Η φωτογραφία που κυκλοφόρησε από τη συνεδρίαση του Εκτελεστικού Γραφείου του ΣΥΡΙΖΑ, στην οποία οι δύο βασικοί αντίπαλοι για την προεδρία του κόμματος, Στέφανος Κασσελάκης και Εφη Αχτσιόγλου, εμφανίζονταν να ανταλλάσσουν σταυρωτό ασπασμό, έδωσε χώρο σε μια μικρή αμηχανία. Υποστηρικτές των δύο πλευρών που αντιτίθενται σε οποιαδήποτε απόπειρα συμφιλίωσής τους έσπευσαν να βρουν εξηγήσεις (ένα από τα πιο χαριτωμένα τρολ του νέου προέδρου έγραψε πολύ σοβαρά ότι «η κάργια όρμησε πάνω του και τον τράβηξε μόλις τον είδε»), άλλοι ειρωνεύονταν χαιρέκακα έναν συμβιβασμό που τον είχαν προβλέψει.
Ομως, φευ, πολύ κακό για το τίποτα. Πίσω από μια μάλλον κοινότοπη φωτογραφία, στην οποία δεν διακρίνεται τίποτα το ουσιαστικά συντροφικό κατά τα ήθη της Αριστεράς, κρύφτηκαν μια σειρά από πιο ενδιαφέροντα γεγονότα. Οπως, για παράδειγμα, ότι η Εφη Αχτσιόγλου αποχώρησε από αυτή τη συνεδρίαση νωρίς-νωρίς, επικαλούμενη τις υποχρεώσεις της ως γονέας –ακόμη μία φορά κατά την οποία με τρόπο είπε στον Στέφανο Κασσελάκη ότι έχει καλύτερα πράγματα να κάνει από το να τον ακούει.
Ή ότι όταν ανακοινώθηκε από την Κουμουνδούρου η σύγκληση του Εκτελεστικού Γραφείου, η πλευρά Αχτσιόγλου δήλωσε άγνοια για το αν και ποιοι συμμετέχουν σε αυτό. Το άτυπο αυτό όργανο είχε δημιουργηθεί από και για τον Αλέξη Τσίπρα και δεν ήταν απολύτως σαφές αν τα μέλη του συμμετείχαν σε αυτό ως πρόσωπα ή ως ρόλοι.
Στην πραγματικότητα, αν οι στοιχηματικές εταιρείες καταπιάνονταν με το ζήτημα της ενότητας του ΣΥΡΙΖΑ, δεν θα εξέταζαν το αν θα διασπαστεί αλλά το πότε. Τον Νοέμβριο, μετά την Κεντρική Επιτροπή, με αφορμή την υπόθεση διαγραφής των στελεχών της αντιπολίτευσης; Τον Δεκέμβριο για να προλάβουν να συγκροτηθούν οι αποχωρούντες; Ή στις αρχές του 2024, αφού θα έχουν εξαντληθεί τα περιθώρια φθοράς των αντιμαχόμενων μερών;
Οι μετρήσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας, άλλωστε, μάλλον δυναμώνουν τα επιχειρήματα όσων επιζητούν τη διάσπαση. Ο ΣΥΡΙΖΑ εξακολουθεί να χάνει έδαφος και παραμένει δεύτερος μόνο επειδή το ΠΑΣΟΚ εμφανίζεται ανίκανο να αναπτύξει δυναμική, η αριστερά του ενισχύεται (όχι μόνο το ΚΚΕ, αλλά και το ΜέΡΑ25 του Γ. Βαρουφάκη που επιστρέφει σε κοινοβουλευτικά ποσοστά), το ποσοστό αυτών που θεωρούν τον Κασσελάκη «αριστερό» ή «κεντροαριστερό» υπολείπεται εκείνων που τον θεωρούν κεντροδεξιό ή δεξιό, το ποσοστό του ίδιου υπολείπεται εκείνου του Βελόπουλου. Ποιο αφήγημα να κρατήσει μαζί δύο κομμάτια τα οποία αναφέρονται ξεκάθαρα σε διαφορετικά σχέδια. Και μάλιστα σχέδια ανελαστικά, αδιαπραγμάτευτα, ακλόνητα.
