«Τουρίστας ή ταξιδιώτης; Ποια είναι η σωστή λέξη;»
Έτσι ξεκίνησε η ερώτηση προς παράγοντα του τουρισμού, σε τηλεοπτική του παρουσία.
«Εγώ νομίζω ότι δεν υπάρχει υπερτουρισμός», συνέχισε ο συνομιλητής του, ζητώντας και την άποψη του θεσμικού εκπροσώπου του τομέα.
Βρες τη λέξη, λοιπόν.
Εκεί είμαστε.
Στις τέσσερις και βάλε δεκαετίες που εξελίσσεται ο τουρισμός στη χώρα, καλύπτοντας πλέον το ένα πέμπτο του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, με τη βαρύτητα που έχει αυτό, εμείς ακόμα «παίζουμε» με τις λέξεις, αντί να εστιάζουμε στις εικόνες και στα δεδομένα.
Εν έτει 2024, με τα μεγέθη του τουρισμού να είναι τέτοια που να απαιτούν τεχνοκράτες, ειδήμονες και στρατηγική που να στηρίζεται και να αναλύει τα παραγόμενα στοιχεία, εμείς στη δημόσια συζήτηση αναζητούμε συνώνυμα.
Τουρίστας ή ταξιδιώτης; Κιθαρίστας ή ντράμερ;
Υπερτουρισμός ή έλλειψη υποδομών; Ποια είναι η σωστή λέξη για το πλήθος στην Καλντέρα;
Κορυφαίοι σε προτίμηση ή μη διαχείριση προορισμών; Τι να πούμε για την (κυκλοφοριακή) συμφόρηση σε τόπους που δέχονται υπερπολλαπλάσιο αριθμό επισκεπτών σε συγκεκριμένο χρόνο;
Μη διαχείριση απορριμμάτων ή επιβαρυμένη καθημερινότητα; Ποια είναι η σωστή λέξη για τα σκουπίδια που ξεχειλίζουν από τους κάδους σε νησιά και παραθεριστικά μέρη τους καλοκαιρινούς μήνες; Με κάθε λογής ποικιλία απορρίμματος εντός οποιουδήποτε κάδου, ανεξάρτητα τι επιγραφή φέρει.
Λειψυδρία ή αυξημένη κατανάλωση; Ποια είναι η κατάλληλη διατύπωση για τη δραματική μείωση των υδάτινων πόρων που παρατηρήθηκε στην ηπειρωτική χώρα και σε δημοφιλή νησιά φέτος, με τις διακοπές νερού και τη χαμηλή πίεση να γίνονται συνήθεια;
Ατμοσφαιρική ρύπανση η συνδεσιμότητα; Ποια είναι η σωστή λέξη όταν βλέπεις τον μαύρο καπνό να αναδύεται από τα φουγάρα των καραβιών που μπαινοβγαίνουν ασταμάτητα τον Ιούλιο και τον Αύγουστο στα λιμάνια των Κυκλάδων; Με αυτόν τον καπνό στηρίζουν τη νησιωτικότητα στο Αιγαίο.
Πρόσφατα ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) παρουσίασε ένα πρόγραμμα εθελοντικό, εκπαιδευτικό, συνεργατικό που προάγει την αρχή της αυτορρύθμισης του κλάδου για τη μετάβαση των τουριστικών επιχειρήσεων στην αειφορία, με γνώμονα την κοινωνικά και περιβαλλοντικά βιώσιμη ανάπτυξη. Αρχικά, η πρωτοβουλία θα απευθύνεται σε πέντε τουριστικούς κλάδους: καταλύματα, εναέριες μεταφορές, θαλάσσιες μεταφορές, χερσαίες μεταφορές και τουριστικά γραφεία. Ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ) είναι μέλος του ΣΕΤΕ.
