Οταν αρχίσει να υποχωρεί η πλημμυρίδα του ιού, όταν έρθει η επόμενη μέρα, θα γίνει ο απολογισμός της ζημιάς σε τεχνικό επίπεδο με τη βοήθεια ειδικών και θα αρχίσει να υλοποιείται το σχέδιο ανάκαμψης από ειδικούς και τις κυβερνήσεις. Αυτά είναι της επόμενης ημέρας. Η μεθεπόμενη, όμως, ημέρα θα φανερώσει δειλά δειλά τις σημαντικές αμυχές της πανδημίας στο σώμα των κοινωνιών και του κοινού παρονομαστή της παγκόσμιας ανθρώπινης κουλτούρας. Μιας «οριζόντιας» κουλτούρας συνηθειών και οργανωμένης καθημερινότητας που θα αλλάξει άρδην (;).
Είναι ακόμα νωρίς για το μάτι του αναλυτή, του επιστήμονα, του μελλοντολόγου να αφουγκραστεί τον ήχο των εξελίξεων. Οσο βουβή ήταν η αφετηρία της εξάπλωσης του ιού, άλλο τόσο τρομακτικά απροσδιόριστη είναι η εκτίμηση του αύριο.
Πώς και σε ποιο βαθμό θα αλλάξει ο τρόπος ζωής μας; Πόσο θα αλλάξει η καθημερινότητά μας και η ρουτίνα μας που δρα σαν καταφύγιο πολλές φορές; Πώς θα αντιμετωπίσουμε τις μεγάλες προκλήσεις που χάσκουν ακόμα μπροστά μας, αλλά μέχρι τώρα αδιαφορούσαμε παθητικά; Πόσο θα επηρεαστούν ο ανθρωπισμός μας και η αλληλεγγύη μας όταν περάσει το μεγάλο κύμα της πανδημίας; Πώς θα επηρεαστεί η δυναμική των γενεών από την τρωτότητα από τον ιό που έχουν οι μεγαλύτεροι;
Αυτά τα βαθύτερα ισχυρά αποτυπώματα του ιού θα χρειαστεί λίγος χρόνος για να αρχίσουν να αποκαλύπτονται. Οι κοινωνίες και οι κουλτούρες είναι σε διαρκή μεταβολή. Ο ιός επιτάχυνε αλλαγές που θα χρειάζονταν περισσότερο χρόνο, αλλά ακόμα δεν έχουν δείξει τα σημάδια τους.
Επιστρέφοντας… μια μέρα πριν, στις άμεσες συνέπειες, μπορούμε να διακρίνουμε ήδη τις αλλαγές σε βασικές λειτουργίες της καθημερινότητάς μας, κυρίως μέσα από τη χρήση της τεχνολογίας και της κατακόρυφης αύξησης της ψηφιακής οικονομίας.
Με μεγάλη βεβαιότητα μπορούμε να διακρίνουμε 9 σημαντικές αλλαγές –ή έστω ισχυρές προβλέψεις– στον χώρο κυρίως της οικονομίας της επόμενης ημέρας. Η ανθρωπότητα καινοτομεί και στον τρόπο με τον οποίο εργάζεται και στον τρόπο με τον οποίο ζει και αυτό την καθιστά πιο έτοιμη σε μία πιθανή επανάληψη του φαινομένου. Αυτό είναι το μεγάλο όφελος από την τραγωδία:
- Περισσότερες διεπαφές και αλληλεπιδράσεις χωρίς επαφή
Πριν από λίγο καιρό ήμασταν εντυπωσιασμένοι από τις οθόνες αφής και όσα μπορούσαμε να κάνουμε με την αυτή την τεχνολογία. Η COVID-19, όμως, «ποινικοποίησε» το άγγιγμα σε κάθε πιθανή επιφάνεια ως πιθανή μετάδοση του ιού. Στον κόσμο μετά την COVID-19 αναμένεται να θα έχουμε λιγότερες οθόνες αφής και περισσότερες διεπαφές φωνής και διεπαφές μηχανικής όρασης. - Ενίσχυση των ψηφιακών υποδομών
