Ο Ελιοτ Χίγκινς διάβασε πριν από μία εβδομάδα για την επικείμενη σύλληψη του Ντόναλντ Τραμπ και αποφάσισε να την κάνει εικόνα.
Απευθύνθηκε σε ένα πρόγραμμα δημιουργίας Τέχνης της Τεχνητής Νοημοσύνης, δίνοντάς του απλές οδηγίες: «Ο Ντόναλντ Τραμπ πέφτει την ώρα που τον συλλαμβάνουν». Μόλις οι φωτογραφίες δημιουργήθηκαν, τις ανέβασε στο Twitter. «Φτιάχνοντας φωτογραφίες από τη σύλληψη του Τραμπ, περιμένοντας τη σύλληψη του Τραμπ» έγραψε. «Επαιζα. Δεν περίμενα ότι θα το κάνουν retweet πάνω από πέντε άνθρωποι» είπε ο ίδιος σε συνέντευξή του.
Δύο ημέρες αργότερα, η φωτογραφία που έδειχνε κάτι που δεν συνέβη ποτέ είχε αναπαραχθεί περίπου 5 εκατομμύρια φορές. Και αποτέλεσε ένα παράδειγμα του πώς η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί πλέον να δημιουργήσει πρωτοφανή σύγχιση στη διάδοση των ειδήσεων. Κατέδειξε επίσης την απουσία ελέγχου, τόσο από τις ίδιες τις εταιρείες λογισμικών όσο και από τις κυβερνήσεις.
Την ίδια ώρα, στα ελληνικά social τρεντάριζε η φωτογραφία ενός νεαρού Γάλλου να κρατάει ένα πλακάτ με τη φράση «ευτυχώς εμείς δεν έχουμε Πορτοσάλτε», στα γαλλικά social τρεντάριζε ο Μακρόν να τρέχει μπροστά από το φλεγόμενο Παρίσι και λίγες μέρες νωρίτερα η Μαντόνα ανέβαζε και έκανε διάσημη τη φωτογραφία ενός έλληνα διασώστη να κρατάει ένα παιδί στα ερείπια του σεισμού στην Τουρκία.
Τη συγκεκριμένη φωτογραφία ανέβασαν και δεκάδες χιλιάδες πολύ περήφανοι έλληνες χρήστες, μέχρι κάποιος να παρατηρήσει ότι ο διασώστης είχε έξι δάκτυλα στο ένα του χέρι…
Ολες αυτές οι φωτογραφίες είναι, φυσικά, ψεύτικες. Μοιάζουν όμως πολύ αληθινές. Πρέπει να προσέξει κανείς πάρα πολύ τις λεπτομέρειες για να καταλάβει –ίσως– ότι δεν είναι παρά προϊόν ενός πολύ έξυπνου λογισμικού.
Το νέο «παιχνίδι», όπως ήταν λογικό, τις τελευταίες εβδομάδες έχει κατακλύσει τα social media. Χιλιάδες χρήστες ανεβάζουν το πρωί κάποια φωτογραφία και το απόγευμα τη διευκρίνιση «τελικά ήταν ψεύτικη». Πολλές χιλιάδες ακόμη δεν το παίρνουν καν χαμπάρι, ενώ οι περισσότεροι, και να το πάρουν, δεν μπαίνουν στον κόπο να διορθώσουν.
Υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες, αν όχι εκατομμύρια άνθρωποι που πιστεύουν αυτή τη στιγμή που μιλάμε ότι ο Ντόναλντ Τραμπ έχει πράγματι συλληφθεί, ότι οι γάλλοι διαδηλωτές ασχολούνται με τον Πορτοσάλτε και ότι οι έλληνες διασώστες έχουν έξι δάκτυλα.
Τα προβλήματα που προκύπτουν είναι πολλά
Αρχικά, τα λογισμικά βελτιώνονται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς και μαθαίνουν πάρα πολύ γρήγορα ότι οι άνθρωποι δεν έχουν έξι δάκτυλα. Βελτιώνονται πολύ πιο γρήγορα από ό,τι οι πλατφόρμες των social media αναπτύσσουν αντιστάσεις στα fake news. Πέραν του ότι κάθε μία έχει διαφορετική πολιτική για το θέμα, επί του παρόντος δείχνουν αμήχανες, επιβάλλοντας κυρώσεις σε λογαριασμούς για κουνουπάκια και αφήνοντας κοπάδια από καμήλες να περάσουν ανενόχλητα.
