«Φτάσαμε ατσαλάκωτοι» ήταν η φράση που χρησιμοποιούσε η γιαγιά μου για να περιγράψει ένα ταξίδι σε ευκολοταξίδευτο προορισμό. Την έφερα στην μνήμη μου με το που φτάσαμε στην Καλαμάτα. Τόσο εξαιρετικό πια το οδικό δίκτυο, που μπορείς ακόμα και με μια μόνο διανυκτέρευση να χαρείς την πρωτεύουσα του Νομού Μεσσηνίας.
Η πόλη πήρε το όνομά της από ένα βυζαντινό μοναστήρι (πιθανώς στη θέση του μεσαιωνικού κάστρου) αφιερωμένο στην Παναγία την Καλομάτα, με μια αλλαγή στα γράμματα. Αντιστοίχως, σε μια άλλη μικρή βυζαντινή εκκλησία του 11ου αιώνα, τον Ναό των Αγίων Αποστόλων, που σώζεται μέχρι σήμερα, στις 23 Μαρτίου του 1821 γράφηκε ένα άλλο κεφάλαιο της Ιστορίας μας.
Ο Κολοκοτρώνης, ο Νικηταράς, ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και ο Παπαφλέσσας μπήκαν στην πόλη ως απελευθερωτές και συμμετείχαν σε πανηγυρική δοξολογία. Από την Καλαμάτα η Μεσσηνιακή Γερουσία (η πρώτη μορφή διοίκησης των επαναστατημένων Ελλήνων) συνέταξε την «Προειδοποίησιν εις τας Ευρωπαϊκάς Αυλάς».
Ετσι, η 23η Μαρτίου γιορτάζεται ως ημέρα απελευθέρωσης της πόλης από τους Τούρκους. Πιθανολογώ, δε, ότι εορτασμός σημαίνει και ρεκόρ κατανάλωσης γρουνοπούλας (με γρ, και όχι γου). Η γρουνοπούλα, αγαπητοί μου αναγνώστες, σε τούτα τα μέρη είναι επικής νοστιμιάς και ο τρόπος ψησίματος κάνει την πέτσα της επικώς κριτσανιστή. Πώς το καταφέρνουν!
Παραπλεύρως του Ναού που προανέφερα θα γευτείτε στον «Θίασο» τη νοστιμότερη γρουνοπούλα, συνοδεύοντας το ντερλίκωμά σας με τις φημισμένες ελιές και μακροβούτια ψωμιού σε λάδι. Λάτρεψα το ψωμί από τον φούρνο του Κωνσταντινέα… Και η Παναγιά η Καλοφαγού μαζί σας!
Το λιμάνι της Καλαμάτας είναι ακόμα ένα στολίδι της πόλης. Η ιστορία του ξεκινάει στα τέλη του 19ου αιώνα, και όπως μπορείτε να φανταστείτε έφερε τότε τόση ανάπτυξη ώστε να καμαρώνουν την Καλαμάτα τους ως τη «Μασσαλία του Μωριά». Μοιραία και διαχρονικά δημιουργήθηκε και αστική τάξη. Αποτυπώματά της συναντάς παντού.
Η βόλτα στο λιμάνι απ’ άκρη σ’ άκρη, και όπως διαμορφώθηκε με τα χρόνια σε υπερσύγχρονο, είναι μια μαγευτική βόλτα. Καθώς ένα σωρό πανέμορφα διασωθέντα αρχιτεκτονήματα ενός ανθηρού παρελθόντος τραβάνε την προσοχή, αλλά και πάντα τσιγκλάνε έναν εσωτερικό διάλογο, με την αιώνια απορία πώς δεν πήραν χαμπάρι από την αισθητική ενός ωραίου παρελθόντος κάτι άτιμοι σύγχρονοι με τα αναιδή τερατουργήματά τους. Πάντως η αναλογία ομορφιάς-τεράτων μοιάζει under control.
Εξαιρετικό και το ξενοδοχείο Grand Hotel επί του λιμανιού. Τόσο ωραία ανακαίνιση που σε διακτινίζει στην Ιταλία. Και καθώς κάθε τι ωραίο θεωρείται πλήρες αν κλείσει με ένα ωραίο δείπνο, σας προτείνω το ψαρομάγαζο Λιμένι, όπου απολαμβάνεις θαλασσινές γεύσεις και μαγειρική μαεστρία.