Στην Ελλάδα στον τομέα της ψηφιακής αναβάθμισης συνετελέστηκε ένα θαύμα αυτή την περίοδο από το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Η COVID-19 προσάρμοσε την εργασία μας, την ψυχαγωγία μας ακόμα και την κοινωνικοποίησή μας σε ένα ψηφιακό περιβάλλον, ανακαλύπτοντας ψηφιακές λύσεις. Όχι λύσεις αναγκαστικά… ανάγκης, αλλά νέες επιλογές εξίσου, πολλές φορές, γεμάτες από συναισθήματα και πληρότητα. Η ψηφιακή μας καθημερινότητα δεν θα είναι πλέον εναλλακτική επιλογή, αλλά προτεραιότητα. - Καλύτερος έλεγχος της διασποράς χρησιμοποιώντας IoT και Big Data
Ένα μεγάλο καινοφανές αντίσωμα μας στη μάχη με τον ιό αποδείχθηκε η δύναμη των δεδομένων σε πραγματικό χρόνο. Τα μαθήματα που λάβαμε από αυτήν την εμπειρία θα μας ενισχύσουν στον τρόπο με τον οποίο θα παρακολουθήσουμε μελλοντικές πανδημίες χρησιμοποιώντας τεχνολογία IoT και big data. Οι εθνικές ή παγκόσμιες εφαρμογές (apps), θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε καλύτερα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης ιχνηλατώντας τις εστίες μόλυνσης. Στη συνέχεια, τα δεδομένα μέσω GPS θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να διαπιστώσουμε της αλληλεπιδράσεις των ατόμων που έχουν εκτεθεί. Οποιαδήποτε από αυτές τις προσπάθειες απαιτεί απαρέγκλιτα προσεκτική εφαρμογή, ώστε να διαφυλαχθούν τα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα των ατόμων και να αποτραπεί η κατάχρηση των δεδομένων. - Ανάπτυξη φαρμάκων με τη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης
Η τεχνητή νοημοσύνη είναι ο ιδανικός συνεργάτης στην ανάπτυξη φαρμάκων επειδή μπορεί να επιταχύνει και να συμπληρώσει τις ανθρώπινες προσπάθειες. Η ταχύτητα, η ακρίβεια, η επαλήθευση που χρειάζονται στην παραγωγή φαρμάκων και εμβολίων, αποκτούν τεράστια δυναμική με τη βοήθεια της χρήσης της ΑΙ. - Τηλεϊατρική
Μία ήδη εφαρμοσμένη πρακτική αποκτά σταδιακά όλο και περισσότερο το προβάδισμα. Για τον περιορισμό της κυκλοφορίας σε νοσοκομεία και ιατρεία, πολλοί γιατροί εφαρμόζουν την τηλειατρική μέσω βίντεο. Αντί να σπεύδουν στο γιατρό ή στο νοσοκομείο, οι πολίτες μπορούν μέσω της απομακρυσμένης περίθαλψης να δεχθούν κλινικές υπηρεσίες χωρίς προσωπική επίσκεψη. - Περισσότερες αγορές μέσω Διαδικτύου
Πολλές επιχειρήσεις είχαν την εντύπωση ότι μετέχουν του ηλεκτρονικού εμπορίου, περισσότερο θεωρητικά παρά στην πράξη. Οι επιχειρήσεις που δεν είχαν διαδικτυακή επιλογή για τους πελάτες τους αντιμετώπισαν οικονομική καταστροφή και εκείνες που είχαν κάποιες δυνατότητες, προσπάθησαν να αυξήσουν τις δυνατότητές τους. Μετά την COVID-19, οι επιχειρήσεις που επιθυμούν να παραμείνουν ανταγωνιστικές θα βρουν τρόπους για να έχουν αξιόπιστες διαδικτυακές υπηρεσίες, βελτιώνοντας παράλληλα τα συστήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας και της κατ οίκον παράδοσης για να αντιμετωπίσουν τις αυξήσεις στη ζήτηση. - Αύξηση χρήσης των ρομπότ
