Πριν από κάποιες δεκαετίες, ο Ερικ Χομπσμπάουμ, ένα από τα λαμπρότερα πνεύματα του 20ου αιώνα και εμβληματικός μαρξιστής ιστορικός –έχει και αυτό τη μικρή, συμβολική σημασία του– είχε επιχειρήσει να ερμηνεύσει την απίστευτη απήχηση που είχε στο αμερικανικό αναγνωστικό κοινό το βιβλίο που είχε γράψει, εν έτει 1969, ο Μάριο Πούτσο και ονομαζόταν «Ο Νονός»· ο μελετητής έκανε λόγο για πάθος για τη Μαφία που σιγόκαιγε από πολύ καιρό, μολονότι στην ουσία επρόκειτο για φονιάδες του αισχίστου είδους.

«Αυτού του είδους η υποκατάσταση της κρατικής εξουσίας από την ιδιωτική βία ήταν τόσο αμερικάνικη όσο η μηλόπιτα», υπογράμμιζε σε ένα σημείο του δοκιμίου του ο Χομπσμπάουμ και εξηγούσε στη συνέχεια ότι «ακόμα περισσότερο, “Ο Νονός” μπορούσε να θεωρηθεί πως αντιπροσώπευε όχι μόνο σταθερές και ζώσες αξίες του αμερικανικού τρόπου ζωής, αλλά και τα πατρογονικά ιδεώδη που είχαν, με κάποιον ανεξήγητο τρόπο, χαθεί στην πορεία. Στον κόσμο του Ντον Κορλεόνε», έγραφε ο σπουδαίος αυτός βρετανός διανοητής, «οι υφιστάμενοι αγαπούν και σέβονται τα αφεντικά σαν θετούς γονείς τους. Οι άνδρες είναι άνδρες και οι γυναίκες χαίρονται για αυτό… Οι οικογένειες είναι δεμένες κάτω από τον πατριαρχικό έλεγχο. Τα παιδιά υπακούουν τους πατεράδες και οι ενάρετες σύζυγοι δεν φοβούνται ότι θα χάσουν τη θέση τους από τις ερωμένες, ούτε ονειρεύονται να ξεσκεπάσουν τους συζύγους τους για να πάρουν διατροφή».

Εχει περάσει μισός αιώνας από τότε. Θα περίμενε κανείς ότι κάποια πράγματα έχουν αλλάξει, αν όχι στην απήχηση που εξακολουθούν να έχουν αυτά τα πατρογονικά ιδεώδη σε αυτό που, εντελώς ασαφώς αλλά τελικά επαρκώς, συνηθίζουμε να αποκαλούμε «μέσο Αμερικανό», αλλά τουλάχιστον στην κραυγαλέα εξύμνηση τους. Οποιος όμως παρακολούθησε την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ, δεν μπορούσε να μη διακρίνει στον σύγχρονο πρωτογονισμό του προέδρου των ΗΠΑ, στοιχεία από τον «Νονό»: η φαμίλια με τα πιστά παιδιά του και τη χαμηλοβλεπούσα σύζυγο, που φοράει το σικ καπέλο κρατώντας σε απόσταση τα σάλια του μπερμπάντη συζύγου, οι πολιτικοί υφιστάμενοι που τον κοιτούν στα μάτια σαν θετό πατέρα που τους έσωσε από την ορφάνια, οι άλλοι «νονοί» μεγιστάνες που έσπευσαν να τιμήσουν και να χρίσουν με την παρουσία τους το μεγάλο αφεντικό.

Και έπειτα ο πρωτογονισμός στα λόγια: Να έχει τον μεγαλύτερο στρατό του πλανήτη –μια αντίληψη της σύγχρονης πραγματικότητας με όρους πιστολάδων–, να αυξήσει τον γεωγραφικό χώρο της Αμερικής, να σφραγιστούν τα σύνορα, να αποκαλούν τον Κόλπο του Μεξικού, Κόλπο των ΗΠΑ –η αντίληψη ενός σύνθετου κόσμου, με όρους πιάτσας–, να επιστρέψει η οικονομία στην εξόρυξη με κάθε τρόπο –οι παλιές δοκιμασμένες δουλειές που μας έκαναν πλούσιους και θα φέρουν τη χώρα πίσω στη «χρυσή εποχή» της–, να υπάρχουν μόνο δύο φύλα –«οι άνδρες να είναι άνδρες και οι γυναίκες να χαίρονται για αυτό», που έγραφε και ο Χομπσμπάουμ. Και φυσικά ο Θεός που τον έσωσε και τον έστειλε στους Αμερικανούς για να τους σώσει.

Δεν είναι δύσκολο να καταλάβεις την επιστροφή της Αμερικής σε αυτόν τον πρωτογονισμό που εκπέμπει ο Τραμπ. Οι αλλαγές που έγιναν τις τελευταίες δεκαετίες δεν ήταν απαραίτητα πολλές, ούτε φυσικά λάθος· το woke, η πράσινη μετάβαση, είναι πρόοδος. Αλλά ήταν τόσο γρήγορες που έκαναν πάρα πολλούς να νιώθουν ότι δεν καταλαβαίνουν πια τον κόσμο στον οποίο ζουν. Η διαφορά από το χάδι στο χαστούκι, άλλωστε, είναι η ταχύτητα. Μόνο που το χαστούκι του Τραμπ τώρα θα το νιώσουμε όλοι.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News