Με το θέμα των διπλωμάτων των καλλιτεχνών να εξελίσσεται, μερικές σκέψεις για τον ντόρο που έχει δημιουργηθεί:
Η αντίδραση των σπουδαστών δεν με εξέπληξε. Από την εποχή που ήμουνα μικρός και διαβάζαμε «Μικρό Ηρωα», ζηλεύαμε που οι γονείς μας έζησαν τέτοιες στιγμές που εμείς δεν πρόκειται να ζήσουμε ποτέ. Ο,τι για εμάς ήταν η Αντίσταση, για τις νεότερες γενιές ήταν το Πολυτεχνείο. Εάν αντί για χούντα πρέπει να βολευτούν με τη «χούντα του Κούλη» και αντί για το Πολυτεχνείο με το Εθνικό, δεν έγινε και κάτι. Στο φινάλε, παραφράζοντας τον Τζον Σεμπάστιαν, με κάτι τέτοιες ιστορίες θα κάνουν τα παιδιά τους και τα εγγόνια τους να βαριούνται μέχρι θανάτου.
Οι μεγάλες ηλικίες χωρίζονται κυρίως σε δύο κατηγορίες.
Η πρώτη είναι εκείνες και εκείνοι που βρήκαν τις αντιδράσεις σαν ευκαιρία για προβολή. Ορισμένες φορές σε αστείο επίπεδο. Το να έχεις προλάβει τον Παρίδη μαέστρο στην Κρατική, να δηλώνεις ότι έχεις πάρει διθυραμβικές κριτικές, ότι έκανες διεθνή καριέρα, αλλά το μαράζι σου να είναι πώς αναγνωρίζεται το δίπλωμα του Ωδείου που πήρες πριν κάτι δεκαετίες, είναι τόσο πραγματικό όσο να πέρασες τα 60, να έγινες διευθυντής των New York Times και να πήρες το Πούλιτζερ, αλλά να ασχολείσαι με το πώς αναγνωρίζεται το δίπλωμα της δημοσιογραφίας από τις «Σχολές Ομηρος».
Η δεύτερη κατηγορία είναι πιο μαχητική, χωρίς να αποκλείει στοιχεία της πρώτης. Οι κυρίες που, όπως παλιά, στα πάρτι, ήθελαν να χορεύουν μαζί με τη νεολαία και οι κύριοι που άρχιζαν να μιλάνε με τους μικρούς νομίζοντας ότι έγιναν μία παρέα, τώρα νιώθουν ότι παλεύουν δίπλα στην επανάσταση. Στην καλύτερη των περιπτώσεων, οι νέοι σκέφτονται «άντε να τελειώνουμε καμιά ώρα…». Γιατί αν υπήρξε κάτι το θετικό στην τετραετία 2015-19, ήταν η εγκατάλειψη της αριστερής ρητορικής που είχε διατηρηθεί 40 χρόνια. Η ρητορική τύπου Αλκίνοου για «τους φτωχούς, τους ανυπεράσπιστους και τους απαξιωμένους» ακούγεται σήμερα σαν σύγχρονη του Λουντέμη.
Σε πολιτικό επίπεδο, είναι σαφές ότι σε επαναστατικούς όρους, οι «μπολσεβίκοι» του 2015 είναι οι «μενσεβίκοι» του 2023. Ο ΣΥΡΙΖΑ ακολουθεί τις εξελίξεις αλλά είναι απίθανο να τις κατευθύνει. Η δύναμη στον δρόμο του ΣΥΡΙΖΑ χάθηκε τον Ιούλιο του 2015 –όταν το «Οχι» έγινε «Ναι»– και στην κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ των επόμενων τεσσάρων χρόνων. Η αρχή του tweet του Αλέξη Τσίπρα για τις κινητοποιήσεις, το οποίο αναφέρεται σε «Αυτά τα παιδιά της Τέχνης» είναι περισσότερο φράση του θείου που λέγαμε στο πάρτι και λιγότερο του παλιού καταληψία που αν χρειαστεί να κατέβει στον δρόμο, θα το κάνει.
Για τη ΝΔ, από την άλλη, κανονικά ισχύει το αξίωμα του βαρόνου Φον Μόλτκε: «Την ημέρα της σύγκρουσης ο επιτελικός πάει για ψάρεμα». (Επειδή τα έχει οργανώσει όλα, οπότε η παρουσία του δεν είναι απαραίτητη.)
Τα ψάρια όμως μπορούν να κοιμούνται ήσυχα. Μετά από τον χειρισμό της υπόθεσης των πτυχίων των καλλιτεχνών, το πρωί της Τετάρτης κανένας από τη ΝΔ δεν πρόκειται να πάει για ψάρεμα. Σίγουρα όχι ο Κυριάκος Μητσοτάκης, που θα συναντηθεί με εκπροσώπους των καλλιτεχνών για να συζητήσουν το θέμα.
Εκτός αν πρόκειται για μια από τις σχέσεις πολίτη-κράτους, που όταν ο πολίτης δεν βγάζει άκρη με μια υπηρεσία, ο υπάλληλος του λέει «αν κάποιος μπορεί να κάνει κάτι, αυτός είναι ο διευθυντής», στην υπόθεση των πτυχίων κάποιος ξηγήθηκε FUBAR στον χειρισμό. Ο κόσμος για μια ακόμα φορά μένει με την εντύπωση ότι για να σου περάσει, δεν έχεις παρά να κλείσεις μερικές φορές το κέντρο της Αθήνας. Και στους οπαδούς της ΝΔ μένει η εντύπωση ότι ο Πρωθυπουργός αναγκάζεται να καλοπιάσει αυτούς που από το 2015 στο «Μένουμε Ευρώπη» φωνάζουν και συνεχίζουν να φωνάζουν «θα σας φάμε». Οχι ακριβώς ο τέλειος επιτελικός σχεδιασμός.