Τον Σεπτέμβριο του 1986 η Καλαμάτα είχε χτυπηθεί από δυο ισχυρούς σεισμούς, με αποτέλεσμα τεράστιες ζημιές και 22 νεκρούς. Οι «παλιοί» το θυμόμαστε ως εφιάλτη. Το 70% των κτιρίων είχαν κριθεί ακατάλληλα. Σήμερα τίποτα από εκείνον τον εφιάλτη δεν είναι αποτυπωμένο, αντιθέτως, χαίρεσαι το κατόρθωμα της διάσωσης πολλών νεοκλασικών κτιρίων αλλά και την αναγέννηση της πόλης. Η αναφορά του ονόματος του Σταύρου Μπένου για εκείνη την ανασυγκρότηση είναι επιβεβλημένη.
Η Καλαμάτα γενικώς είναι μια νοικοκυρεμένη πόλη. Αυτό σου βγάζει. Μια νοικοκυρεμένη, καλοφροντισμένη πόλη. Με μια τεράστια μακρόστενη κεντρική πλατεία, με ένα Δημοτικό Πάρκο Σιδηροδρόμων, με παιδικές χαρές, πεντακάθαρη και με μαγαζιά που σέβονται τον δημόσιο χώρο. Διαθέτει μέχρι και διεθνές αεροδρόμιο. Είναι τουριστικός προορισμός και εφαλτήριο για ωραίες διαδρομές.
Μα ως ενδιαφέρουσες, μη αναμενόμενες εκπλήξεις, έχω να σας ξεναγήσω στο Μέγαρο Χορού, όπου κάθε Ιούλιο φιλοξενείται το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού. Αλλά και σε ένα μαγευτικό Μουσείο. Από τα πιο ενδιαφέροντα της ζωής μου. Στη Συλλογή Ελληνικών Ενδυμασιών «Βικτωρία Γ. Καρέλια». Οπωσδήποτε να το επισκεφθείτε. Οι πληροφορίες που λαμβάνουμε μέσα από τις ενδυμασίες για την Ιστορία του τόπου μας με συναρπάζει. Η αξία της μικρο-Ιστορίας.
Το πάντρεμα της σύγχρονης τεχνολογίας ώστε ο επισκέπτης να λαμβάνει όση πληροφορία θα ήθελε, το στήσιμο των εκθεμάτων, οι άνθρωποι, οι εκδηλώσεις που διοργανώνονται… όλα εκπέμπουν πολιτισμό. Τον πολιτισμό που μια αρχόντισσα θέλησε να χαρίσει στον τόπο που αγάπησε, σεβάστηκε και επιχειρηματικά μεγαλούργησε ο σύζυγός της με εκείνη στο πλευρό του. Και συνεχίζει να μεγαλουργεί.
Ποιος δεν υποκλίνεται στην Καπνοβιομηχανία Καρέλια! Οξυγόνο επιχειρηματικότητας και προσφοράς εργασίας, με εντυπωσιακό τρόπο ανταμοιβής των εργαζομένων, σε μια χώρα που δεν ευνοεί την επιχειρηματικότητα. Μια Αρχόντισσα ευπατρίδης… Συνομοταξία που χάθηκε στα χρόνια, αλλά εκείνη σιωπηλά μας τον υπενθυμίζει. Με αληθινό πάθος για την παράδοση. Πώς να χτίσεις χωρίς ρίζες; Αν δεν πατήσεις σε έδαφος, πώς να πετάξεις;
Η Καλαμάτα δεν εξαντλείται με ένα ταξίδι. Ζωή να έχουμε… Θα πάω και θα ξαναπάω. Και πάντα θα σας γράφω για όσα ζω. Μιάμιση ημέρα όλη κι όλη! Δες για πόσες ημέρες στη μνήμη της ζωής θα καταγραφεί… Με ταξίδια κλέβεις τον χρόνο. Μου αρέσει να κλέβω τον χρόνο.