Κάθε επίδομα που δίνει μια κυβέρνηση είναι κακό; Κάθε έκτακτη υποβοήθηση των πολιτών αποτελεί de facto απόπειρα εκλογικής εξαγοράς τους; Διαχρονικά ερωτήματα που ανακύπτουν κάθε φορά που ένας πρωθυπουργός ανοίγει το κρατικό πουγκί και μοιράζει έκτακτο χρήμα στον κοσμάκη. Υπάρχει η σχολή που λέει «μη δίνεις επιδόματα, τους εθίζεις σε μια λανθασμένη σχέση τους με το κράτος». Υπάρχει και η αντίπαλη που λέει «οι κυβερνήσεις είναι για να βοηθούν τους ανθρώπους και επ’ αυτού διαχωρίζονται οι καλές από τις κακές». Υπάρχει, τέλος, και η προαιώνια σχολή «αν δεν μοιράσεις, δεν παίρνεις εκλογές».
Σας εξομολογούμαι ότι προσωπικά δεν μου αρέσουν καθόλου τα επιδόματα. «Ισως γιατί δεν τα έχεις ανάγκη», θα μου απαντήσει βιτριολικά κάποιος που φλερτάρει με το όριο της φτώχειας. Μπορεί και να έχει δίκιο, ο καθένας μας κρίνει πρωτίστως ανάλογα με τις ανάγκες του και με τις προσλαμβάνουσες παραστάσεις του.
Από την άλλη, όμως, δεν άκουσα και κανέναν απ’ αυτούς που εξανέστησαν με το market pass του Κυριάκου να προτείνει κάτι άλλο στην θέση του. Τον είπαν πολιτικό απατεώνα που πάει να εξαγοράσει ψήφους, αλλά μετά διαμαρτυρήθηκαν που (κατά τους υπολογισμούς τους) το επίδομα είναι μόνο 30 ευρώ τον μήνα. Δηλαδή, τι εννοούν; Τον παροτρύνουν να δώσει περισσότερα για να εξαγοράσει περισσότερους και πιο αποτελεσματικά;
Τα ερωτήματα επί της υπόθεσης αυτής είναι απλά.
Πρώτον, ο Πρωθυπουργός δανείζεται αυτά τα λεφτά για να τα μοιράσει, όπως γινόταν παλιότερα; Οχι, τα παίρνει από την απόδοση της οικονομίας, χωρίς να αυξάνει τα ελλείμματα και το δημόσιο χρέος. Αυτό είναι καλό. Αλλο είναι να υπεραποδίδει η οικονομία και τα οφέλη να επιστρέφουν στον κόσμο κι άλλο να δανειζόμαστε από τα παιδιά μας για να περνάμε εμείς καλύτερα.
Δεύτερον, αν υποθέσουμε ότι μια οικονομία παράγει υπεραξία, είναι σωστό αυτή να επιστρέφει στους πολίτες με τη μορφή επιδομάτων και έκτακτων βοηθημάτων; Κι αν αυτή είναι λάθος συνταγή, τότε ποια είναι η σωστή; Να δοθούν ως μόνιμες σταθερές αυξήσεις μισθών και συντάξεων; Κι αν δεν πρόκειται για υπεραπόδοση της οικονομίας, αλλά μόνο της φορολογίας; Σε αυτή την περίπτωση, του χρόνου πώς θα καλυφθούν; Να πάνε ίσως στο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, για να επιστρέψουν στην κοινωνία ως υγεία, παιδεία, πρόνοια ή υποδομές; Καλό ακούγεται, αλλά αργεί. Και υπάρχει κόσμος που μετεωρίζεται στο όριο της φτώχειας. Να τον αφήσουν να καταπέσει;
Τρίτον, είναι σωστό για μια κυβέρνηση να παίρνει έναν κλάδο που πάει καλά, να του αρπάζει τα κέρδη και να τα διαμοιράζει; Ερωτηματικό αυτό. Εγώ θυμάμαι τον Αδωνη να λέει ότι τα μεγάλα κέρδη των διυλιστηρίων είναι από τις εξαγωγές και μια κυβέρνηση δεν μπορεί να αρπάζει τα κέρδη της εξαγωγικής δραστηριότητας ενός ιδιώτη για να τα μοιράσει στο εσωτερικό. Ο ιδιώτης θα πάρει τα φουγάρα του και θα φύγει ή δεν θα αναστήσει φουγάρο στην Ελλάδα. Τώρα τι έγινε; Αυτά τα 650 εκατομμύρια ήταν από εσωτερική «αισχροκέρδεια» των διυλιστηρίων και τους τα παίρνουν;
Τέταρτον. Ναι, το πλουσιοπάροχο market pass ήρθε σε προεκλογική περίοδο. Αλλά και ο πληθωρισμός ήρθε σε προεκλογική περίοδο. Να θεσπίσουμε έναν νόμο που θα απαγορεύει οποιαδήποτε κυβερνητική παροχή σε προεκλογικές χρονιές, καθότι κάθε «δόσιμο» μυρίζει ρουσφέτι; Δεν έχω την παραμικρή αντίρρηση, αλλά τότε θα πρέπει να κατοχυρώσουμε συνταγματικά τη μονιμότητα της ημερομηνίας των εκλογών. Και, τέλος πάντων, να αποκτήσουμε μια σταθερή σχέση με τη λογική. Οχι όταν δεν δίνει «εγκαταλείπει» και όταν δίνει «εξαγοράζει». Ετσι δεν βγάζουμε άκρη.