Το βίντεο όπου ο δήμαρχος Περάματος Γιάννης Λαγουδάκος, συνοδευόμενος από υδροφόρα, κάνει επιδρομή σε παράνομο καταυλισμό στημένο σε πάρκο μπορεί κανείς να το θεωρήσει από κωμικό έως ρατσιστικό. Υπήρξαν και υποστηρικτές που το χειροκρότησαν ως παράδειγμα αποφασιστικής τοπικής αυτοδιοίκησης, μάλλον προγραμματισμένης, αξίζει να σημειωθεί, καθώς από τα συμφραζόμενα είναι ξεκάθαρο πως ο ίδιος ενεθάρρυνε την κάμερα να τον ακολουθήσει.
Στη συνομιλία του με ηλικιωμένη ρακένδυτη γυναίκα, που φαίνεται πως ζούσε με άλλα άτομα δίπλα σε πεταμένα πλυντήρια, αιχμηρά παλιοσίδερα, σκουπίδια με τα οποία είχαν χτίσει άθλιο σπιτάκι, ακούστηκαν:
-Τι είναι αυτά, ρε; Να πάτε σπίτι σας!
-Αμα θα πάθουν τίποτα τα μωρά (από την ηλικιωμένη που είχε και το δάχτυλο τεντωμένο)…
-Θα σου πω εγώ πού θα πάνε τα μωρά! Σε ίδρυμα σήμερα κι εσύ στη μπουζουρού! Αυτό δεν είναι για μωρά, είναι για γουρούνια!
Στη συνέχεια ο ίδιος ο δήμαρχος, με ποτιστική μανία, φαίνεται να καταβρέχει τα παλιοσίδερα φωνάζοντας: «Τέρμα! Φύγετε, μην πλυθείτε και πεθάνετε!»
Ο Δήμος Περάματος δεν είναι το Κολωνάκι. Το να ζεις περιθωριακά δεν μπορεί να επιτρέπεται να ενοχλεί τους υπόλοιπους, και το να στήσεις παράπηγμα και να στεγάσεις μωρά δεν είναι ούτε νόμιμο (κι αν δεν το κάνεις από απόλυτη ανάγκη, αλλά από επιλογή) ούτε ηθικό. Το παράπηγμα σε μια ήδη φτωχή γειτονιά επηρεάζει και άλλους φτωχούς κατοίκους που δεν έχουν επιλογή να κάνουν τη βόλτα τους αλλού και για τους οποίους δεν σκέφτεται, ως συνήθως, κανείς από τους ενοχλημένους αριστερούς εκπροσώπους Τύπου, ενώ το να φωνάζεις «φύγετε, μην πλυθείτε» είναι αχρείαστο αλλά αρκετά εκτονωτικό για όποιον το φωνάζει και για όποιον το ακούει και έχει μέσα του αγανάκτηση για τα σκουπίδια, τα παλιοσίδερα, αλλά και για τη ζωή την ίδια.
Αξίζει να αναλογιστούμε αν κάνουν καλό τέτοια στιγμιότυπα, αν ενισχύουν την πεποίθηση του πολίτη πως κάποιος κάπως τον προσέχει και υπερασπίζεται τα δικαιώματά του ή αν, ειδικά σε συνοικίες όπως το Πέραμα, φουσκώνουν τα πολιτικά μορφώματα.
Το τι απέγιναν αυτά τα μωρά που ζούσαν στα σκουπίδια παραμένει μέχρι στιγμής άγνωστο.
Ο δήμαρχος Λαγουδάκος αναζητήθηκε, όμως δεν βρέθηκε για να ενημερώσει και για τα περί «μπουζουρού». Οταν καταγράφεις με κάμερα τη δράση σου, είναι λογικό οι τηλεθεατές σου να θέλουν να ξέρουν τη συνέχεια, ωστόσο εδώ έχουμε μάλλον να κάνουμε με ξέσπασμα και όχι με διαδικασία. Γιατί διαδικασίες διάλυσης τσαντιριών δεν υφίστανται στη χώρα μας, και ας τις προβλέπει ο νόμος.
Την ίδια στιγμή που ενοχλούμαστε από τους καταυλισμούς, πρέπει να αναγνωρίζουμε πως υπάρχουν κοινωνικές ομάδες παγιδευμένες στον φαύλο κύκλο της περιθωριοποίησης και δυστυχώς δεν έχει ακόμα εφευρεθεί το μαγικό χέρι που θα τις βγάλει από αυτόν. Αν δεν θέλουμε να ανεχόμαστε τις παρενέργειες των ανισοτήτων, θα πρέπει να φανταστούμε την κοινωνία μας διαφορετική. Θα προσλάμβανε κανείς άστεγο;
Το ερώτημα είναι παντού και πάντα το ίδιο και δυστυχώς το επαναλαμβάνουν οι ρατσιστές: Αν λυπάσαι έναν Ρομά και δεν θέλεις να τον διώχνουν από το τσαντίρι του, μπορείς να τον φιλοξενήσεις σπίτι σου; Μια γαλλική κωμωδία του Φιλιπ ντε Σοβερόν με τίτλο «Βρε, καλώς τους» έχει επιχειρήσει να φανταστεί και να διακωμωδήσει τη συνέχεια.
