Ας ξεκινήσουμε με μια γενική αρχή. Ο πρόεδρος ενός κόμματος που εκλέγεται ως τέτοιος χωρίς να είναι βουλευτής, έχει το πολιτικό δικαίωμα να αξιώνει ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του κόμματος να είναι ένα πρόσωπο της επιλογής του. Είναι λογικό, αντιστοιχεί στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το πολιτικό και το κομματικό σύστημα στην Ελλάδα, επιβεβαιώνει ότι ο πρόεδρος της ΚΟ υποκαθιστά τον πρόεδρο του κόμματος, μέχρι ο τελευταίος να αποκτήσει κοινοβουλευτική παρουσία. Το να θέλει λοιπόν ο Στέφανος Κασσελάκης να αντικαταστήσει τον Σωκράτη Φάμελλο με τον Νίκο Παππά στη θέση του επικεφαλής της ΚΟ είναι –επί της αρχής τουλάχιστον– στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του και στην επικράτεια της λογικής.
Μόνο που πέρα από αυτή τη δήλωση γενικής αρχής, η κυριαρχία της λογικής είναι μάλλον αμφιλεγόμενη στον ΣΥΡΙΖΑ στο χθεσινό νέο επεισόδιο του ψυχοδράματος. Ο Στ. Κασσελάκης ανακοίνωσε τη σύγκληση ενός οργάνου, ενώ ο ίδιος δεν θα ήταν εκεί. Και στη συνέχεια, απευθυνόμενος σε αυτό μέσω zoom, ανακοίνωσε την καρατόμηση του προέδρου του, τον οποίο δεν είχε προειδοποιήσει σχετικά. Η συμπεριφορά παραπέμπει περισσότερο σε παρορμητικό ιδιοκτήτη ποδοσφαιρικής ομάδας που απολύει κάθε τόσο προπονητές, παρά σε αρχηγό αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν βυθισμένος σε μια επίμονη παράλληλη κρίση εσωστρέφειας και απώλειας της επιρροής του, η στάση αυτή του προέδρου του δεν θα προκαλούσε αντιδράσεις. Στη σημερινή κατάσταση ήταν επόμενο ότι θα δημιουργούσε πολεμικό κλίμα, επισπεύδοντας τη διαδικασία αμφισβήτησης του προέδρου που αναμενόταν να ανοίξει στην Κεντρική Επιτροπή, η οποία θα συνεδριάσει στο δεύτερο Σαββατοκύριακο του Σεπτεμβρίου. Διότι, στην ουσία, κατά την ψήφιση της πρότασής του ο Στ. Κασσελάκης απώλεσε ήδη την πλειοψηφία των βουλευτών του.
Μπορεί το αποτέλεσμα να κατέγραψε μια οριακή επικράτηση του Στ. Κασσελάκη, ωστόσο σε αυτόν τον συσχετισμό –στον οποίο ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ κυριάρχησε για μία ψήφο (17 έναντι 12 κατά και 4 «παρών»)– δεν συμπεριλαμβάνονται ο μονίμως απών Αλέξης Τσίπρας, η στενή του συνεργάτρια και άρτι αφιχθείσα στην ΚΟ Πόπη Τσαπανίδου και ο «διαγραμμένος» Παύλος Πολάκης. Οι τρεις τους θα αρκούσαν για να εμποδίσουν την αλλαγή προέδρου της ΚΟ αν το ήθελαν.
Και στο τέλος της ημέρας, ο Στ. Κασσελάκης καταγράφεται να έχει την εμπιστοσύνη 17 βουλευτών, από τους 47 που παρέλαβε όταν πρωτοανέλαβε πρόεδρος. Οσες κατηγορίες και αν υπάρξουν εναντίον «αποστατών» (της Νέας Αριστεράς) ή «υπονομευτών» (των «87»), ο απολογισμός δεν επιτρέπει πανηγυρισμούς. Και γεννά ευθέως το ερώτημα αν ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ μπορεί πλέον να τα βγάλει πέρα με αυτήν την κρίση.