Τα ρομπότ δεν είναι ευαίσθητα σε ιούς. Είτε χρησιμοποιούνται για την παράδοση ειδών πρώτης ανάγκης είτε ως υποβοήθεια σε ένα σύστημα υγειονομικής περίθαλψης ή για να διατηρήσουν ένα εργοστάσιο σε λειτουργία, πολλοί συνειδητοποιούν ότι τα ρομπότ θα μπορούσαν να μας υποστηρίξουν σήμερα και να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο σε έναν κόσμο μετά την COVID-19 ή σε μια μελλοντική πανδημία. - Περισσότερες ψηφιακές εκδηλώσεις και δραστηριότητες
Οι διοργανωτές και οι συμμετέχοντες σε εκδηλώσεις με τη συμμετοχή κόσμου (ομιλητές, κοινό, θεατές κ.λπ.) αναγκάστηκαν να στραφούν σε ψηφιακή μορφή των δράσεων και συνειδητοποιούν ότι υπάρχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα που ακόμα είναι σε φάση επεξεργασίας. Πολλά συνέδρια γίνονται πλέον διαδικτυακά και παρέχεται η δυνατότητα για μεγαλύτερη συμμετοχή, χωρίς χωροταξικούς περιορισμούς. Είναι λίγο πρόωρο να εκτιμήσουμε την εξέλιξη των μαζικών εκδηλώσεων με τη συμμετοχή κόσμου, αλλά είναι πολύ πιθανό να παρακολουθήσουμε την απότομη αύξηση των υβριδικών γεγονότων, όπου τμήματα της εκδήλωσης πραγματοποιούνται αυτοπροσώπως και άλλα εξελίσσονται ψηφιακά. - E-Sports
Οι αθλητικές εκδηλώσεις, οι μεγάλες διοργανώσεις ανεστάλησαν ή ακυρώθηκαν. Οι φίλαθλοι βρεθήκαμε μπροστά σε μία νέα πραγματικότητα. Τα e-sports δημιούργησαν μία νέα εμπειρία. Δημιουργήθηκαν ακόμη και ηλεκτρονικές εκδόσεις αγωνιστικών αυτοκινήτων F1 για την τηλεόραση, και παρόλο που μπορεί να μην είναι το ίδιο με τους παραδοσιακούς αγώνες Formula 1, η εφαρμογή παρέχει μια «αθλητική ψηφιακή» διέξοδο. Σε αντίθεση με τα mainstream αθλητικά γεγονότα, τα esporting events μπορούν εύκολα να μεταβούν στο διαδίκτυο. Και εδώ το υβριδικό μοντέλο πραγματικότητας και εικονικής πραγματικότητας θα παντρευτούν προσφέροντας στο μέλλον μία νέα διαφορετική εμπειρία συμμετοχής στο αθλητικό γεγονός.
Η ανθρωπότητα βρέθηκε μπροστά σε κάτι που φάνταζε αν όχι ανέφικτο, τουλάχιστον αμφισβητήσιμο μέχρι προ ολίγων μηνών από την πλειονότητα. Ανεξαρτήτως εξέλιξης του ιού, ο άνθρωπος θα βγει νικητής από αυτή την πρωτόγνωρη μάχη. Οχι μόνο επειδή θα βρει το εμβόλιο, αλλά επειδή έμαθε καλύτερα τον κόσμο του. Μέσα του και έξω από τον εαυτό μας, τον περίγυρο μας, τη χώρα μας. Εδωσε νόημα στην προσπάθεια. Στη γνώση. Στην κατανόηση. Καινοτόμησε. Δημιούργησε Ιστορία.
Τα λόγια αυτά του Ισοκράτη έρχονται ύστερα από αιώνες ξανά ως οδηγός ζωής και αυτοσυνείδησης για την επόμενη… και τη μεθεπόμενη μέρα:
Μηδενί συμφοράν ονειδίσης. Κοινή γαρ η τύχη και το μέλλον αόρατον.