Τεράστια ζαρωμένα στήθη, ανύπαρκτος λαιμός, μικρά γουρουνίσια μάτια, αρχές φαλάκρας. Στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου μια παραφωνία τραβά τα βλέμματα ανάμεσα στις αψεγάδιαστες προσωπογραφίες/« selfies» της Αναγέννησης. Γιατί, παρά τις ατελείωτες ερμηνείες που υπάρχουν γι΄αυτήν (ότι είναι άνδρας, ότι έπασχε από μια σπάνια νόσο κ.τλ.), η διαβόητη «Ασχημη Δούκισσα» (1525) του φλαμανδού ζωγράφου Κουέντιν Μέτσις (στην ομώνυμη έκθεση που λήγει σήμερα) πάνω από όλα σε ανακουφίζει από τη nip-tuck φιλοσοφία της αιώνιας τελειότητας.
Διότι, ας μην αυταπατώμεθα, έχει καταφθάσει αυτή η εποχή του χρόνου. Οταν, αμέσως μετά τον ετήσιο εαρινό «ψυχαναγκασμό» («Πάμε κανα γυμναστήριο όσο είναι καιρός»), χτυπάει (πένθιμη) η καμπάνα για την εποχή του μαγιό. Και όσα βήματα και να έχει κάνει η συμπεριληπτικότητα και ο αγώνας π.χ. κατά του fat shaming, τα μηνύματα που λαμβάνουμε νυχθημερόν για το πώς πρέπει να είναι (ή να μην είναι) το σώμα μας παραμένουν ομιχλώδη και αντιφατικά.
Υποτίθεται ότι το καλοκαίρι του 2023 θα έπρεπε να είναι το πρώτο αληθινά ελεύθερο καλοκαίρι. Πέρυσι, το μαγκωμένο και πονεμένο σώμα της πανδημίας (η χαρά του ορθοπεδικού) έκανε τα πρώτα δειλά βήματά του στον έξω κόσμο. Δεν είχε και ιδιαίτερη σημασία αν δεν ήσουν σούπερ fit, αν δεν είχες χάσει όλα τα κιλά του lockdown, αν δεν έδειχνες τζόβενο, «την υγειά μας να ‘χουμε» και τα συναφή.
Φέτος, όλα μοιάζουν υπέροχα, ανώδυνα και συμπεριληπτικά. Ο εφιάλτης είναι σχετικά μακρινός, οι τηλεοπτικές διαφημίσεις τολμούν να δείχνουν σωματότυπους που μέχρι πρότινος θα σπρώχνονταν στον Καιάδα, στα σόσιαλ μίντια μαίνονται αιματηροί οι πόλεμοι για το weight stigma (δηλαδή τη στιγματοποίηση εξαιτίας του βάρους), η 14χρονη κόρη σου μπορεί να σε στήσει στον τοίχο ως «χονδροφοβικό μέχρι τα μπούνια» αν τολμήσεις και υπαινιχθείς ότι κάποιος είναι «εύσωμος» (το «χοντρός» έχει απαλειφθεί ακόμα και από τα «αιρετικά» παιδικά βιβλία του Ρόαλντ Νταλ).
Ως και η Μπάρμπι δείχνει σημάδια αλλαγής (θυμίζω ότι τον Ιούλιο πρόκειται να προβληθεί η πολυαναμενόμενη κινηματογραφική έκδοσή της με την έξτρα σάρκινη Μάργκο Ρόμπι). Αν και κανείς δεν γνωρίζει ακριβώς το σενάριο και το μήνυμα της ταινίας, σε μια σκηνή όπου όλοι στην «Βarbieland» χορεύουν χαρούμενοι, η Μπάρμπι σταματά απότομα και ρωτά: «Ρε παιδιά, σκέφτεστε ποτέ τον θάνατο;»
Στη Χώρα του Μπικίνι
Και όμως, την ίδια ώρα τα πάντα σου θυμίζουν ότι δεν έχεις το bikini body που θα προκαλέσει φέτος λιποθυμίες πάνω στην καυτή άμμο του Instagram. Ηδη το Νetflix έχει γεμίσει από fitness βίντεο (σε συνεργασία με την εφαρμογή Nike Training Club) με ασκήσεις για όλα τα επίπεδα, από «άνετους» γυμναστές, που κατανοούν ότι τα τελευταία χρόνια έχεις γίνει ένα με τον καναπέ αλλά οι ίδιοι παραμένουν (στο υπενθυμίζουν σε κάθε squat και σε κάθε Χαιρετισμό του Ηλιου) άφταστες κορμάρες.