Ακόμη και αν ανεξάρτητοι έλεγχοι καταδείξουν ότι οι φωτογραφίες είναι ψεύτικες, κανείς δεν φαίνεται να δίνει σημασία. Η ταχύτητα και η επιπολαιότητα της διάδοσης των «νέων» στα social δεν είναι κάτι καινούργιο, φυσικά, αλλά όταν πλέον «υποστηρίζεται» και με οπτικά, δήθεν, ντοκουμέντα, τα fake news πάνε σε άλλα επίπεδα. Ιδιαίτερα όταν καθένας μας μπορεί να δημιουργήσει πλέον με έναν μέτριο υπολογιστή και ένα σπασμένο πρόγραμμα αυτό που μέχρι πριν από μερικούς μήνες μπορούσε να φτιάξει μόνο η CIA ή εξειδικευμένοι γραφίστες.
Νομοθέτες και εταιρείες ΜΚΔ είναι πανικόβλητοι. Αυτή είναι η αλήθεια. Και οι μεν πρώτοι ούτως ή άλλως δεν είχαν πάρει χαμπάρι –μέχρι που ήταν πολύ αργά– τι είναι όλο αυτό το πράγμα με την τεχνολογία, οι δε δεύτεροι αντιμετωπίζουν ένα παράδοξο: η Τεχνητή Νοημοσύνη τους επέτρεψε να υπάρχουν και να γιγαντωθούν, αλλά τώρα έχει ξεφύγει από τον έλεγχό τους και τους κανιβαλίζει εκ των έσω.
Θα είναι τα fake news το τέλος των social media;
Δεν είναι απίθανο. Διότι οι νομοθέτες, πάνω στον πανικό τους είναι έτοιμοι να κάνουν πολύ δραστικές κινήσεις. Και επειδή δεν έχουν ούτε τις γνώσεις ούτε τη δυνατότητα να περιορίσουν την ανάπτυξη λογισμικών Τεχνητής Νοημοσύνης, θα προσπαθήσουν να εμποδίσουν τη διάδοση των προϊόντων τους στα ΜΚΔ. Για να αμυνθούν, τα ΜΚΔ θα προσπαθήσουν από μόνα τους να περιορίσουν τα fake news (ήδη υποτίθεται ότι το κάνουν), με συνέπεια να «πνίξουν» τους χρήστες στις απαγορεύσεις.
Κάποια social θα γίνουν βασιλικότερα του βασιλέως και κάποια άλλα θα διαφοροποιηθούν, χάνοντας αξιοπιστία, όπως ήδη συμβαίνει στο Twitter, αλλά ποιος νοιάζεται; Θα δημιουργηθούν νέα, θα κυνηγηθούν, θα κλείσουν, θα δημιουργηθεί ένα απόλυτα δυστοπικό σκηνικό στο οποίο τα όρια ανάμεσα στην ελευθερία του λόγου και την προστασία από τα fake news θα καταπέσουν εντελώς, και όλα αυτά θα γίνουν πάρα πολύ σύντομα.
Ποιος θα κερδίσει από όλα αυτά;
Τα παραδοσιακά ΜΜΕ, στα οποία ο κόσμος έτσι κι αλλιώς δείχνει να επιστρέφει. Τα οποία –συνήθως– ελέγχουν όσα γράφουν ή δείχνουν, στα οποία δεν έχει πρόσβαση καθένας, τα οποία δεν έχουν λόγο να βιάζονται να αναπαράξουν ό,τι κυκλοφορεί και τα οποία δείχνουν μια διάθεση να «σοβαρευτούν» μετά από τους πανικούς που έπαθαν και αυτά προσπαθώντας να προσαρμοστούν στον θαυμαστό κόσμο του Ιντερνετ.
Ισως όλα αυτά είναι μια ευκαιρία για να βελτιωθούν ακόμη περισσότερο.