Πέντε χρόνια μετά το «όνειρο θερινής νυκτός» του ΣΥΡΙΖΑ να πάρει την εξουσία, αφού ανέλαβε την κυβέρνηση. Όνειρο που είχε ακολουθήσει εξάμηνες διαταραχές ύπνου και επέφερε εφιάλτες για τέσσερα χρόνια.
Ενας χρόνος από την επικράτηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, o οποίος συνοδεύεται από τη Νέα Δημοκρατία. Διορθώνω: συνεργάζεται με τη Νέα Δημοκρατία. Μια περίοδος με τρία επιτεύγματα: Έβρος, διευθέτηση σε έξι μήνες βασικών εκκρεμοτήτων του πολιτικού συστήματος και άριστη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης από την πανδημία Covid-19. Με επικοινωνιακή επένδυση για βραβείο. Αλλά, με μονοψήφιο αριθμό σε υπουργικές επιτυχίες και καταγραφή αλλεπάλληλων πελατειακών πράξεων και παλαιοκομματισμού. Περισσότερες και πιο χαρακτηριστικές από εκείνες της συγκυβέρνησης 2012-15.
Υπουργός πρώτης γραμμής της κυβέρνησης Γιώργου Παπανδρέου έλεγε σε παρέα, πριν λίγες ημέρες, πως το καλοκαίρι 2020 του θυμίζει πολύ εκείνο του 2010. Άλλαξε ο θίασος, όχι το έργο, είπε. Θυμίζω ότι ο Παπανδρέου πήγε Καστελόριζο, αρνήθηκε να ζητήσει τη στήριξη της αντιπολίτευσης για το μνημόνιο, το ψήφισε, μετά απαξίωσε την στήριξη της εσωκομματικής αντιπολίτευσης, όλο το καλοκαίρι έριζαν οι τάσεις του περιβάλλοντός του για τον ανασχηματισμό, στη συνέχεια βραβεύθηκε ως ο καλύτερος ευρωπαίος κυβερνήτης, αρνήθηκε να προσφύγει στην εθνική κάλπη, κέρδισε τις τοπικές εκλογές. Μετά άρχισε η κατάρρευση. Η ιστορία επαναλαμβάνεται;
Σήμερα τα πράγματα είναι καινοφανή (πανδημία-καραντίνα, παύση οικονομικών δραστηριοτήτων). Δεν έχουμε έλλειμμα, το χρέος αναδιαρθρώθηκε, εμφανίζεται μικρή βελτίωση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών. Εμφανίζεται συσσωρευμένη κόπωση από την οκταετία της ύφεσης. Η πλειοψηφία απέκτησε συντηρητική συμπεριφορά. Υπάρχει αποδιάρθρωση της μεταπολιτευτικής μεσαίας τάξης, νέα πτωχά στρώματα, πραγματική ανέχεια. Έχουμε το brain drain. Το πολιτικό σύστημα αναδιατάχθηκε. Δεν υπάρχει ισχυρά δομημένο κόμμα στο πολιτικό κέντρο. Το κράτος όχι μόνον δεν εκσυγχρονίστηκε μετά το 2013 , αλλά έκανε βήματα πίσω. Υπάρχει γεωπολιτική αστάθεια στην περιοχή. Η Ευρώπη έχει υποστεί υπαρξιακούς κλυδωνισμούς. Ο λαϊκισμός θριάμβευσε και μάχεται να συνεχίσει στις ΗΠΑ. Οι τεχνολογικές καινοτομίες έχουν συσσωρευτεί , ώστε να μιλάμε για τέταρτη βιομηχανική επανάσταση.
Μπορεί το πρώτο κύμα της πανδημίας να πέρασε, να υπάρχει ένα ευρωπαϊκό σχέδιο ανάταξης. Ο δανεισμός να είναι εφικτός και φθηνός, τα αποθεματικά περισσότερα. Αλλά, τα προβλήματα είναι πιο έντονα και επιτακτικά, πιο βαθιά και σύνθετα.
Είναι εμφανής η κυρίαρχη συμπεριφορά της ευρείας πλειονότητας των πολιτών. Αναμένουν.
Όσοι ασχολούνται με τον τουρισμό και τον κύκλο εργασιών που εξαρτάται από αυτόν περιμένουν τις αφίξεις και ανησυχούν για την υγειονομική ασφάλεια. Καλό είναι να κρατηθεί πολύ μικρό καλάθι. Οι μεγάλες μονάδες δεν ανοίγουν ή ανοίγουν συμβολικά. Μεγάλοι πελάτες όπως οι Αμερικανοί δεν θα έλθουν. Από τους Ευρωπαίους θα έλθουν μόνον νεότερες ηλικίες, άρα περισσότερο επίφοβοι φορείς κορονοϊού. Σε κάθε τουριστικό προορισμό θα υπάρξει περιστατικό Covid-19 τους επόμενους δύο μήνες. Αν θα ελεγχθεί η διασπορά είναι θέμα αποτελεσματικότητας του ΕΟΔΥ , της πολιτικής προστασίας και της τύχης.
