Λίγες ημέρες πέρασαν από τη βάναυση κακοποίηση ενός γαϊδουριού σε κοινή θέα και δεν έχουμε πολλά να πούμε για το δικό μας τραύμα. Χωρίς προειδοποίηση ή σήμανση, με αφορμή το συμβάν, οι οθόνες των κινητών μας, των τάμπλετ των παιδιών αλλά και οι τηλεοράσεις στο σαλόνι μας γέμισαν αίμα. Ακολούθησαν τα συνηθισμένα αντανακλαστικά, οργισμένα σχόλια για το αποτρόπαιο θέαμα: «Ισόβια σε όποιον πειράζει ζώο!». Και μεταξύ μας έγιναν οι συνηθισμένες συζητήσεις: «Είδες τι έγινε με το γαϊδουράκι;». «Είδα, μη μου λες…».
Για να νιώσουμε λίγο χειρότερα και επειδή η Δικαιοσύνη δεν λειτουργεί όπως το θυμικό, και αυτή η υπόθεση κακοποίησης, όπως συνήθως συμβαίνει, δεν είχε την κατάληξη που θα προτιμούσαμε για να νιώσουμε ανακουφισμένοι από το σοκ και δικαιωμένοι. Ο φερόμενος ως δράστης, με τη σύμφωνη γνώμη ανακριτή και εισαγγελέα, αφέθηκε ελεύθερος με περιοριστικούς όρους.
Η μετατροπή της κακοποίησης και του βασανισμού ζώων από πλημμέλημα σε κακούργημα, μπορεί να νομοθετήθηκε με διάταξη την οποία υπερψήφισαν όλα τα κόμματα της Βουλής, όμως μέχρι τη δίκη και την απόφαση του δικαστηρίου, ο πρωταγωνιστής του περιστατικού θα κυκλοφορεί ανάμεσά μας, κουβαλώντας τις σκοτεινές εξηγήσεις του για όσα συνέβησαν, έχοντας προηγουμένως καταφέρει να σύρει και εκατομμύρια Ελληνες πίσω από τις ρόδες του αγροτικού του.
Δεν είναι μόνο τα ζώα που βασανίζονται, βασανιζόμαστε και όλοι εμείς ψυχολογικά, και όμως αποφεύγουμε να αντισταθούμε στον βασανισμό μας.
Είναι αναγκαία η υπερβολή για ενημερωτικούς σκοπούς; Η περιγραφικότητα, η ίδια κινούμενη εικόνα, πρέπει να σφίγγει το στομάχι μας, να εξυπηρετούμε τις ορέξεις αρρωστημένων δραστών, αναμεταδίδοντας τις πράξεις τους; Υπάρχει κοινωνικό όφελος στο να αγριεύουμε ομαδικώς από αγανάκτηση στο θέαμα; Η σκηνή ενός αιμόφυρτου ζώου θα αποτρέψει, ποιους; Εμάς που δεν θα βασανίζαμε έτσι κι αλλιώς; Αραγε μας ευαισθητοποιεί η εξοικείωσή μας με τόση αγριότητα ή προσθέτει στους εφιάλτες μας;
Ο ψυχίατρος Νίκος Γκούβας σχολιάζει: «Δεν μας κάνουν καλό αυτές οι σκηνές, αλλά έχουν αρχίσει να θεωρούνται αναγκαίες για την ενημέρωση και αυτό συμβαίνει και γιατί οι ταινίες έχουν κλιμακώσει τη βία στην οποία έχουμε συνηθίσει. Το να βλέπουμε κάτι τόσο βίαιο ξυπνάει φοβίες που νομίζουμε πως καταλαβαίνουμε, όμως δεν έχουν κάτι να προσφέρουν. Υπάρχει ο τηλεθεατής που θα αλλάξει κανάλι, υπάρχει και εκείνος που θα το βρει ενδιαφέρον γιατί η προσωπικότητα του ανήκει σε αυτό το πλέγμα, ξέρουμε από μελέτες πως στον ψυχοπαθή που έχεις τέτοιες τάσεις, αυτή η βία αρέσει».
Το προφίλ του βασανιστή ζωών
Υπάρχουν δύο βασικές κατηγορίες βασανιστών, αυτοί με μειωμένη ή και ανύπαρκτη κριτική ικανότητα και άτομα με σοβαρή και βαριά διαταραχή προσωπικότητας αντικοινωνικού τύπου, που δεν μπορούν να νιώσουν τον πόνο του άλλου και δρουν για την ικανοποίηση των παρορμήσεών τους. Δεν νιώθουν τύψεις για αυτά που κάνουν και η «μεταμέλεια» είναι προσποιητή, ενώ δεν τους ενδιαφέρει στην πραγματικότητα η άποψη των άλλων. Το να βασανίζει ένα παιδί ή ένας ενήλικος ζώα αποτελεί κλινικό σύμπτωμα συγκεκριμένων ψυχικών διαταραχών και στην παιδική και εφηβική ηλικία, οι παιδοψυχίατροι το χαρακτηρίζουν ως διαταραχή διαγωγής.
Βία από τη παιδική ζώνη
Η μετάδοση εικόνων κακοποιημένων ζωών για καλό σκοπό είναι ένα άλλο φαινόμενο που πλήττει τις οθόνες μας. Στο πρόσφατο παρελθόν, την ώρα του παιδικού πρωινού προγράμματος, τα κανάλια, στα διαφημιστικά διαλείμματα της ζώνης, είχαν επιλέξει να αραδιάσουν τα μηνύματα φιλοζωικών οργανώσεων και συλλόγων. Δεν ήταν όλα αυτά τα τηλεοπτικά μηνύματα ακατάλληλα ή σκληρά, ένα παιδί όμως είχε την «ευκαιρία» να μάθει τι είναι το «παστούρωμα» στις διαφημίσεις την ώρα του «Μπαγκς Μπάνι», να δει και υποσιτισμένα άλογα με πληγές στα πόδια, μέχρι, τελικά, να συνηθίσει μάλλον στην ιδέα πως τα ζώα στη χώρα όπου ζει βασανίζονται.
Εδώ και χρόνια, που το φιλοζωικό κίνημα δυναμώνει, διστάζουμε, από τύψεις, να κατακρίνουμε κακές επικοινωνιακές μεθόδους, ανεχόμαστε τη βία που προβάλλεται για καλό σκοπό από τους πιο ενεργούς-οργανωμένους φιλόζωους. Επειδή εκείνοι προσφέρουν πράγματι περισσότερα από εμάς τους υπόλοιπους που αφήνουμε την τηλεόραση ανοιχτή για να έχει παρέα ο σκύλος όταν λείπουμε, δεχόμαστε στωικά ένα περίεργο είδος άγριας εκπαίδευσης: ας μην είμαστε εμείς οι βασανιστές, αλλά μόνο τα θύματα αυτής της υπερβολής που διαρκώς αυξάνεται.