Βγήκε, λοιπόν, ο Αδωνις Γεωργιάδης και σε έναν χαιρετισμό του στο Επαγγελματικό Επιμελητήριο, παρουσία μάλιστα της σοσιαλίστριας Φώφης Γεννηματά, διατύπωσε την άποψη ότι η προστασία της πρώτης κατοικίας κάνει κακό στην οικονομία.
Δεν το είπε ακριβώς έτσι, αλλά έτσι πέρασε στα ΜΜΕ, χάρη –ή, εξαιτίας, εξαρτάται πώς το βλέπει κανείς– σε μια κυριακάτικη ανακοίνωση του γραφείου Τύπου του ΚΙΝΑΛ. Το οποίο γραφείο, προφανώς ειδοποιημένο από την ετοιμοπόλεμη Φώφη, διέκρινε μια καλή ευκαιρία να καταδικάσει στα μάτια των πολιτών τη Νέα Δημοκρατία ως μια ακραία νεοφιλελεύθερη δύναμη που δεν σέβεται το κεραμίδι που θέλει να έχει ο Ελληνας πάνω από το κεφάλι του και άλλα παρόμοια.
«Προστασία απόλυτη της πρώτης κατοικίας, με όλον τον σεβασμό στην πρόεδρο του ΚΙΝΑΛ, δεν υπάρχει… σε καμία προηγμένη οικονομία, ούτε και πρέπει να υπάρχει. Είναι και ζημία για την οικονομία να υπάρχει!», εμφανιζόταν να λέει ο αντιπρόεδρος της ΝΔ με το γνωστό του ρητορικό στυλ εγκοπτόμενου λόγου, που όλα τα κάνει να ακούγονται σαν up-tempo πολιτικά αξιώματα.
Από το ΚΙΝΑΛ βέβαια ξέχασαν να αναφέρουν αυτά που είπε αμέσως μετά ο κ. Γεωργιάδης: «Εγώ θέλω να έχουμε προστασία στην πρώτη κατοικία του ανθρώπου που πραγματικά και αποδεδειγμένα δεν μπορεί να πληρώσει και δεν έχει άλλη λύση. Αυτός πρέπει να προστατευθεί. Σε αυτόν θα φτιάξουμε δίχτυ προστασίας, γιατί, ναι –εδώ βάζουμε δεύτερη παράμετρο– ένα κεφάλαιο είναι να δουλεύει η οικονομία, η οικοδομή και όλα τ’ άλλα, ένα δεύτερο κεφάλαιο είναι να μην αφήσουμε κανέναν πίσω».
Αλλά για χάρη της συζήτησης, ας το προσπεράσουμε αυτό και ας πάμε στο επίμαχο σημείο των δηλωθέντων από τον κ. Γεωργιάδη: ότι η απόλυτη προστασία της πρώτης κατοικίας είναι επιζήμια για την οικονομία.
Ο κ. Γεωργιάδης έχει, καλώς ή κακώς, δίκιο.
Ετσι όπως λειτουργούν οι σύγχρονες οικονομίες στον παγκοσμιοποιημένο καπιταλιστικό κόσμο, το στεγαστικό δάνειο πρέπει να έχει ως collateral το ίδιο το σπίτι, αλλιώς η τραπεζική πίστη όχι μόνο κλονίζεται, απλώς παύει να υφίσταται. Σε αυτή τη συνδιαλλαγή μεταξύ δύο μερών, η τράπεζα δίνει το χρήμα και ο δανειολήπτης βάζει ενέχυρο το ακίνητο μέχρι την αποπληρωμή του δανείου – άλλος τρόπος να λειτουργήσουν η τραπεζική (και η στεγαστική) αγορά αλλά και η οικονομία συνολικά δεν υπάρχει.
Ναι, ξέρω ότι μπορούμε να μιλάμε επί ώρες για το πώς οι ελληνικές τράπεζες μοίρασαν τη δεκαετία του 2000 στεγαστικά δάνεια αδιακρίτως, για όλη την αξία του ακινήτου και χωρίς να βλέπουν τι τσουνάμι έρχεται από το εξωτερικό. Για το πώς η κρίση διέλυσε τον παραγωγικό ιστό της χώρας, εξαφανίζοντας εν μια νυκτί εισοδήματα. Για το πώς σε οικογένειες που είχαν κάνει τον προγραμματισμό τους και είχαν πάρει ένα μετρημένο στεγαστικό, βρέθηκαν ξαφνικά όλοι άνεργοι. Για το πόση ανάγκη υπήρχε τα τελευταία χρόνια για προστασία του υψίστου αγαθού της κατοικίας.
Ομως η αλήθεια είναι ότι αυτό το σύστημα έχει κρατήσει μια ολόκληρη δεκαετία και δεν μπορεί να διαιωνίζεται επ’ άπειρον. Ακόμα περισσότερο δεν μπορεί να διαιωνίζεται όταν είναι γνωστό τοις πάσι ότι πολλές από τις «πρώτες κατοικίες» που είχαν ενταχθεί από τη στοργική Πολιτεία στον περίφημο νόμο Κατσέλη –με τους δανειολήπτες να απαλλάσσονται από τον βραχνά των συμφωνημένων δόσεων– είχαν «αδελφάκια» άλλες κατοικίες σε όμορφα νησιά και αλλού, ή ιδιοκτήτες που απλώς δεν ήθελαν να στριμωχτούν για να πληρώνουν και βρήκαν ευκαιρία να συστηθούν ως πληγέντες και άρα χρήζοντες κρατικής βοήθειας.
Και είναι αλήθεια πως όταν προστατεύεις την πρώτη κατοικία κάποιου που έχει να πληρώσει αλλά δεν πληρώνει, δεν βλάπτεις τόσο την τράπεζα, όσο αυτούς που πραγματικά δεν έχουν να πληρώσουν. Αυτονόητα πράγματα…
Ενας άλλος αντίλογος είναι ότι οι τράπεζες δεν είναι αθώες του αίματος και ότι όλα αυτά τα χρόνια τις αναχρηματοδότησαν οι φορολογούμενοι. Σωστό. Ομως την αναχρηματοδότηση την έκαναν αυτοί που είχαν εισοδήματα να φορολογηθούν, δηλαδή αυτοί που κρίθηκε πως δεν έχρηζαν βοήθειας από τα νομοθετήματα κατά των συνεπειών των μνημονίων. Αυτοί δηλαδή που βάρεσαν μπιέλα από την υπερφορολόγηση. Αυτοί δικαιούνται να έχουν λόγο για το τι συμβαίνει με τις τράπεζες και για πολλά άλλα, αλλά δεν είναι του παρόντος.
Ο Αδωνις λοιπόν έχει δίκιο, αν θέλουμε να λέμε ότι η κρίση είναι πίσω μας. Κάποια στιγμή θα πρέπει να επιστρέψουμε στην εποχή που έπαιρνες δάνειο και ήξερες ότι αν δεν πλήρωνες τις δόσεις, θα σου το έπαιρνε πίσω η τράπεζα. Αν δεν μας αρέσει αυτό, θα πρέπει ή να αλλάξουμε οικονομικό σύστημα ή χώρα, άλλη λύση δεν υπάρχει.
Αλλά. Διότι εδώ υπάρχει ένα μεγάλο «αλλά».
Ο Αδωνις είναι σωστός, αλλά ο υπουργός Ανάπτυξης είναι λάθος.
Οταν διατυπώνεις τη θεωρία ότι η προστασία της α’ κατοικίας κάνει κακό στην οικονομία και δεν είσαι καθηγητής Χρηματοοικονομικών, αλλά πολιτικός και εκ των κορυφαίων υπουργών μιας κυβέρνησης, εμφανίζεσαι σαν να δαιμονοποιείς το αγαθό της κατοικίας. Και αυτό ως πολιτική θέση είναι αφενός σφάλμα και αφετέρου δίνει πάσα στους αντιπάλους σου να σε χαρακτηρίσουν ανάλγητο νεοφιλελεύθερο και άλλα τέτοια τρομακτικά.
Για μία ακόμη φορά ο κ. Γεωργιάδης, βέβαια, παραπονέθηκε ότι απομονώθηκαν τα λεγόμενά του για να δημιουργηθούν εντυπώσεις. Του είχε ξανασυμβεί και με εκείνες τις δηλώσεις του για τις δωροδοκίες της Novartis στην ελβετική τηλεόραση.
Ο υπουργός Ανάπτυξης, ίσως πρώτος απ’ όλους, καθώς υπήρξε μια προβεβλημένη φιγούρα της τηλεοπτικής επικοινωνίας προτού αναδειχθεί σε παράγοντα της κεντρικής πολιτικής σκηνής, θα έπρεπε να ξέρει πώς παίζεται το παιχνίδι. Και να προσέχει πότε, τι και πώς το λέει. Ιδίως από τη στιγμή που δεν παίζεται τόσο το δικό του το κεφάλι, όσο αυτό της κυβέρνησης.