Οι ειδικοί περιμένουν το δεύτερο κύμα επιδημίας. Τα εμβόλια, το νωρίτερο, θα υπάρξουν στο τέλος της άνοιξης του 2021. Το αποτελεσματικό ειδικό φάρμακο ή συνδυασμός φαρμάκων είναι αμφίβολα. Δεν θα έχουμε lockdown, αλλά οι ευπαθείς και πολλοί άλλοι θα μπουν σε αυτόβουλη καραντίνα. Η ύφεση, λίγο ή πολύ, θα συνεχιστεί.
Οι περισσότεροι αναμένουν την επόμενη κίνηση του Ερντογάν. Έχει καταφέρει να προκαλέσει καθολικά τους Έλληνες. Είτε είναι εθνικιστές Ορθόδοξοι, είτε αλυτρωτικοί, είτε πατριώτες. Ο ψυχικός βρασμός δεν είναι ο πιο κατάλληλος πολιτικός σύμβουλος, ειδικά στην εξωτερική πολιτική.
Περιμένουμε την επέτειο των 200 ετών από την Εθνική Παλιγγενεσία. Άλλοι για να γιορτάσουν, άλλοι για να προβληματιστούν από την ιστορική διδαχή και άλλοι για να πανηγυρίσουν.
Όλοι περιμένουν τις αποφάσεις της Ευρώπης. Πού θα πάνε επιχορηγήσεις και δάνεια. Ποιοι τομείς και ποια προγράμματα θα υποστηριχθούν.
Περιμένουμε την επιτροπή σοφών του καθηγητή Πισσαρίδη. Είναι αυτονόητο ότι οι χρηματοδοτήσεις θα κατευθυνθούν στην καινοτομία, την πράσινη οικονομία, στον εκσυγχρονισμό του κράτους και στη δημόσια υγεία.
Προεξοφλούμε ότι η επιτροπή θα προβεί σε ορθές διαπιστώσεις και θα περιγράψει σαφώς την κατάσταση. Θα κάνει σωστές επιλογές, θα θέσει τις αναγκαίες προτεραιότητες, θα προτείνει υλοποιήσιμα και βιώσιμα προγράμματα. Ένα βήμα πιο πέρα από την επιτροπή Αγγελοπούλου το 1990 και τη μελέτη McKinsey, το 2012. Αρκεί, όταν γνωρίζουμε τη τύχη των προηγουμένων;
Το πολιτικό σύστημα περιμένει τον Πρωθυπουργό να εκτελέσει την ειλημμένη απόφαση του ή έστω να την πάρει. Ανασχηματισμός; Εκλογές; Ή και τα δύο;
Μερικοί περιμένουν να επιστρέψει στο παρόν η αντιπολίτευση. Η αξιωματική να αντιληφθεί ότι οι συνθήκες που δημιούργησαν το μόρφωμα ΣΥΡΙΖΑ , δεν επαναλαμβάνονται. Οτι δεν υπάρχει αρχηγός που να επανέκαμψε αν δεν είχε διαβεί την έρημο. Η ελάσσων, ότι η δημοκρατική παράταξη δεν αναγεννιέται με παρελθοντολογία και στείρα αντιπολίτευση, αλλά με κεντρική ιδέα και διεκδίκηση της διακυβέρνησης.
Η προσμονή όμως είναι μια: η ανάπτυξη. Να ορθοποδήσει η χώρα και καθένας να πάρει ένα μερίδιο ευημερίας. Να ορθοποδήσει, αλλά να μην ξανασωριαστεί.
Όλες οι επενδύσεις που ακούμε αφορούν το στερεότυπο ήλιος και θάλασσα, τσιμέντο και σίδερο: τον τουρισμό. Εφέτος δεν περιμένουμε να μάθουμε πόσο ευάλωτοι είμαστε όταν η οικονομία μας είναι μονομερής. Γνωρίζουμε ότι δεν αντέχουμε δεύτερη συνεχόμενη χρονιά με πλήγμα στην «βαριά» βιομηχανία μας.
Η χώρα αναζητεί την παραγωγική αναδιάρθρωση, που θέλει όραμα και πολλά καλά μελετημένα και καλύτερα εκτελεσμένα προγράμματα. Ρίξεις με κατεστημένες δομές του κράτους και τη νοοτροπία της «ελάσσονος προσπάθειας». Σύγκρουση με προσοδούχες συντεχνίες και αθέμιτα ή νόμιμα, αλλά όχι ηθικά συμφέροντα. Δηλαδή, αναζητείται ηγεσία. Ή καλύτερα, το δίκτυο που θα συνδέσει και ο ρυθμός που θα συντονίσει τις χιλιάδες ηγετικές δυνάμεις που έχει αυτός ο τόπος στην πολιτική, την επιστήμη, την παραγωγή, την τέχνη και θα τις αναδείξει, θα τις απελευθερώσει να δημιουργήσουν.
Το ερώτημα είναι: δεν μπορεί να το κάνει ο Μητσοτάκης; Η απάντηση είναι ότι όσοι προσπαθούν να αναλύσουν τα πράγματα, δεν περιμένουν «να περάσουν χίλιοι κύκνοι για να αντιληφθούν ότι όλοι είναι λευκοί». Αντιλαμβάνονται ότι συγκριτικά είναι ο καλύτερος αλλά μόνος του και ότι αυτό που τον περιβάλλει δεν είναι αρκετό…