Υπερτουρισμός ή μαζικός τουρισμός;
Αυτές οι έννοιες θα πρέπει να διαχωριστούν. «Η Ελλάδα είναι ένας προορισμός μαζικού τουρισμού. Και αυτό είναι μια βασική πηγή εσόδου για το εγχώριο ΑΕΠ. Πρέπει να αναζητήσεις τις αρνητικές εκφάνσεις που είναι συνδεδεμένες με τον μαζικό τουρισμό και να τις αντιμετωπίσεις μεμονωμένα», τόνισε ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων Γιάννης Χατζής, στο 3ο Περιφερειακό Συνέδριο της ΠΟΞ που έγινε στη Ζάκυνθο στις 8 Οκτωβρίου.
Ο υπερτουρισμός σύμφωνα με την ερμηνεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού αφορά στον αντίκτυπο του τουρισμού σε έναν προορισμό, που επηρεάζει υπερβολικά, με αρνητικό τρόπο, την ποιότητα ζωής των πολιτών ή/και την ποιότητα της εμπειρίας των επισκεπτών.
«Όπως συμβαίνει με οποιαδήποτε ανάπτυξη, η οποία αφήνεται χωρίς επίβλεψη, το αποτέλεσμα επιφέρει ανισότητες», επισήμανε ο Βόιτσεκ Σκοζίνσκι CEO του Grecos Travel, ταξιδιωτικού οργανισμού με κύρια δραστηριότητα τον εισερχόμενο τουρισμό στην Ελλάδα. Ο υπερτουρισμός θα μπορούσε να αποτελεί ένα φαινόμενο στην Ελλάδα, είπε, με τοπικά και περιοδικά χαρακτηριστικά. Χρειάζoνται αντανακλαστικά διαχείρισης στους προορισμούς που επιβαρύνονται και ταυτόχρονα ενέργειες για ισόρροπη διάχυση.
Εχει σημασία λοιπόν η λέξη; Οποια και αν διαλέξεις, την εύηχη ή την ενοχλητική εκδοχή της, τα συμπτώματα είναι τα ίδια. Η ερμηνεία τους ποικίλλει.
Μια εξωραϊσμένη ερμηνεία, μια πιο ευχάριστη διατύπωση, θα δώσει χρόνο;
Χρόνο για να διαχειριστούμε το πρόβλημα, ή για να έχουμε το άλλοθι να το αγνοήσουμε; Η εξήγηση ότι «είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο» δεν αρκεί. Η αλληλουχία των εξελίξεων, των στοιχείων και των εικόνων απαιτεί επιμέρους προσαρμοσμένες πολιτικές.
Είναι βολικό, αντί να αναζητούμε τις (δύσκολες) απαντήσεις στο τι και γιατί συμβαίνει, να αναλωνόμαστε στο πώς θα το κατονομάσουμε. Όπως και να το «βαφτίσουμε», το αποτέλεσμα δεν θα αλλάξει. Η εμπειρία γίνεται μνήμη και η μνήμη, επιλογή. Τότε θα συζητάμε εκ νέου για το πού πρέπει να αποδοθούν ευθύνες.
Τα στοιχεία του Ταξιδιωτικού Ισοζυγίου της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ) για τον Ιούλιο μέτρησαν 6,357 εκατομμύρια εισερχόμενους, οι οποίοι δαπάνησαν 9,1% λιγότερα χρήματα, κατά τη διάρκεια της διαμονής τους στη χώρα. Είτε ως τουρίστες, είτε ως ταξιδιώτες.
Στοιχεία επίσης καταδεικνύουν ότι οι παραδοσιακοί μήνες αιχμής της θερινής περιόδου, καταγράφουν πτωτικά ποσοστά πληρότητας στα ξενοδοχεία της Αθήνας (επί ένα τετράμηνο). Αυτά ενισχύουν και την αντίληψη της «μη καταγεγραμμένης» διαμονής μεγάλου όγκου επισκεπτών που επιλέγουν την Αθήνα και οι οποίοι, προφανώς κατευθύνονται εκτός ξενοδοχείων, όπως αναφέρεται στα Στοιχεία Κίνησης & Απόδοσης Ξενοδοχείων Αθήνας – Αττικής (ΕΞΑΑΑ), για την πορεία του οκταμήνου 2024. Στα ίδια στοιχεία διαφαίνεται η τάση για σαφώς οικονομικότερη διαμονή, καθώς τα ξενοδοχεία τριών αστέρων συνεχίζουν να παρουσιάζουν μέση πληρότητα άνω του μέσου όρου.
