Δεν έχει υπάρξει ποτέ νομοσχέδιο για την Παιδεία που να μη σέρνει πίσω του αντιδράσεις. Πάντα θα υπάρχουν κάποιοι που το βρίσκουν είτε συντηρητικό είτε υπονομευτικό των διαχρονικών αξιών πάνω στις οποίες βασίζεται η εθνική Παιδεία. Κάποιοι θα διακρίνουν μεθοδεύσεις υπέρ των ιδιωτών και κάποιοι άλλοι θα δείχνουν με το δάχτυλο τα σημεία που αδικούν την αριστεία υπέρ της μετριότητας.
Κάπως έτσι εξελίσσεται και η συζήτηση για το νομοσχέδιο που κατέθεσε η Νίκη Κεραμέως. Εξαρτάται πάντα από ποια πλευρά και θέση παρατηρείς τα πράγματα. Παραδοσιακά οι συνδικαλιστικές ενώσεις των εκπαιδευτικών απαιτούν την «άμεση απόσυρσή του», πολιτικοί παράγοντες τοποθετούνται ξεκινώντας από ιδεολογική αφετηρία και πάει λέγοντας.
Μερικά παραδείγματα.
Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών δείχνει, αδιαμφισβήτητα, προς μία θετική κατεύθυνση. Εκτός και αν είσαι εκπαιδευτικός, οπότε αισθάνεσαι ευάλωτος.
Η είσοδος της Πληροφορικής και των Αγγλικών στο νηπιαγωγείο δείχνει συμβατή με το πνεύμα της εποχής. Εκτός και αν είσαι νηπιαγωγός και ανησυχείς, φοβούμενος ότι μαζί με τα παιδιά, θα μπερδευτείς και εσύ.
Η αύξηση των Πρότυπων Σχολείων δίνει περισσότερα ερείσματα αριστείας. Εκτός και αν τοποθετείσαι ιδεολογικά απέναντι, θεωρώντας άδικο το να παρέχεται η δυνατότητα σε ορισμένα και όχι σε όλα τα παιδιά για εκπαίδευση υψηλότερου επιπέδου.
Η εισαγωγή της τηλε-εκπαίδευσης αποτελεί προσαρμογή στο πνεύμα της εποχής. Εκτός και αν είσαι εκπαιδευτικός που αισθάνεται ότι απειλείται από αξιολόγηση διά της πλαγίας οδού – τα περί προσωπικών δεδομένων είναι δικαιολογίες χωρίς ουσιαστική βάση.
Για να περάσεις την τάξη θα πρέπει να έχεις είτε μέσο όρο 13 είτε 10 σε κάθε μάθημα. Η αλλαγή αυτή απαντά στις απαιτήσεις ανταγωνιστικών καιρών. Εκτός και αν πιστεύεις ότι η «βαθμοθηρία» είναι πλέον αναχρονιστική. Πρέπει, όμως, να βρεις και να προτείνεις ένα μέτρο αξιολόγησης.
Το να αυξάνεται, βέβαια, ο αριθμός των μαθητών ανά τάξη και να επιστρέφει η διαγωγή θυμίζει λίγο «Το ξύλο βγήκε από τον Παράδεισο». Λείπουν μόνο οι ποδιές και το κούρεμα των αγοριών.
Τέλος πάντων, το νέο πλαίσιο για την Παιδεία θα ζήσει μερικά χρόνια μέχρι να έρθει ένας άλλος υπουργός και να το αλλάξει, προτάσσοντας την αντικατάσταση των Λατινικών από την Κοινωνιολογία, κόβοντας ή προσθέτοντας μία ώρα Θρησκευτικών, λες και έχουν αυτά ζωτική σημασία. Ούτως ή άλλως, για να σταθεί ένας νέος ανταγωνιστικά στο σημερινό περιβάλλον, χρειάζεται γνώσεις και ικανότητες που δεν παρέχονται από το εκπαιδευτικό σύστημα.
Υπάρχει μόνο ένας παράγοντας της εκπαιδευτικής διαδικασίας που παραμένει διαχρονικά ανέγγιχτος: οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί. Αλλάζουμε τον τρόπο λειτουργίας των σχολείων, αλλά δεν ακουμπάμε τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το σύστημα που παράγει εκπαιδευτικούς. Μας απασχολεί η διδακτέα ύλη, αλλά δεν δίνουμε και μεγάλη σημασία στη διδασκαλία της. Και κάπως έτσι, η Παιδεία βρίσκεται εγκλωβισμένη σε έναν αδιάρρηκτο φαύλο κύκλο. Ενα σύστημα που αξιολογεί με βάση την παπαγαλία οδηγεί στα πανεπιστήμια παιδιά που βγαίνουν πιστά αντίγραφα των καθηγητών τους. Αν, λοιπόν, θέλουμε να δούμε μία πραγματική, σύγχρονη και καινοτόμο αλλαγή στην Παιδεία, ίσως δεν πρέπει να ξεκινήσουμε από το νηπιαγωγείο, αλλά από το άλλο άκρο, το πανεπιστήμιο.