφία της ψυχογραφίας των ηρώων μέσα από τις ερμηνείες και η φωτογραφία με τα κάδρα της σε καθήλωναν και σου θύμιζαν ξένες παραγωγές.
Το καλό αποτέλεσμα καθρεφτίστηκε και στην τηλεθέαση. Από το πρώτο επεισόδιο της σειράς, το κοινό έδειξε ότι θα την αγκαλιάσει. Φάνηκε και από τα social media, που συνήθως δίνουν τον παλμό για ένα νέο τηλεοπτικό προϊόν, ότι η μίνι σειρά της ΕΡΤ1 έχει ξεχωρίσει. Μάλιστα, το τελευταίο διπλό επεισόδιο, που προβλήθηκε το Σάββατο 29 Ιανουαρίου, σημείωσε υψηλές πτήσεις, με διψήφια νούμερα τηλεθέασης, αποδεικνύοντας ότι η ΕΡΤ διεκδικεί δυναμικά μια θέση στη μυθοπλασία. Και μάλιστα στη μυθοπλασία που συναντά τη λογοτεχνία.
Το αγαπά αυτό το πείραμα η κρατική τηλεόραση. Δεν της πετυχαίνει πάντα, αλλά εδώ πέτυχε.
ΥΓ. Νομίζω πως φέτος η ΕΡΤ διδάσκει πώς γίνεται τηλεοπτική μεταφορά βιβλίου χωρίς να τραβηχτεί η υπόθεση από τα μαλλιά για να βγουν επεισόδια. #AgapiParanomi
— Alejandra Del LAgo ?? (@AlejandraDeLAgo) January 29, 2022