Οσο διαρκεί και μαίνεται ο πόλεμος στην Ουκρανία και όσο δεν φαίνεται πώς θα μπορούσε να τελειώσει και ποια θα είναι η διέξοδος (για όλους), πληθαίνουν και οι αναζητήσεις, αναλύσεις, εκτιμήσεις και σπέκουλες για τη νέα γεωπολιτική πραγματικότητα.
Οφείλει κανείς να δει το εν πολλοίς προαναγγελθέν σκηνικό ως μία συνέχεια της μεταπολεμικής αλληλουχίας γεγονότων. Από τη διαμόρφωση των δύο αντιμαχόμενων πόλων του Ψυχρού Πολέμου, στην κατάρρευση του σοβιετικού μπλοκ, την παγκοσμιοποίηση με όλα της τα καλά και τα άσχημα, την ενοποίηση της Ευρώπης, την ανάδυση της Κίνας ως κομμουνιστοκαπιταλιστικής δύναμης, την παγκόσμια οικονομική κρίση, την πανδημία και τον νέο (πιθανώς) μεγάλο πόλεμο.
Πολλά μεσολάβησαν ανάμεσα σε όλα τα παραπάνω, όμως η ταχύτητα των εξελίξεων μας τύφλωσε σχεδόν όλους. Οι περισσότεροι είχαν θεωρήσει ότι η νέα παγκόσμια τάξη θα ήταν παντοτινή, ότι τα οικονομικά και πολιτικά συστήματα είχαν ριζώσει και είχαν παγιωθεί και ότι ο κόσμος λίγο-πολύ θα προχωρούσε έτσι σε ένα παγκοσμιοποιημένο οικονομικοπολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον, με σκαμπανεβάσματα και πιθανώς, κάποια στιγμή, με τη νίκη του «καλού» επί του «κακού».
Προφανώς και η θεώρηση ήταν λάθος. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έπιασε τους περισσότερους στον ύπνο και όλοι τώρα ψάχνονται να βρουν τι ακολουθεί.
Βεβαιότητες δεν μπορούν να υπάρξουν, όμως κάποιες ενδείξεις οφείλει κανείς να τις λάβει υπ’ όψιν.
Ηδη, με την εισβολή στην Ουκρανία έχουν σχηματιστεί τα νέα στρατόπεδα. Η ελεύθερη Δύση απέναντι στην αυταρχική Ανατολή – αν και αυτή η θεώρηση είναι προς το παρόν υπεραπλουστευμένη. Η σκέψη, όσο κινείται σε αυτά τα μονοπάτια, παίρνει λάθος στροφές και παραλείπει στοιχεία. Κάποιοι θεωρούν ότι μία χώρα όπως η Ρωσία μπορεί να έχει δημοκρατική, δυτικού τύπου διακυβέρνηση και την ίδια στιγμή, αγνοούν ότι η Κίνα έχει ένα ανελεύθερο, αυταρχικό καθεστώς.
Παρά ταύτα, όμως, η εικόνα της παγκόσμιας αναδιάταξης προσφέρει κάποιες ενδείξεις. Ο εξοντωτικός οικονομικός αποκλεισμός της Ρωσίας, το κυνήγι των ολιγαρχών και ο πιθανός εκτοπισμός τους από το Λονδίνο, το Μονακό και τη Μύκονο –μαζί με αυτούς και των επιχειρήσεών τους– μπορεί να είναι ένα κρίσιμο στοιχείο.
Μήπως κάπου εδώ τελειώνει η παγκοσμιοποίηση, όπως τη γνωρίζαμε ή όπως νομίζαμε ότι είναι; Μήπως οδεύουμε προς μια νέα μορφή παγκόσμιας «τάξης», όπου ο δυτικός κόσμος, οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Ευρώπη, η Ιαπωνία, η Κορέα, η Αυστραλία θα είναι το «ημιπαγκοσμιοποιημένο» περιβάλλον ελεύθερων κινήσεων και συναλλαγών, η Κίνα, η Ρωσία και οι νέοι δορυφόροι τους θα είναι το αντίπαλο δέος και θα μπουν σε τροχιά παρακμής και η Ινδία, κάπου στη μέση, θα αναδυθεί ως η ενδιάμεση υπερδύναμη; Μήπως οι βιομηχανικές δομές αναπροσαρμοστούν και η παραγωγική βάση των δυτικών εταιρειών επιστρέψει στην έδρα της και πάψει να στηρίζεται στα φθηνά εργατικά χέρια της Ασίας;
Υπεραπλουστευτικά και αυτά, θα πει κανείς. Ομως και όποιος πίστευε ότι η παγκοσμιοποιημένη πραγματικότητα θα είχε γραμμική εξέλιξη, ούτως ή άλλως ψάχνει μπούσουλα και δεν βρίσκει.