Οπότε, βραχυχρόνια μίσθωση για την εισοδηματική ενίσχυση του ιδιοκτήτη ενός ή δύο ακινήτων ή επιχειρηματική δραστηριότητα που διατηρείται σε καθεστώς θολής φορολογικής ρύθμισης; Ζήσε για λίγες μέρες «σαν ντόπιος», εκτός αν είσαι φοιτητής, γιατρός ή δάσκαλος και ψάχνεις για σπίτι στην περιφέρεια.
Το ΑΕΠ των ξενοδοχείων είναι 10,5 δισ. ευρώ. Το άμεσο ΑΕΠ των καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης, με περίπου τις ίδιες σε αριθμό κλίνες στην επικράτεια είναι 700 εκατ. ευρώ. Η διαφορά είναι 9,8 δισ. ευρώ, επισήμανε ο κ. Χατζής. Το ίδιο διάστημα οι πλατφόρμες (που έχουν υπογράψει Μνημόνιο Συνεργασίας με την ΑΑΔΕ) δήλωσαν 3,5 δισ. ευρώ έσοδα. Η διαφορά που προκύπτει είναι 2,8 δισ. ευρώ. Ενώ οι προβλέψεις για τον ΦΠΑ από τη βραχυχρόνια μίσθωση το 2024 ήταν 27 εκατ. ευρώ και παραμένουν οι ίδιες και για το 2025, πρόσθεσε, θέλοντας να σημειώσει την αναντιστοιχία φορολογικής πολιτικής από την πλευρά της Πολιτείας σε ό,τι αφορά τις δύο πλευρές της φιλοξενίας.
«Αυτό που πρέπει να μας προβληματίσει είναι η ταχύτητα των εξελίξεων. Είναι λάθος το μοντέλο που ακολουθούμε. Ας αναλογιστούμε τι κάνουμε λάθος τα τελευταία 20-30 χρόνια», σχολίασε ο πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΞΕΕ) και της ευρωπαϊκής HOTREC, Αλέξανδρος Βασιλικός, στο πρόσφατο συνέδριο της ΠΟΞ. Χρειάζονται υποδομές. «Οι υποδομές γίνονται πρωτίστως για την τοπική κοινωνία». Προφανώς, για να εξυπηρετήσουν και τον τουρισμό, τόνισε. Ομως «βάζουμε κάτω από το χαλί, πράγματα που δεν χωράνε πια». Για να καταλήξει: «Δεν με ανησυχεί το μέλλον. Με ενοχλεί αυτό που κουβαλάμε από το παρελθόν». Και εστίασε στην ανάγκη διαφύλαξης της αυθεντικότητας, παράλληλα με την επιτακτική αλλαγή προσέγγισης από όλους τους εμπλεκόμενους, με ταχείς ρυθμούς.
Η Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού στις 27 Σεπτεμβρίου τιμήθηκε φέτος έχοντας ως θεματική το: Ειρήνη και Τουρισμός. «Χωρίς ειρήνη δεν υπάρχει τουρισμός», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού (ΠΟΤ), την ώρα που κλιμακώνεται η σύρραξη στον Λίβανο, με ανελέητους βομβαρδισμούς. Και την ώρα που το 2024 τα διεθνή ταξίδια έχουν ανακάμψει στα προ Covid-19 επίπεδα, σπάζοντας νέα ρεκόρ, μετά από μια διετία διαρκούς πολέμου στην Ουκρανία.
Τα ταξίδια υπερνίκησαν τον πόλεμο, την ανασφάλεια, τον πληθωρισμό. Με προσαρμογές. Όμως ο ανταγωνισμός εντείνεται και ο κόσμος αλλάζει.
Τουρίστας ή ταξιδιώτης λοιπόν; Εχει σημασία;
Πολλές οι λέξεις, πολλά και τα συνώνυμα.
Τουρισμός ή αυτοδιάθεση κατά το δοκούν;