Οποιος έχει κάνει έστω και λίγα χιλιόμετρα στον «περίφημο» ΒΟΑΚ, ξέρει. Οποιος παρακολουθεί στοιχειωδώς την επικαιρότητα και τις «κακές ειδήσεις» που έρχονται (και τελευταία) συνεχώς από εκεί, καταλαβαίνει. Ο Βόρειος Οδικός Αξονας Κρήτης, ο δρόμος που ξεκινάει από το Καστέλι Κισσάμου στα δυτικά του νησιού και φτάνει στη Σητεία, στο ανατολικό άκρο, είναι «καρμανιόλα». Τα τροχαία ατυχήματα είναι καθημερινά. Τα θανατηφόρα και αυτά που αφήνουν πίσω τσακισμένα κορμιά και ψυχές είναι… σχεδόν καθημερινά.
Είναι ο ΒΟΑΚ που φταίει; Ναι, είναι και αυτός. Ενας δρόμος που στην ηπειρωτική χώρα δεν κάνει ούτε για «παλαιά Εθνική Οδός», είναι ο κύριος «αυτοκινητόδρομος» ενός νησιού που έχει 650.000 μόνιμους κατοίκους και κάθε χρόνο υποδέχεται… μια Αθήνα (4 εκατ. τουρίστες το 2018)!
Με μία λωρίδα ανά κατεύθυνση (με εξαίρεση τα «κομμάτια» έξω από τις μεγάλες πόλεις), χωρίς διαχωριστική νησίδα (με ελάχιστες και εδώ εξαιρέσεις), στροφές με «περίεργη» κλίση, κακό οδόστρωμα και «τυφλές» εξόδους και εισόδους, ο ΒΟΑΚ είναι (ή μπορεί να γίνει) εφιάλτης για κάθε οδηγό που δεν οδηγεί συντηρητικά και με τις αισθήσεις του σε πλήρη εγρήγορση. Και τέτοιοι, κακά τα ψέματα, είναι κατά κανόνα οι ξένοι τουρίστες…
Γιατί εμείς, οι Ελληνες, όχι μόνο οι Κρητικοί, αλλά και οι επισκέπτες του νησιού (προσωπικά είμαι λάτρης της Κρήτης, αλλά αυτό δεν αφορά το συγκεκριμένο άρθρο), θα κάνουμε «τα δικά μας». Πόσοι και πόσο να αντέξουμε την ουρά που έχουν σχηματίσει μπροστά μας τα μικρά «rent a car» που τηρούν το όριο ταχύτητας και ακολουθούν τη σηματοδότηση; Πόση υπομονή να κάνουμε πίσω από «το γαλλάκι» που «σέρνεται» (με τα δικά μας όρια) στη μία και μοναδική λωρίδα κυκλοφορίας και, αγνοώντας το παίξιμο των φώτων και τα κορναρίσματά μας, δεν κάνει δεξιά στη βοηθητική, γιατί απαγορεύεται; Ε, θα το προσπεράσουμε ακόμη και πάνω από διπλή γραμμή – και θα του ρίξουμε και μια μούντζα.
Στα περισσότερα από τα 310 χιλιόμετρά του, ο Βόρειος Οδικός Αξονας της Κρήτης είναι πίστα για μελλοθάνατους. Για τα συχνά ατυχήματα και δυστυχήματα, όμως, δεν φταίει μόνο (ή τόσο) αυτός. Φταίμε κυρίως εμείς οι οδηγοί. Στην Κρήτη, άλλωστε, τροχαία σοβαρά και θανατηφόρα γίνονται παντού. Και στους επαρχιακούς δρόμους, και στις πόλεις και στα χωριά. Μόνο την περασμένη εβδομάδα οι νεκροί έφτασαν τους 5 – οι τρεις εκτός ΒΟΑΚ (σκεφτείτε μόνο ότι με τα 6 Ρίχτερ είχαμε έναν νεκρό)…
Ισως γι’ αυτό οι Κρητικοί να ανέχονται δεκαετίες τώρα την ντροπή του ΒΟΑΚ. Ισως γι’ αυτό η Κρήτη, που «βγάζει κυβερνήσεις και πρωθυπουργούς», δεν απαιτεί, δεν ξεσηκώνεται από τη μία άκρη έως την άλλη, για να αποκτήσει έναν σύγχρονο, ασφαλή αυτοκινητόδρομο – και, αντ’ αυτού, συνεχίζει να βγάζει το θερμό ταμπεραμέντο της στο τιμόνι. Γιατί, κατά βάθος, οι Κρητικοί γνωρίζουν ότι ακόμη και ένας νέος ΒΟΑΚ δεν θα τους κάνει καλύτερους οδηγούς στο σύνολό τους. Δεν αρκεί.
Αυτό, βεβαίως, δεν πρέπει να απασχολεί το κράτος. Που έχει τη δική του, τεράστια ευθύνη, για αυτό το «χάλι», όπως και για τους δεκάδες νεκρούς. Και που, παράλληλα με τα τεχνικά έργα, οφείλει να προχωρήσει και στον εκσυχρονισμό της οδηγικής «κουλτούρας», με ειδικά προγράμματα και εκπαιδεύσεις στα σχολεία.
Στις αρχές του καλοκαιριού ο -Κρητικός- Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε την έναρξη του έργου για τον νέο ΒΟΑΚ, που θα χρηματοδοτηθεί και από το Ταμείο Ανάκαμψης. «Θα είναι ο μεγαλύτερος αυτοκινητόδρομος που θα κατασκευαστεί στην Ευρώπη», είπε ο πρωθυπουργός. Κάποιες φωνές, ντόπιες αλλά και «αθηναϊκές», αντέδρασαν στο ότι σχεδιάζεται να έχει διόδια. Εν μέρει τις καταλαβαίνω. Ούτε εμένα μου αρέσει να πληρώνω για κάτι που είχα δωρεάν. Ομως, η σύγκριση μεταξύ του «δωρεάν» και του «με αντίτιμο» θα είναι η σύγκριση του νυν ΒΟΑΚ με τον επόμενο. Και τότε θα μετρήσουμε την ένταση (και την αξία) των φωνών.
Εως ότου, όμως, έρθει εκείνη η στιγμή που το πρώτο αυτοκίνητο θα κυλήσει στον φρέσκο τάπητα του νέου αυτοκινητόδρομου, το κράτος οφείλει να μην επαναπαύεται στις εξαγγελίες και στην πρόοδο του έργου. Ο νέος ΒΟΑΚ θα γίνει. Αλλά τι θα γίνει με τον παλιό; «Aν δεν προχωρήσουμε σε αυτό το έργο, η Κρήτη θα μείνει αναπτυξιακά ακρωτηριασμένη», είπε στις ανακοινώσεις του ο πρωθυπουργός. Σύμφωνοι. Αν, όμως, δεν γίνουν παρεμβάσεις άμεσα (και ενδιάμεσα), το «αναπτυξιακά» θα είναι το λιγότερο που θα έχουμε να φοβόμαστε από την «προφητεία» του…