Πενήντα χρόνια πέρασαν. Πενήντα χρόνια από τι; Από τη Μεταπολίτευση. Μα, δεν ξέρω τι είναι Μεταπολίτευση. Δεν το κάνουμε στο σχολείο. Είναι που έφυγε η χούντα. Η δικτατορία. Αφού είχαμε και πρόσφατα χούντα. Να φύγει η χούντα του τάδε φωνάζαμε σε συνθήματα. Δεν μου τα λες καλά. Είναι 50 χρόνια από τότε που αρχίσαμε να ψηφίζουμε ξανά για πρωθυπουργό, γιατί είχαμε σταματήσει για επτά χρόνια. Εγώ έχω ψηφίσει μόνο μια φορά και από τότε δεν παρακολουθώ ούτε τα αποτελέσματα. Ολοι μου φαίνονται ίδιοι.
Μήπως αυτό το «ίδιοι» είναι τελικά το πιο συγκλονιστικό και ισοπεδωτικό επίθετο για τους πολιτικούς;
Συνέδριο για τα 50 χρόνια της Μεταπολίτευσης από την «Καθημερινή» με συμμετοχή όλων όσοι έπιασαν το τιμόνι της βάρκας της Ελλάδας. Απουσίασαν μόνο δύο από όσους πρωθυπουργεύσανε και βρίσκονται στη ζωή.
Δεν ήταν μόνο οι καπετάνιοι, ήταν και οι αξιωματικοί, οι υπουργοί, ήταν και οι παρατηρητές τους οι δημοσιογράφοι, ήταν και οι υπεράνω όλων καθηγητές πανεπιστημίου, που εμπλέκονται και δεν εμπλέκονται, που συγγράφουν και σκέπτονται και ενίοτε συμμετέχουν και πράττουν.
Με κάποιο μαγικό τρόπο ήταν όλοι χαλαροί και άνετοι. Η ομάδα του κ. Παπαχελά είχε καταφέρει να δημιουργήσει μια ατμόσφαιρα νυχτερινής ραδιοφωνικής συνέντευξης, όπου φυσιογνωμίες σαν τον Φρέντυ Γερμανό εκμαίευαν από τους καλεσμένους τις προσωπικές στιγμές τους, που αν τις μαζέψεις όλες μαζί, συνθέτουν το ταξίδι της βάρκας Ελλάδας αυτά τα 50 χρόνια.
Αυτή είναι η ζωή μας. Τα ζήσαμε, τα νιώσαμε. Είμαστε όλα αυτά που πράξαμε. Είμαστε και όσα δεν καταφέραμε, είτε γιατί δεν προσπαθήσαμε είτε γιατί αποτύχαμε.
Πώς όμως μπορούμε να υποπτευθούμε τι σημαίνουν όσα ειπώθηκαν για τη Μεταπολίτευση σε αυτούς που γεννήθηκαν έχοντας τουλάχιστον το 199- στα ψηφία της γέννησής τους; Για να μην πούμε για το 20 μπροστά…
Σε όσους δεν έχουν γνωρίσει τι σημαίνει να ΜΗΝ μπορείς να ψηφίσεις, να φωνάζεις, να συμμετέχεις, να διαδηλώνεις. Να μην μπορείς να Είσαι. Και το να Είσαι και το να ΓΙΝΕΣΑΙ σου το επιτρέπουν μόνο κάποιοι αόρατοι και δυσνόητοι θεσμοί.
Μήπως να φτιάξουμε ένα escape room ως υποχρεωτική εμπειρία στα γυμνάσια και στα λύκεια. Γεμισμένο με «Δεν μπορείς», με «Απαγορεύεται» και με «Είσαι υποχρεωμένος», για να νιώσουν τι σημαίνει ελευθερία;
Κάτι σαν την καλύβα του Χότζα. Ενα escape room χωρίς θεσμούς, που θα πρέπει να φτιαχτούν ξανά από την αρχή. Θα χρειαζόταν να καθίσουν χρόνια εκεί μέσα όμως. Σχεδόν δεν φτάνουν δύο γενιές.
Πρέπει απαραιτήτως να στερηθείς για να αξιολογήσεις; πρέπει να πονέσεις για να χαρείς ή γίνεται και μόνο από το TikTok;
Ακόμα όμως και αυτή η έννοια των μαθημάτων ή συμπερασμάτων, του αναστοχασμού από το τριήμερο συνέδριο της «Καθημερινής» μοιάζει παρωχημένη.
Για όσους τα έχουν βιώσει, αξία ανεκτίμητη. Για τους νεότερους, μοιάζουν φωνές επιτυχημένων, αυτάρεσκων, που τα λάθη τους μπορούν να συμπυκνωθούν μόνο σε μια εσφαλμένη δήλωσή τους.
Ολη αυτή η εξομολόγηση των οδηγητών της 50ετίας μας θα μείνει βιβλίο αδιάβαστο αν δεν λειτουργήσει λυτρωτικά και απελευθερωτικά.
Δεν τα κάναμε όλα άψογα και αυτό είναι γνωστό. Δεν τα κάναμε και χάλια όμως.
Πώς μπορούμε όμως να βρούμε ένα νέο 2004; Ενα νέο ευρώ; Ενα νέο σημάδι στη ματιά μας που θα μας τραβάει δυνατά;
Ξαναπέφτω στην παγίδα να σκεφτώ για τους νέους. Ας σκεφτούν εκείνοι για τον εαυτό τους. Εμείς περάσαμε αρκετά καλά, και θα περάσουμε ακόμα καλύτερα.
Οσοι θέλουν, ας έρθουν να ρωτήσουν. Και όσοι ερωτηθούν, να βγάλουν το κοστούμι του αλάθητου και του ατσαλάκωτου πριν απαντήσουν.