Λίγο μετά το διάγγελμα του Πρωθυπουργού, γιατί πρέπει να πάμε σε lockdown τώρα, και πώς θα ανακτήσουμε την, όποια, κανονικότητα με προοπτική.
—Ακουσα με προσοχή το διάγγελμα του Σαββάτου, πρόεδρε, έγραψα, έσβησα, συζήτησα με ανθρώπους που σέβομαι, ξανασκέφτηκα άνευ παρόρμησης, προσπάθησα να ερμηνεύσω μέσα από το πρίσμα της αποφασιστικότητας που έδειξες την άνοιξη, αλλά κατέληξα πάλι εδώ: είναι αναγκαίο ένα αυστηρότερο lockdown τώρα, όχι σε 10-15 ημέρες, ώστε να είναι ακόμη εφικτή η ανάκτηση κάποιας κανονικότητας σύντομα.
—Δεν ανακόπτεται πρόεδρε το επιδημικό κύμα, το βλέπεις σε γραφήματα, σε απόλυτους αριθμούς, στις νέες περιφερειακές ενότητες που αλλάζουν χρώμα, στην αύξηση των νοσηλευομένων και των διασωληνωμένων, στην ανωνυμοποίηση των νεκρών. Δεν υπάρχουν περιοχές που να πηγαίνουν καλύτερα με τα μέτρα, και οι μετακινήσεις μεταξύ νομών ανοίγουν ξανά, θα ταξιδέψει πάλι ο ιός, πρόεδρε.
—Και δεν ανακόπτεται επειδή έχουμε φτάσει στο σημείο που δεν μπορεί να ιχνηλατηθεί η κυκλοφορία του ιού (είτε λόγω λειτουργικών ατελειών – ανεπαρκειών ή εξαιτίας της μεγάλης διάχυσης στην κοινότητα): ρώτησε, πρόεδρε, πόσες από τις πρόσφατες διαγνώσεις έχουν συνδεθεί επιδημιολογικά με την εστία της μόλυνσής τους και πόσες είναι «ορφανής» προέλευσης. Και όταν, πρόεδρε, δεν γνωρίζει κανείς πλήρως ποιες είναι οι εστίες μετάδοσης, σε ποιους χώρους, με ποιες πρακτικές, ποιες δραστηριότητες, υπό ποιες συνθήκες συρρέουν μολύνσεις από τον ιό, τότε δεν μπορούμε να πάρουμε και τα αντίστοιχα στοχευμένα μέτρα σε επαρκή έκταση. Κλείνουμε κάποιους χώρους, περιορίζουμε κάποιες δραστηριότητες. Μα αναρωτιόμαστε πού κόλλησαν τον ιό όλοι οι υπόλοιποι, οι περισσότεροι. Και σε λίγο θα πάψουμε να αναρωτιόμαστε, γιατί απλά ο ιός θα είναι παντού γύρω μας.
—Δεν πρέπει, πρόεδρε, να λειτουργούμε με γνώμονα το «πόσο θα αντέξει το σύστημα υγείας»: ναι, έχουμε μάθει καλύτερα τον ιό, έχουμε μάθει να φροντίζουμε καλύτερα τους ασθενείς. Μα δεν έχουμε δα και τόσα θεραπευτικά βέλη στη φαρέτρα μας – ακόμη και τα υποσχόμενα μονοκλωνικά αντισώματα, πριν το νοσοκομείο φαίνεται ότι προσφέρουν βοήθεια. Εξελίξεις και βελτιώσεις παρατηρούνται καθημερινά, αλλά οι ασθενείς θα αυξάνονται, οι νοσηλευόμενοι το ίδιο, οι χρήζοντες ΜΕΘ επίσης. Κι όσο κι αν καταφέρνουμε να κρατάμε στη ζωή περισσότερους από τους νοσηλευομένους, η πίεση όλο και θα μεγαλώνει. Στην κοινότητα πρέπει να δράσουμε, πρόεδρε, τη μετάδοση του ιού πρέπει να σταματήσουμε, ΠΡΙΝ οδηγήσει σε ασθένεια.
—Φοβόμαστε όλοι, πρόεδρε, το οικονομικό βάρος ενός δεύτερου ολικού lockdown. Μα δες τον ορίζοντα, πρόεδρε: είπες «θα περιοριστούμε, μερικώς, τώρα, για να είναι καλύτερος ο Δεκέμβριος». Και μετά; Θα ξανακλείσουμε τον Ιανουάριο, εφόσον δεν θα υπάρχει ακόμη η δυνατότητα μαζικών εμβολιασμών; Γνωρίζεις καλά, πρόεδρε, πως στην καλύτερη περίπτωση θα μπορούμε να εμβολιάσουμε κάποιους λίγους (τους υγειονομικούς; τους απαραίτητους εργαζόμενους;) στις αρχές του 2021. Θα θέλουν δύο δόσεις πρόεδρε, την ανοσία αυτών των λίγων θα τη δούμε τον Μάρτιο, και τότε θα πάρουν σειρά και οι ευπαθείς, και η δικιά τους ανοσία θα είναι ορατή τον Μάιο. Με ποιο ανθρώπινο και κοινωνικό κόστος θα φτάσουμε ως εκεί; Ανοιγοκλείνοντας αμυνόμενοι;
—Υπάρχει πλέον εμπειρία, πρόεδρε, εμπειρία που λέει ότι το δεύτερο lockdown δουλεύει γρηγορότερα από το πρώτο. Δεν χρειάζεται να είναι παρατεταμένο. Το είδαμε στο Ισραήλ, με την πτώση των θετικών διαγνώσεων και των νοσηλειών να έρχεται στο μισό του χρόνου που χρειάστηκε την πρώτη φορά. Και μάλιστα χωρίς τον δρακόντειο χαρακτήρα του πρώτου lockdown. Αλλά και όχι με τα ημίμετρα που εξακολουθούμε να εφαρμόζουμε. Ο Νοέμβριος που χαρίζουμε σε αυτά τα ημίμετρα μπορεί να αξιοποιηθεί δραστικότερα:
—«Πώς;» θα με ρωτήσεις, πρόεδρε. Με περιορισμούς, γι’ αυτόν τον έναν μήνα, και σε όλους τους άλλους χώρους που ανατροφοδοτούν την κινητικότητα του ιού. Δραστηριότητες που, ακόμη κι αν δεν πυροδοτούν τα επιδημικά κύματα, σαφώς τα ανακυκλώνουν, απλώς δεν το διερευνήσαμε αρκετά. Είναι και τα σχολεία μέσα σε αυτές τις δραστηριότητες, είναι και η εκκλησία και κάθε λογής από κοινού λατρευτική εκδήλωση. Είναι δυνητικά, και το έχει αποδείξει η παγκόσμια επιδημιολογική εμπειρία, κάθε δημόσια συγκέντρωση, πολυπληθής ή όχι. Είναι κάθε ασυνέπεια που δεν συνετίστηκε. Είναι ο ασυνείδητος επαγγελματίας άλλα και ο ασυνείδητος πελάτης. Είναι τα ταξίδια και η διασπορά του ιού από περιοχή σε περιοχή. Είναι κάθε πράξη και γεγονός που κρύβεται πίσω από τις νέες «ορφανές» μεταδόσεις. Είναι κάθε ημίμετρο που εύκολα καταστρατηγείται, κάθε κλειστό μπαρ που οδηγεί σε συνάθροιση σε ιδιωτικούς χώρους, κάθε νυχτερινή απαγόρευση που κάνει τη νύχτα μέρα για τους ανυπάκουους.