Εδώ εντοπίζεται ένα από τα μείζονα προβλήματα της περιόδου που ακολούθησε την εκλογή του Κασσελάκη στις 24 Σεπτεμβρίου. Και οι δύο πλευρές ομνύουν η καθεμία σε ένα στατικό αφήγημα, ίδιο και απαράλλακτο με πριν, το οποίο ουδόλως δοκιμάζουν στην κοινωνία ώστε να το μετατρέψουν σε δυναμικό. Οι μεν λένε ότι εκπροσωπούν το Κέντρο και τη διεύρυνση, οι δε ότι εκπροσωπούν την Αριστερά και το καθαρό μήνυμα.
Αλλά από ποια σημερινή πολιτική κίνηση προκύπτει αυτό; Κοντεύουν 40 ημέρες από την εκλογή προέδρου και οι δύο πλευρές συνεχίζουν να παίζουν μονότονα το ίδιο τραγούδι. Οπως όλα δείχνουν, όμως, τραγουδάνε μόνες τους. Ελάχιστα μοιάζει να τους απασχολεί ότι όσοι θα ήθελαν στην Ελλάδα μια διευρυμένη Κεντροαριστερά δεν την ονειρεύονται με τον Κασσελάκη και όσοι θα ήθελαν μια ισχυρή και καθαρή Αριστερά δεν την ονειρεύονται με την Ομπρέλα.
Στην άψη του τσακωμού τους, οι τάσεις του ΣΥΡΙΖΑ λησμόνησαν ότι η πολιτική βασίζεται στην κίνηση, όχι στον αυτοπροσδιορισμό.
Στη διαπάλη του προϊστορικού ανθρώπου με τα ζώα, βασική αιτία της ανθρώπινης επικράτησης, αναγνωρισμένη από τους επιστήμονες, αν και ελάχιστα διάσημη, υπήρξε η δυνατότητα εφίδρωσης κατά την κίνηση που έχει ο άνθρωπος. Αυτό σημαίνει ότι κάθε φορά που τον κυνηγούσαν για να τον φάνε ή κυνηγούσε για να φάει αυτός, μπορούσε να ανανεώσει τα υγρά του και τις δυνάμεις του χωρίς να σταματήσει να τρέχει.
Αντίθετα με τους αντιπάλους του, τα ζώα, που ήταν υποχρεωμένα να κάνουν στάσεις για να ανακτήσουν τις δυνάμεις τους. Αυτή η ιδιαίτερη ικανότητα, να αλλάζεις χωρίς να σταματάς, αποτέλεσε για τον άνθρωπο ένα πλεονέκτημα σχεδόν ισάξιο με τη λογική ή την κίνηση των δακτύλων του, που του επέτρεψε να κατασκευάσει εργαλεία.
Μάλιστα, υπό κάποια έννοια, θα μπορούσαμε να πούμε ότι προηγείται των άλλων δύο. Και δεν αφορά βέβαια μόνο τον προϊστορικό άνθρωπο. Στους ιστορικούς χρόνους, επίσης, κατ’ εξοχήν μπόρεσαν να κυριαρχήσουν αυτοί που κατόρθωσαν να ανανεώσουν δυνάμεις εν κινήσει.
Στον ΣΥΡΙΖΑ ένα μεγάλο πρόβλημα, ίσως μεγαλύτερο από την κάπως εξευτελιστική εικόνα που ενίοτε παρουσιάζουν τα στελέχη του στις τηλεοπτικές ή γραπτές συνεντεύξεις τους, είναι ότι μέσα στον κυκλώνα αυτής της εσωτερικής κρίσης, όλες οι τάσεις του συμπεριφέρονται πολύ λιγότερο ως άνθρωπος και πολύ περισσότερο ως μαμούθ. Δηλαδή, αδυνατώντας να αλλάξουν εν κινήσει, έχουν σταματήσει να κάνουν πολιτική κατά τη διάρκεια των μεταξύ τους εχθροπραξιών. Είναι ένα κόμμα στο εσωτερικό του οποίου η εφίδρωση προϋποθέτει ακινησία.
Το πρόβλημα ισχύει αυτή τη στιγμή και για τους δύο: κασσελακικούς και αντικασσελακικούς. Αμφότεροι θα ήταν καλό να αναλογιστούν τι απέγιναν τα μαμούθ. Τα οποία πριν απογίνουν ό,τι απέγιναν, δεν αποκλείεται να είχαν διασπαστεί επίσης.