Του Ελληνα ο τράχηλος ζυγό δεν υπομένει. Και ο τελευταίος ζυγός μας λέγεται «συνδρομή στο Facebook». Μόλις κυκλοφόρησε το νέο, οι Έλληνες χρήστες του μέσου κοινωνικής δικτύωσης ξεσηκώθηκαν και ξεκίνησαν τη μάχη. Το όπλο τους: το copy paste, η αντιγραφή-επικόλληση σε ελληνική μετάφραση.
Οι διαδικτυακοί τοίχοι γέμισαν για μια ακόμα φορά με αφελή μηνύματα που πήγαιναν από τον ένα χρήστη στον άλλο, σε μια σουρεαλιστική σκυταλοδρομία. Το αίτημα τους, να μην χρησιμοποιεί η εταιρεία Meta του Μαρκ Ζάκερμπεργκ τις αναρτήσεις τους για να κερδοφορεί από την αξιοποίηση των προσωπικών τους δεδομένων. Τι θα κάνουν αν δεν ικανοποιηθεί το αίτημα; Θ’ αποχωρήσουν από το μέσο.
Για να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, η Meta, επειδή πιέστηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τα προσωπικά δεδομένα, τις τελευταίες μέρες ζητάει από τους χρήστες να δηλώσουν αν επιθυμούν να καταγράφονται στα κιτάπια της, ώστε ο αλγόριθμος να συνεχίσει να τους στέλνει προσωποποιημένες διαφημίσεις. Όποιος δεν το επιθυμεί, μπορεί να αρνηθεί και να απολαμβάνει ένα Facebook χωρίς το μάτι του Μεγάλου Αδελφού Αλγορίθμου από πάνω του. Απλώς θα πρέπει να πληρώσει μηνιαία συνδρομή γι’ αυτό.
Θα μπορούσαμε να μπούμε σε φιλοσοφικούς προβληματισμούς για τον τρόπο που οι εταιρείες τύπου Meta αντιμετωπίζουν το κοινό, βλέποντάς το πάντα με κριτήριο το συμφέρον, θέλοντας να αντλήσουν όσα περισσότερα μπορούν. Ναι, είμαστε πιόνια εκμετάλλευσης, πεδία βολής στοχευμένης διαφήμισης, έτσι πάει παγκοσμίως. Αν δεν θες να πάει έτσι για εσένα προσωπικά, μπορείς νa απέχεις απ’ όπου μπορείς, γιατί κακά τα ψέματα, αν θες ν’ απέχεις από παντού πρέπει να ζεις σαν τον ερημίτη σε μια καλύβα στα βουνά.
Αν δεν θες να είσαι δέσμιος αλγορίθμων και συνδρομών απαλλαγής από διαφημίσεις, κλείσε το προφίλ σου και πάψε να κοινοποιείς τις σκέψεις, τις προτιμήσεις, τις ιδέες και τις στιγμές σου.
Είναι τόσο απλό, και δεν χρειάζεται αντιγραφή-επικόλληση για να το κάνεις. Σιγά μην κλείσεις το προφίλ σου, όμως. Είναι πλέον πολύ δύσκολο να ζήσεις χωρίς την κοινωνική δικτύωση που σου προσφέρουν οι πλατφόρμες. Κι αν έχεις μια βασική αντίληψη για τα πράγματα που συγκροτούν τον κόσμο γύρω σου, ξέρεις πολύ καλά ότι αυτήν την κοινωνική δικτύωση, την πληρώνεις με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.
Θα πρέπει να έχεις τελείως διαστρεβλωμένη οπτική της πραγματικότητας, για να πιστεύεις ότι όλο αυτό που ζεις μέσω των κοινωνικών δικτύων δεν είναι μια υπηρεσία με ανταλλάγματα και μπορεί να σου προσφέρεται τζάμπα. Και είναι αστείο να θεωρείς ότι μ’ ένα μήνυμα αντιγραφής-επικόλλησης θα τρομάξεις τον Μαρκ Ζάκερμπεργκ και το θηρίο που έχει δημιουργήσει. Κι όμως, κάποιοι κινούνται μέσα στην αχανή έρημο των κοινωνικών δικτύων, με την ψευδαίσθηση ότι έχουν τον απόλυτο έλεγχο της πλοήγησης. Και είναι αξιοσημείωτο ότι μπορεί να δεις ακόμα κι έναν πανεπιστημιακό να αναρτά στον τοίχο του το συγκεκριμένο, ανεδαφικό, μήνυμα, επιβεβαιώνοντας ένα νέου τύπου αναλφαβητισμό, κάποιων βασικών δεδομένων της εποχής.
Οι ίδιοι, βέβαια, που τώρα αντιγράφουν και επικολλούν με ναπολεόντεια αποφασιστικότητα ανακοινώσεις έναρξης πολέμου ενάντια στην εκμετάλλευση της ιδιωτικότητας τους, από την πρώτη στιγμή που φτιάχνουν λογαριασμούς, πατούν στην οθόνη τους επιλογές που τους το λένε ξεκάθαρα ότι επιτρέπουν στις εταιρείες από πίσω να κάνουν ακτινογραφία στα προσωπικά τους δεδομένα. Όταν πάλι βγάζουν από μόνοι τους στη φόρα όλη τη ζωή τους σε μια κοινωνική πλατφόρμα, δεν τους πειράζει και πολύ η έλλειψη ιδιωτικότητας.
Υπάρχουν οφθαλμαπάτες στον χρόνο και στον χώρο. Η φράση ανήκει στον γάλλο συγγραφέα Μαρσέλ Προυστ, που θα γελούσε αν έβλεπε πόσες οφθαλμαπάτες υπάρχουν σήμερα στον εικονικό χρόνο και χώρο.