—Ό,τι άλλο ενδέχεται να συμμετέχει, πρόεδρε, στην κυκλοφορία του ιού, πρέπει να περιοριστεί, με αυστηρή εφαρμογή και αυστηρή μετάδοση του μηνύματος από την ίδια την πολιτική ηγεσία: όχι άλλα εγκαίνια, πρόεδρε, όχι άλλες δημόσιες συναθροίσεις, όχι άλλες εξαιρέσεις, όσο επιδραστικοί κοινωνικά κι αν είναι αυτοί που τις αιτούνται, καταλαβαινόμαστε νομίζω.
—Και υπάρχουν και δεδομένα, πρόεδρε, που λένε πως, σε μια πανδημία, το βραχυπρόθεσμο lockdown επάγει ευνοϊκότερα οικονομικά αποτελέσματα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, σε σχέση με την αμυντική διαχείριση της «συμβίωσης με τον ιό». Δεν θα πληγούν, ξανά και ξανά, όσοι κλείσουν τώρα και ξανά σε δύο μήνες; Δεν δέχεται πλήγμα η αγορά τώρα; Δείτε, πρόεδρε, τους οικονομικούς δείκτες των χωρών που εκμηδένισαν την κυκλοφορία του ιού, δείτε και εκθέσεις μεγάλων διεθνών οικονομικών οργανισμών. Δεν εφησυχάζουμε, πρόεδρε: δεν επαναλαμβάνουμε πως «είμαστε καλύτερα από άλλους» -μαθαίνουμε από τα, δυστυχώς, παθήματά τους. Προλαμβάνουμε, επίθεση κάνουμε στον ιό, δεν τον περιμένουμε οχυρωμένοι.
—Όραμα και σχέδιο απαιτεί η πανδημία, πρόεδρε. Κλείνεις τώρα, εκμηδενίζεις την κυκλοφορία του ιού στην κοινότητα, δεν συμβιώνεις επικινδύνως μαζί του. Και αμέσως μετά φροντίζεις να μην ξανακυκλοφορήσει. Εκμεταλλεύεσαι τον χρόνο για να εξασφαλίσεις καθαρότερο αέρα, εξαπλώνεις την διαγνωστική σου ικανότητα, ενισχύεις τον αριθμό και την εξειδίκευση αυτών που ιχνηλατούν, διαχέεις σε τοπικό επίπεδο εξουσίες και αποφάσεις, δεν συγχωρείς παραβατικές συμπεριφορές απόκρυψης θετικών στον ιό και σπασμένης καραντίνας, δίνεις σαφέστερα, υγιέστερα παραδείγματα.
—Και ξανανοίγεις τη χώρα και τη ζωή, πρόεδρε, αποφασισμένος να μην επιτρέψεις στον ιό να επανέλθει. Δεν επιτρέπεις την επανείσοδό του στη χώρα, την περιφέρεια, τον νομό, την πόλη, τον χώρο εργασίας, το σπίτι. Γίνεται, το έκαναν πολλές χώρες, διάλεξε παράδειγμα να εφαρμόσεις.
—Ο ιός δεν σκέφτεται πρόεδρε, δεν συμβιώνει, επεκτείνεται. Γράφω γιατί ελπίζω πως προλαβαίνουμε ακόμη να σώσουμε τα Χριστούγεννα έτσι, αλλά κυρίως, προλαβαίνουμε και τον Ιανουάριο, τον Φεβρουάριο, τον Μάρτιο. Και προλαβαίνουμε να σώσουμε ζωές. Δείτε τη Νέα Ζηλανδία, πρόεδρε.
—Κάν’ το όπως η Τζακίντα Αρντεν, πρόεδρε. Οπως το έκανες τον Μάρτιο. Μην κινδυνεύεις, υποχωρητικά, να γίνεις Τραμπ.
* Ο Γιώργος Παππάς είναι παθολόγος που ζει και εργάζεται στα Ιωάννινα. Ασχολείται από ετών με λοιμώξεις / ζωονόσους και ζητήματα ετοιμότητας απέναντι σε επιδημίες, σε συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς