Κάθε φόρα που ο Κυριάκος Μητσοτάκης μας βεβαιώνει ότι ο φράκτης στον Εβρο θα επεκταθεί, έρχεται στον νου μου το παλιό ερώτημα «Και αν άνοιγαν τα σύνορα;», που τώρα επαναλαμβάνεται από ορισμένους, κάποιοι εκ των οποίων, αλλά βεβαίως όχι όλοι, βρίσκονται υπό την επίδραση της συριζαϊκής παράνοιας.
Πολιτική ανοικτών συνόρων σημαίνει ότι, όπως ο έλληνας πολίτης μπορεί να πάει να ζήσει ή να εργαστεί σε όποια πόλη της χώρας θέλει, έτσι και οποιοσδήποτε πολίτης άλλης χώρας μπορεί ανεμπόδιστος να έρθει στην Ελλάδα και να κάνει το ίδιο.
Ενα επιχείρημα υπέρ των ανοικτών συνόρων είναι ότι δεν αποφασίζουμε σε ποια χώρα γεννιόμαστε και συνεπώς την επιλογή αυτή πρέπει να την έχουμε μετά. Το «επιχείρημα» αυτό είναι μάλλον ευφυολόγημα… Πράγματι, κανείς δεν αποφάσισε σε ποια χώρα θα γεννηθεί, αλλά ούτε κάποιος κάτοικος μιας άλλης χώρας αποφάσισε για εκείνον. Αν υπάρχει ευθύνη, είναι αυτών που αποφάσισαν να τον γεννήσουν. Είναι παράλογο να μετατοπίζεται ευθύνη με τη λογική αυτού του «επιχειρήματος».
Ενα άλλο επιχείρημα υπέρ των ανοικτών συνόρων είναι ότι η μετανάστευση αυξάνει το εργατικό δυναμικό και, επομένως, την παραγωγή, δηλαδή το ΑΕΠ. Αυτό είναι σωστό, αλλά είναι η μισή αλήθεια. Η μετανάστευση ευνοεί εκείνους που χρησιμοποιούν το εργατικό δυναμικό (βιομήχανους, επιχειρηματίες, πλούσια νοικοκυριά κ.τ.λ.), αλλά ζημιώνει εκείνους με τους οποίους οι μετανάστες ανταγωνίζονται στην αγορά εργασίας και κρατούν τους πραγματικούς μισθούς σταθερούς ή τους μειώνουν. Επιπλέον, η μετανάστευση δημιουργεί ανάγκες για υψηλές δημόσιες δαπάνες, όπως π.χ. υπηρεσίες Υγείας, αστυνομία, δημόσια διοίκηση κ.τ.λ. Επίσης, η αλλαγή στη σύνθεση του πληθυσμού μπορεί να είναι αιτία μεγάλης δυσαρέσκειας, για πολλούς πολίτες, και αναταραχών.
Μερικοί επιχειρηματολογούν, ανοήτως, υπέρ των ανοικτών συνόρων λέγοντας ότι έτσι θα μπορούσε να έρθει στη χώρα υποδοχής κάποιο σπουδαίο μυαλό, λόγου χάρη ένας Αϊνστάιν ή ένας Μότσαρτ. Θα μπορούσε, βέβαια, να έρθει και κάποιος Χίτλερ ή Αλ Καπόνε ή Πάμπλο Εσκομπάρ.
Για να φανεί τι ακριβώς μπορεί να σημαίνει η πολιτική των ανοικτών συνόρων, σκεφτείτε τα εξής. Ο συνολικός πληθυσμός των πλουσίων χωρών (ΕΕ, ΗΠΑ, Ιαπωνία, Βρετανία, Καναδάς, Αυστραλία, Νορβηγία κ.τ.λ.) είναι περίπου 1,1 δισ. Ο πληθυσμός των φτωχών χωρών είναι 7 δισ. Μεταξύ αυτών, τα τρία περίπου δισ. ζουν σε καθεστώς πείνας ή υποσιτίζονται. Ενα μεγάλο ποσοστό από τα 7 δισ., έστω 20%, είναι λογικό να αναμένουμε ότι θα θελήσει να μετακινηθεί σε κάποια γειτονική ή κοντινή χώρα. Εχει υπολογιστεί ότι το όριο ανοχής μεταναστών σε μια κοινωνία είναι περίπου 10% του πληθυσμού. Μπορεί να φανταστεί κανείς τι θα σημαίνει μετακίνηση 1,5 δισ. σε χώρες με 1 δισ., δηλαδή αύξηση 150%; Μπορεί κανείς να φανταστεί τι θα συμβεί στην Ελλάδα με πληθυσμό 25 εκατομμυρίων, εκ των οποίων τα 15 θα είναι από πολλές και διαφορετικές χώρες;
Αξίζει να θυμηθούμε ότι η Γερμανία, αφού δέχτηκε στην αρχή μερικά εκατομμύρια Τούρκων, Ιταλών, Ελλήνων, Γιουγκοσλάβων και άλλων, αργότερα, όταν δεν τους χρειαζόταν πλέον, προσπαθούσε να τους διώξει με καλό τρόπο. Επίσης, αξίζει να έχουμε στο μυαλό μας τι συμβαίνει αυτόν τον καιρό στη Γαλλία. Συμπέρασμα: η πολιτική ανοικτών συνόρων θα είναι καταστροφική.
Τα παραπάνω δεν οδηγούν στο συμπέρασμα ότι μια χώρα δεν πρέπει να δέχεται μετανάστες. Μια χώρα μπορεί να δέχεται και να καλωσορίζει μετανάστες, αλλά είναι σωστό και δικαίωμά της να επιβάλει τους όρους της, π.χ. τον αριθμό των μεταναστών, την εκπαίδευσή τους, την ηλικία τους, την υγεία τους, την εθνότητά τους και ό,τι άλλο κρίνει πως είναι συμφέρον για τους πολίτες της. Είναι επίσης δικαίωμά της και καθήκον της να προστατεύει τα σύνορά της. Μπορεί κανείς να πει τι θα γινόταν αν τα σύνορα της χώρας ήταν απροστάτευτα και οι 250.000 παράνομοι μετανάστες στον Εβρο, το 2020, έμπαιναν εν μια νυκτί στη χώρα μας;
Το πρόβλημα της υπανάπτυξης, της φτώχειας και της ανισότητας σε πολλές χώρες είναι οξύτατο και απασχολεί πολιτικούς και επιστήμονες σε όλον τον κόσμο. Ομως, δεν θα λυθεί με τη μετανάστευση στις πλούσιες χώρες. Μπορεί να λυθεί μόνο με τη βοήθεια, οικονομική και άλλη, των πλουσίων χωρών, και με τις θεσμικές αλλαγές, που είναι προϋπόθεση της ανάπτυξης. Αλλά στην προσπάθεια αυτή είναι αναγκαία η συμμετοχή των ίδιων των φτωχών χωρών.
Ενδεικτικά, μπορούμε να αναφέρουμε την ανάγκη για μείωση του πληθυσμού σε πολλές χώρες. Από το 1950 και μετά, οι επιστήμονες τονίζουν ότι ο μεγάλος πληθυσμός είναι σημαντικός αρνητικός παράγοντας για την ανάπτυξη, διότι απορροφά το πλεόνασμα που χρειάζεται για επενδύσεις. Οι κυβερνήσεις και η άρχουσα τάξη των χωρών ήταν κουφές ή δεν καταλάβαιναν ή είχαν αντίθετα συμφέροντα.
Μεταξύ των οικονομολόγων που μελετούν τη μετανάστευση κυκλοφορεί η φράση «το εκπληκτικό δεν είναι ότι η μετανάστευση είναι τόσο μεγάλη, αλλά ότι είναι τόσο μικρή». Και ο παγκόσμιος πληθυσμός αυξάνεται κατά 200.000 κάθε ημέρα. Οσο ο πληθυσμός των φτωχών χωρών αυξάνεται, τόσο πιο έντονα θα γίνονται τα προβλήματα και τόσο μεγαλύτερες οι πιέσεις της διεθνούς μετανάστευσης.
Ενα συμπέρασμα από τα παραπάνω είναι ότι ο φράκτης στον Εβρο πρέπει να επεκταθεί και η εισροή παρανόμων μεταναστών να μηδενιστεί. Είναι καλό οι διάφοροι ψευτοδιανοούμενοι, ψευτοαριστεροί και πολιτικάντηδες να σταματήσουν να κερδοσκοπούν πάνω σε ένα εξαιρετικά κρίσιμο πρόβλημα.
* Ο Θεόδωρος Π. Λιανός είναι ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Oικονομίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών