Τι σημαίνει ιδιωτικό σχολείο και γιατί ένας έλληνας γονέας θα στείλει τα παιδιά του σ’ ένα ιδιωτικό σχολείο μη κερδοσκοπικό ή κερδοσκοπικό, μεγαλύτερο ή μικρότερο, κεντρικό ή περιφερειακό; Ιδιωτικό σχολείο τις τελευταίες δεκαετίες σημαίνει ένα σχολείο ποιότητας, ένα σχολείο —που όταν λειτουργεί σωστά— είναι ένα σχολείο μεταξύ πρότυπου και πειραματικού: πρότυπου, αφού προσβλέπει, κατά το δυνατόν, στην αριστεία∙ πειραματικού, διότι στην πράξη προπορεύεται των εξελίξεων (που αργότερα μπορεί να μιμηθεί και η Πολιτεία σε δημόσια σχολεία), δοκιμάζει νέες μεθόδους, διευρύνει τα αντικείμενα, αναπτύσσει πρωτοβουλίες, ενημερώνεται και υιοθετεί διαδικασίες που εφαρμόζονται διεθνώς.
Πιστεύω και ξεκαθαρίζω εξ αρχής ότι έχω φοιτήσει στο δημόσιο σχολείο (αποφοίτησα από το 9ο Γυμνάσιο στην Πλατεία Κουμουνδούρου) σε εποχές που το ιδιωτικό σχολείο —με εξαιρέσεις— εθεωρείτο ήσσονος στάθμης, συχνά σχολείο για «αδύνατους» μαθητές. Πιστεύω ακράδαντα ότι βάση τής Παιδείας μιας χώρας είναι η μέριμνα για την καλή λειτουργία και ποιότητα τού δημόσιου σχολείου (στην Ελλάδα φοιτούν σε δημόσια σχολεία όλων των βαθμίδων και των τύπων περίπου 1.300.000 μαθητές). Πιστεύω ακόμη ότι «σχολείο = δάσκαλος», άρα η ποιότητα κάθε σχολείου είναι το εκπαιδευτικό του δυναμικό. Πιστεύω ότι ο εκπαιδευτικός, δηλ. ο δάσκαλος, είτε διδάσκει σε δημόσιο είτε σε ιδιωτικό σχολείο, είναι ένας πνευματικός άνθρωπος και επιστήμονας που πρέπει να εκτιμάται από την κοινωνία και να προστατεύεται από την Πολιτεία και μάλιστα, όσο είναι δυνατόν, να έχει αξιοπρεπή μισθολογική αντιμετώπιση. Τέλος, η ζωή μου, τα ενδιαφέροντά μου και το επιστημονικό μου αντικείμενο (η γλώσσα), τύχῃ ἀγαθῇ, με έφεραν να γνωρίζω την Εκπαίδευση από το Νηπιαγωγείο μέχρι και το Πανεπιστήμιο (καθηγητής και πρύτανης τού πανεπιστημίου, πρόεδρος τού Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, πρόεδρος των [μη κερδοσκοπικών] Αρσακείων Σχολείων, πρόεδρος τής Επιτροπής τού Εθνικού Διαλόγου για την Παιδεία [2009] και εξωκοινοβουλευτικός υπουργός Παιδείας στην υπηρεσιακή Κυβέρνηση Λουκά Παπαδήμου).
Τί εξοικονομεί το Κράτος από την Ιδιωτική Εκπαίδευση
Οι γραμμές αυτές γράφονται για την ουσία, το κύρος, την λειτουργία και την ελευθερία πρωτοβουλιών των Σχολείων τής Ιδιωτικής Εκπαίδευσης. Τα σχολεία στα οποία έλληνες γονείς, φορολογούμενοι πολίτες συχνά με περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες, επιλέγουν για την φοίτηση των παιδιών τους, ιεραρχώντας διαφορετικά τις ανάγκες τους. Έτσι, περίπου 80.000 μαθητές φοιτούν σε 1.100 ιδιωτικά σχολεία, στα οποία διδάσκουν (σε όλες τις βαθμίδες και ειδικότητες) περίπου 8.000 εκπαιδευτικοί. Το ελληνικό κράτος από την λειτουργία των ιδιωτικών σχολείων εξοικονομεί άνω των 500 εκατ. €, απαλλαγμένο από το κόστος εκπαίδευσης των 80.000 μαθητών και τη μισθοδοσία 8.000 εκπαιδευτικών (η εκπαίδευση κάθε μαθητή στοιχίζει στο Κράτος 3.200 €, άρα 80.000 x 3.200 = 256 εκατ. € και οι μισθοί 8.000 εκπαιδευτικών x 30.000 ετησίως = 240 εκατ. €). Σ’αυτά πρέπει να προστεθεί η εξοικονόμηση για το Κράτος πολλών εκατομμυρίων από λειτουργικά έξοδα και από την συντήρηση των σχολείων στα οποία θα φοιτούσαν επιπλέον 80.000 μαθητές, επιπλέον των μεγάλων ποσών ασφαλιστικών και φορολογικών εισφορών που καταβάλλουν τα ιδιωτικά σχολεία.