Ας επιστρέψουμε όμως στο Πέραμα και σε κάθε φτωχογειτονιά. Δήμαρχοι τηλε-ακτιβιστές της νομιμότητας δεν μπορούν να αποτελούν την αποτελεσματικότερη λύση. Πόσα τσαντίρια να καταβρέξει ο καθένας; Πόσα μωρά να απειλήσει πως θα στείλει στο ίδρυμα επειδή οι συνθήκες στις οποίες τα φέρνουν οι γονείς τους είναι πράγματι άθλιες και τα χρησιμοποιούν, όπως φάνηκε, ως ασπίδα εναντίον της διάλυσης της τρώγλης;
Και εδώ αρχίζει το παράλογο και το άδικο. Το κράτος δυσκολεύεται να επιβάλει πρόστιμα σε ομάδες που δεν έχουν σπίτια και διεύθυνση, ζουν σε τσαντίρια, όπως ένα ποσοστό Ρομά (όχι το σύνολο), ή σε λαγούμια, όπως εκείνοι οι παλαιοχριστιανοί που πρόσφατα ανακαλύψαμε χάρη στα δελτία ειδήσεων, χωρίς να καταλάβουμε γιατί ή από ποιον επιθυμούσαν να κρύβονται.
Τους περιθωριακούς κάθε τύπου, εφόσον παρανομούν, δεν μπορείς να τους κλείσεις φυλακή, γιατί καμιά φυλακή δεν τους χωράει, ούτε μπορείς να τους αστυνομεύσεις, γιατί θα έπρεπε να εγκαταστήσεις χιλιάδες αστυνομικούς σε καταυλισμούς σε όλη την Ελλάδα, να ασχολούνται με παρανομίες που όλοι ξέρουμε πως είναι ανεξέλεγκτες. Τέτοιοι άνθρωποι δεν έχουν φορολογική δήλωση και λογαριασμό στην τράπεζα, όπως εμείς οι υπόλοιποι «ευυπόληπτοι νομοταγείς», που αν δεν πληρώσουμε στην ώρα της μια κλήση θα μας κατασχέσουν το πρόστιμο από τις καταθέσεις μας χωρίς πολλά ειδοποιητήρια.
Η παγίδα είναι να αισθανθούμε αδικημένοι ή θυμωμένοι επειδή κάποιοι στήνουν παραπήγματα και συνεχίζουν να το κάνουν, γιατί δεν χαμπαριάζουν από παρατηρήσεις και δεν μπορεί πρακτικά να τους επιβληθεί καμία κύρωση – αν και δεν πρέπει να ξεχνάμε πως όπου υπάρχει βούληση υπάρχει και τρόπος.
Στη Βρετανία, για παράδειγμα, η τοπική αυτοδιοίκηση κατάσχει ως αποζημίωση για τη ρύπανση που καλείται να αντιμετωπίσει τα οχήματα που έχουν χρησιμοποιηθεί για να μεταφέρουν και να πετάξουν μπάζα και σκουπίδια σε σημεία όπου αυτό απαγορεύεται (πρακτική γνωστή ως fly tipping). Τα φορτηγάκια στη συνέχεια πηγαίνουν στην πρέσα, όπου μετατρέπονται σε παλιοσίδερα, και οι φωτογραφίες της καταστροφής δημοσιεύονται για παραδειγματισμό. Η άλλη επιλογή είναι το φορτηγό, αν δεν είναι σαράβαλο, να χρησιμοποιείται εφεξής από τον δήμο φέροντας πινακίδα όπου αναγράφεται: Αυτό το φορτηγό κάποτε χρησιμοποιήθηκε για να βρωμίσει!
Το ίδιο σχέδιο στην Ελλάδα, έπειτα από ατέρμονες ώρες τηλεπαραθύρων και έντονη κοινωνική πόλωση, μάλλον θα είχε απορριφθεί για λόγους συνταγματικούς. Αν είχε επιβληθεί με χίλια ζόρια, κάποιοι παραβάτες με ανταλλάγματα ή παρακάλια θα είχαν καταφέρει να εξαιρεθούν από τις κατασχέσεις. Οσο για τον Δήμαρχο Περάματος, θα μπορούσε να συνεχίσει ανενόχλητος να καταβρέχει. Το πράσινο έχει πάντα ανάγκη από δροσιά!