Φανταστείτε ότι κάθε μέρα έχετε να κάνετε μία και μοναδική δουλειά. Να γεμίζετε έναν κουβά νερό, αλλά χωρίς να ανοίξετε τη βρύση. Κάποιες μέρες θα είναι πολύ εύκολες, γιατί θα βρέχει και ο κουβάς σας θα γεμίζει από το πρωί. Ομως στις περιόδους της ανομβρίας, θα πρέπει να περάσετε από κόσκινο τη λάσπη, εν ανάγκη να συρθείτε στα ρέματα και στους υπονόμους για να βγει το μεροκάματο.
Κάπως έτσι γίνεται η δουλειά στα μέσα ενημέρωσης, στο κομμάτι που δεν ασχολείται με τη σοβαρή ειδησεογραφία. Τα Μέσα είναι πλέον πολλά και όλα κρατούν από έναν κουβά στο χέρι. Αυτός είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο η σαχλαμάρα γίνεται είδηση και τα μηδενικά αναβαθμίζονται σε νούμερα. Πολλές, αν όχι οι περισσότερες, διασημότητες που αποκτούν πρόσβαση στο βήμα εκπομπών «κοινωνικού ενδιαφέροντος» κατασκευάζονται από τα ίδια τα Μέσα προκειμένου να τροφοδοτούν το πρόγραμμά τους. Λογικό. Τα Μέσα ασχολούνται με ανθρώπους και με τα έργα τους. Αν δεν υπάρχουν οι άνθρωποι, δεν υφίσταται και πρόγραμμα.
Αυτή η συνθήκη εκπαιδεύει ένα κοινό να παρακολουθεί τις σχετικές εκπομπές όπως ένας επισκέπτης χαζεύει περίεργα πουλιά στο κλουβί. Το πιο απαίδευτο κομμάτι του κοινού ενδεχομένως ταυτίζεται με μερικές από αυτές τις φιγούρες, ίσως θαυμάζει ή, πιο πιθανό, ζηλεύει τον τρόπο ζωής τους. Και έτσι χτίζεται αυτή η αμφίδρομη και αλληλοτροφοδοτούμενη σχέση ανάμεσα στα Μέσα και στο κοινό τους.
Τα Μέσα επικαλούνται τους θεατές και αναγνώστες τους όταν επικρίνονται για τη χαμηλή στάθμη του προϊόντος που προσφέρουν. Ομως είναι τα ίδια τα Μέσα που εκπαίδευσαν το κοινό και κατασκεύασαν το προϊόν. Δεν πρόκειται, βέβαια, για ελληνικό φαινόμενο. Απλώς εδώ, επειδή η δεξαμενή διασημοτήτων είναι μικρή, δίδεται η ευκαιρία σε κάποιες εντελώς λούμπεν προσωπικότητες να δημοσιολογούν επί παντός επιστητού.
Δείτε, για παράδειγμα, αυτό που συμβαίνει με το θέμα του συρμού, τον γάμο των ομοφύλων. Τα κανάλια θα ζητήσουν την άποψη ακόμα και τρίτου ονόματος επαρχιακής πίστας, αλλά όχι τη γνώμη ενός ειδικού. Αλλά ακόμα και αν απευθυνθούν αρμοδίως, το κοινό θα αδιαφορήσει. Βάλτε την άποψη ενός πρώην παίκτη ριάλιτι δίπλα στην ανάλυση ενός ψυχιάτρου. Ποια νομίζετε θα κυριαρχήσει στο πεδίο των εντυπώσεων και της εμβέλειας;
Συμβαίνει συνέχεια τις τελευταίες εβδομάδες. Οποιο celebrity θέλει να πάρει πέντε λεπτά τηλεόρασης και μερικές χιλιάδες κλικ, θα πει την αποψάρα του για τον γάμο των ομοφύλων. Ασφαλώς και επιτρέπεται να εκφράζει την άποψή του. Απαράδεκτη είναι η προβολή της άποψης ως ακόμα ένα (και μάλιστα σημαντικό) στοιχείο που εμπλουτίζει τον κοινωνικό διάλογο. Ελεος, υπάρχει και ένα όριο.
Και κάπως έτσι φτάνουμε στις περίφημες δηλώσεις του Γιώργου Νταλάρα, ο οποίος είπε στους νεαρούς δημοσιογράφους που τον ακολουθούσαν ότι κάποτε θα ντρέπονται για τη δουλειά τους. Αυτή ήταν μια άστοχη τοποθέτηση, καθώς τα παιδιά αγωνίζονται για ένα πενιχρό μεροκάματο. Είναι, περίπου, σαν να καταγγέλλεις τον πόλεμο και να τα βάζεις με τους στρατιώτες.
Καλό θα ήταν να τα έλεγε στους προϊσταμένους των παιδιών και, φυσικά, σε όσους καταναλώνουν το προϊόν τους. Ακόμα καλύτερα; Να μην έλεγε τίποτα. Γιατί όλο αυτό το σύστημα θρέφεται περισσότερο όταν του επιτίθεσαι. Με τι νομίζετε ότι θα ασχολούνται τη μισή εβδομάδα αυτές οι εκπομπές; Με τον Νταλάρα. Και φυσικά, θα του δίνουν όλο το δίκιο του κόσμου.