«Απελευθέρωση» με έλεγχο των παρεκτροπών
Αν έτσι έχουν τα πράγματα, η Πολιτεία δια τού Υπουργείου Παιδείας οφείλει να αντιμετωπίζει και την Ιδιωτική Εκπαίδευση τόσων χιλιάδων Ελληνόπουλων με στοργή, αίσθηση ευθύνης, με προστασία διδασκόντων και διδασκομένων, δημιουργία πνεύματος ελευθερίας πρωτοβουλιών και με στήριξη των ιδιωτικών σχολείων (μαθητών, γονέων, εκπαιδευτικών και ιδιοκτητών). Αυτό σημαίνει —όπως ισχύει σε κάθε τομέα ιδιωτικής πρωτοβουλίας— ότι οι ιδιωτικοί αυτοί φορείς υποχρεούνται μεν να ακολουθούν το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που ορίζει το Υπουργείο Παιδείας και να τελούν υπό την εποπτεία τού αυτού Υπουργείου, αλλά παράλληλα πρέπει να έχουν πλήρη ελευθερία στην ανάπτυξη πρωτοβουλιών (διεύρυνση τού σχολικού χρόνου, διαμόρφωση τού προγράμματός τους με πρόσθετα αντικείμενα, ευρύτερες σχολικές δραστηριότητες, ανταπόκριση στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των μαθητών τους κ.λπ.).
Για όλα αυτά δεν πρέπει να βρίσκονται σε συνεχή γραφειοκρατική εξάρτηση από τις Υπηρεσίες τού Υπουργείου Παιδείας, ενώ πρέπει να υπάρχουν βεβαίως δημόσια εποπτεία και έλεγχος τής νομιμότητας των δράσεών τους. Γιατί αληθεύει, δυστυχώς, ότι μερικοί (ελάχιστοι ευτυχώς) ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί φορείς υπερβαίνουν τα όρια τής νομιμότητας, προκαλώντας παράλληλα αθέμιτο ανταγωνισμό στον χώρο τους (αντί να διδάσκουν λ.χ. το εγκεκριμένο πρόγραμμα, το καταστρατηγούν προετοιμάζοντας τους μαθητές τους για τις εισαγωγικές εξετάσεις εις βάρος των μαθημάτων τού επίσημου προγράμματος ή προσλαμβάνουν ως διοικητικούς, εκπαιδευτικούς οι οποίοι διδάσκουν, ή δεν καταβάλλουν κανονικώς τους μισθούς των εκπαιδευτικών και των λοιπών εργαζομένων). Επαναλαμβάνω, ελάχιστοι και εύκολα ελεγχόμενοι, αν υπάρχει κατάλληλη κρατική εποπτεία.
Οι δίκαιες απαιτήσεις των γονέων
Από την άλλη μεριά, οι γονείς που επιβαρύνονται με το κόστος εκπαίδευσης των παιδιών τους με μόνη προσδοκία την φοίτηση σ’ ένα σχολείο ποιότητας, απηλλαγμένο από τις αδυναμίες τού απρόσωπου ακόμη δημοσίου σχολείου, έχουν δικαιολογημένα αυξημένες απαιτήσεις. Θα διαμαρτυρηθούν δηλαδή και θα ζητήσουν την αντικατάσταση ενός εκπαιδευτικού που δεν πληροί τις υποχρεώσεις του (πλημμελή ή μη διόρθωση εκθέσεων ή διαγωνισμάτων, ελλιπή προετοιμασία για την διδασκαλία τού μαθήματος, μεγάλες καθυστερήσεις ή παραλείψεις στην κάλυψη τής διδακτέας ύλης, ανάρμοστη συμπεριφορά προς τους μαθητές του ή αδικαιολόγητες διακρίσεις στην αξιολόγησή τους, συχνή αδικαιολόγητη απουσία από την εργασία του ή συχνή καθυστέρηση στην προσέλευση στο σχολείο ή στην έλευση στην τάξη του, αδιαφορία για τις ανάγκες και τις παιδευτικές πρωτοβουλίες τού σχολείου, αδυναμία συνεργασίας με τους συναδέλφους του ή με την διοίκηση κ.λπ.).
Σε ορισμένες τέτοιες περιπτώσεις —όχι συχνές, ευτυχώς, διότι η πλειονότητα των ιδιωτικών εκπαιδευτικών προσφέρει ποιοτικό έργο— η διοίκηση τού ιδιωτικού σχολείου σήμερα βρίσκεται σε απόγνωση, βαλλόμενη από γονείς, μαθητές αλλά και από άξιους και ικανούς εκπαιδευτικούς που «παίρνει κι αυτούς η μπάλα», ότι δήθεν ολιγωρεί ή δεν θέλει να λύσει το πρόβλημα! Δεν λαμβάνεται υπόψιν μια σκληρή αλήθεια, ότι η ισχύουσα νομοθεσία —αδικαιολόγητα χαριστική και προκλητικά ελαστική— με ευθύνη κάποιων πολιτικών δεν δίνει δυνατότητες αντιμετώπισης τού προβλήματος.
Υποχρέωση τής Πολιτείας η ρύθμιση τής Ιδιωτικής Εκπαίδευσης
Αρα η Πολιτεία δια τού υπουργείου Παιδείας υποχρεούται να αναλάβει τις ευθύνες της και να προστατεύσει την νομίμως και αξιοπρεπώς λειτουργούσα Ιδιωτική Εκπαίδευση, να την θωρακίσει και να την απελευθερώσει από τα δεσμά τής κρατικής γραφειοκρατίας και εξάρτησης, όπως έκανε η υπουργός Παιδείας για τα Πανεπιστήμια. Έχουν συνειδητοποιήσει οι αρμόδιοι και η Κυβέρνηση πόσες θέσεις εργασίας εξασφαλίζει η Ιδιωτική Εκπαίδευση σε εκπαιδευτικούς, διοικητικούς, εργατοτεχνικό προσωπικό, προσωπικό καθαριότητας, οδηγούς, συνοδούς λεωφορείων κ.ά.; Καλώς, επομένως, προχωρεί το Υπουργείο Παιδείας νομοθετικά στην επίλυση κάποιων προβλημάτων που ταλαιπωρούν τα ιδιωτικά σχολεία και εμποδίζουν με διάφορες —συνδικαλιστικής επινοήσεως και πολιτικού συμβιβασμού— αγκυλώσεις την ακώλυτη δημιουργική εξέλιξη και ανάπτυξη τής ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Ας αξιοποιήσει και όσες ορθές επισημάνσεις μπορούν να προέλθουν από τον διάλογο με εκπροσώπους των διδασκόντων, με ιδιοκτήτες ιδιωτικών σχολείων αλλά και με εκπροσώπους γονέων των ιδιωτικών σχολείων.
Και το τραγελαφικό τής Ιδιωτικής Εκπαίδευσης: οι γονείς των μαθητών ιδιωτικών σχολείων, μολονότι φορολογούνται από το κράτος για υπηρεσίες που δεν χρησιμοποιούν και μολονότι το απαλλάσσουν από οικονομικές υποχρεώσεις άνω των 500 εκατ. €, όχι μόνον δεν έχουν από το κράτος κάποια φορολογική ελάφρυνση (να εκπίπτει λ.χ. μέρος των δαπανών για δίδακτρα, όπως συμβαίνει στις περισσότερες χώρες) αλλά και για να τιμωρηθούν για την «αποκοτιά» τους, υποχρεώνονται να πληρώνουν για τα παιδιά τους ακόμη και τα σχολικά βιβλία που δίνονται δωρεάν σε όλα τα άλλα Ελληνόπουλα… Έλεος !