Η απάντηση δεν είναι πολύ εύκολη. Οι συσχετισμοί στην Κεντρική Επιτροπή είναι οριακοί και προαναγγέλλουν ένα γκραν γκινιόλ εάν τυχόν τεθεί ζήτημα μομφής. Τα 300 μέλη φαίνεται πώς είναι χωρισμένα αυτή τη στιγμή σε τέσσερις ομάδες που δημιουργούν μια ισορροπία τρόμου, ειδικά καθώς είναι άγνωστες οι τελικές αποχρώσεις και οι ενδεχόμενες μετακινήσεις της τελευταίας στιγμής. Σε κάθε περίπτωση, οι «87» του Τσίπρα δεν είναι 87, αλλά λίγο περισσότεροι, γύρω στους 100. Αλλοι 100 είναι οι απόλυτα πιστοί στον πρόεδρο Κασσελάκη.
Και οι τελευταίοι 100 κινούνται στον άξονα Νίκου Παππά – Παύλου Πολάκη, χωρίς κανείς να μπορεί με βεβαιότητα να πει πόσους έχει ο καθένας. Το γεγονός δε ότι αυτή τη στιγμή ο πρώτος εμφανίζεται ως ο βασικός σύμμαχος του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ και ο δεύτερος –μέχρι νεωτέρας– ως αποφασισμένος αντίπαλός του, περιπλέκει την κατάσταση ακόμα περισσότερο. Καθώς μάλιστα δεν έχει δοθεί απάντηση στο ερώτημα αν οι «87» θα συνεργάζονταν –έστω έμμεσα– με τον Πολάκη για να ανατρέψουν τον Κασσελάκη, καμία πρόβλεψη δεν είναι εφικτή.
Το βράδυ μετά την πύρρειο νίκη της στην ΚΟ, η Κουμουνδούρου επαναλάμβανε ότι ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ εξακολουθεί να απολαμβάνει μια ευρεία πλειοψηφία στη βάση, που είναι η μόνη που μετράει. Ομως, αυτή η δήλωση έχει πλέον κάποιους αστερίσκους. Πρώτον, ότι οι «87» και ο Αλέξης Τσίπρας δεν είναι πλέον οι μόνοι αντίπαλοι για τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, όπως επιμένουν να αναφέρουν. Δεύτερον, ότι στις πρόσφατες κρίσεις, ο Κασσελάκης είδε να δημιουργούνται κάποιοι «δελφίνοι» –είδος σε έλλειψη στον ΣΥΡΙΖΑ μέχρι πρότινος. Και τρίτον, ότι ακόμα και αν η πλειοψηφία του Κασσελάκη μέσα στη βάση είναι μεγάλη, η ίδια η βάση μετριέται ολοένα και πιο μικρή.
Μέσα σε μία εβδομάδα, ο Κασσελάκης είδε τον Πολάκη να αποχωρεί από το προεδρικό μπλοκ, αναγκάστηκε να έρθει σε ρήξη με τον Φάμελλο, αμφισβητήθηκε ευθέως από τη μισή ΚΟ του και είδε την πρώτη –έστω και αυγουστιάτικη, άρα ελάχιστα αξιόπιστη– δημοσκόπηση της σεζόν να παρουσιάζει τον ΣΥΡΙΖΑ σε μια καταστρεπτική κατρακύλα, στην 5η θέση και στο 8,7%. Αν το τελευταίο ισχύει, τα υπόλοιπα δεν έχουν καν μεγάλη σημασία.
«Ανδρες μεγαλύτεροι από μένα/ κι απέτυχαν να τα βγάλουν πέρα», γράφει σε έναν σχετικό στίχο του ο Τσαρλς Μπουκόφσκι. Αλλά είναι αμφίβολο αν ο Στέφανος Κασσελάκης αγαπά αυτόν τον ποιητή του περιθωρίου, που περιφρονούσε το αμερικανικό όνειρο και την εμμονή του με τον ανταγωνισμό και την επιτυχία.