Ναι, ο κόσμος δεν είναι ακριβώς αυτό που σου έταξε το body positivity κίνημα (θυμίζω την πρόσφατη απελπισμένη έκκληση της Αριάνα Γκράντε στο Tik Tok). Εξακολουθείς να κοιτάζεις ενοχικά κάθε βράδυ τα βήματα της ημέρας στο κινητό σου. Νιώθεις ανήμπορος όταν το σώμα σου δεν ανταποκρίνεται ή πονάει (στην εποχή της «αθνητότητας» μια ελαφρά οσφυαλγία μπορεί να σε στείλει στα Τάρταρα) ή όταν δεν δύνασαι να σουτάρεις όπως ο 18χρονος γιος σου.
Βγαίνεις για ποτό και κοιτάζεις τους άνω των 35 στο μέτωπο – για να δεις αν κάτι εκεί εξακολουθεί να κινείται. Εξακολουθείς να βομβαρδίζεσαι (αν είσαι γυναίκα) –όπως κάθε καλοκαίρι εδώ και μισό αιώνα– από κρέμες για την επιδερμίδα «με την όψη φλοιού πορτοκαλιού» (υποθέτω ότι σήμερα θα υπάρχουν ειδικές για την κυτταρίτιδα και για την εμμηνόπαυση ταυτόχρονα, δύο σε ένα).
Ας μην κοροϊδευόμαστε. Για κάθε άφιλτρη φωτογραφία εγχώριας έφηβης (με σπυριά και «μαγουλάκια») υπάρχουν κάμποσα κρούσματα body shaming στο προαύλιο και άλλες τόσες έφηβοι με σοβαρές διατροφικές διαταραχές (που, σημειωτέον, στη διάρκεια της πανδημίας χτύπησαν «κόκκινο»). Για κάθε Lizzo («Δεν είμαι ένα απλό σνακ. Κοίτα, μωρό μου, είμαι ολόκληρο το γεύμα») υπάρχουν 100 «Εχασα-μισή-ώρα-σκι» Γκουίνεθ Πάλτροου.
Πάψε να υπεραγαπάς το σώμα σου
Τα καλά νέα; Οτι τη θέση της καταναγκαστικής και (συχνά υποκριτικής) body positivity έχει ήδη αρχίσει να παίρνει το κίνημα body neutrality (φτάνει να μην εργαλειοποιηθεί και αυτό από το μάρκετινγκ και τους αυτόκλητους ακτιβιστές των σόσιαλ μίντια).
Οπως γράφει στο Time η Τζέσι Νίλαντ, συγγραφέας του βιβλίου «Βody Neutral», που μόλις κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ: «Πρέπει να απαλλαγούμε από την ιδέα της “θετικότητας” απέναντι στο σώμα μας. Δεν υπάρχει τίποτε το κακό στο να αγαπάμε τον εαυτό μας ή το σώμα μας, με την προϋπόθεση να είμαστε ρεαλιστές ως προς τι σημαίνει “αγάπη”. Διαφωνώ όμως με την ιδέα ότι πρέπει να βιώνουμε διαρκώς μια συνεχή ροή θριαμβικής ευτυχίας και στοργικής ευγνωμοσύνης απέναντι στο σώμα μας, ότι πρέπει να αγκαλιάζουμε με χαρά κάθε λακκάκι, κάθε κούνημα, κάθε εκατoστό του. Αυτό δεν είναι ούτε ρεαλιστικό ούτε απαραίτητο».
Η νέα τάση δεν υπαγορεύει να σε αγαπάς με το ζόρι. Οχι, δεν υπάρχει απολύτως κανένας λόγος να «αγκαλιάσεις» την τενοντίτιδα, τους μαύρους κύκλους σου, τις ραγάδες, τις ρυτίδες, την κύφωση ή τους «κρεμαστούς» δικεφάλους σου.
Μπορείς, ωστόσο, να είσαι επιτέλους πιο ουδέτερος απέναντι στο πώς δείχνεις. Μπορείς δηλαδή φέτος να κάνεις εμφάνιση στην πλαζ όντας ελαφρώς πιο κουλ, πιο ζαμανφού. Χωρίς να είσαι και αυτό το καλοκαίρι άθυρμα της εικόνας σου και του βλέμματος των άλλων.