Προχθές αγόρασα στον γιo μου ένα επιτραπέζιο ρολόι για να μη χρειάζεται κάθε τόσο να «τσεκάρει» (δήθεν) στο κινητό του την ώρα, ενώ διαβάζει για το σχολείο. Τρεις ώρες αργότερα το έριξε κατά λάθος κάτω. «Μη σε νοιάζει» μου λέει. «Ο δείκτης λεπτών λειτουργεί, την ώρα λίγο-πολύ την ξέρω».
Το σπασμένο ρολόι που «ψιλοδουλεύει» μου φάνηκε… ενδεικτικό της μορφής στην οποία αποκρυσταλλώθηκε τους τελευταίους 18 μήνες η σχέση μας με τον χρόνο. Ζούμε στην εποχή του «deja vu» (π.χ. οι Ολυμπιακοί του 2020 που έγιναν το 2021). Αλλά και του «jamais vu», όταν δηλαδή κάτι που το έχεις ξαναδεί, είναι σαν να το βλέπεις για πρώτη φορά (π.χ. ο ηλικιωμένος προ ημερών στη Λαμία που μόλις ανακάλυψε ότι είναι θετικός στον ιό άρχισε να πυροβολεί τον Θεό).
Ζούμε στην εποχή που ο χρόνος ξοδεύεται σε δύσθυμες ουρές έξω από μικροβιολογικά εργαστήρια (για rapid test, για PCR, για αντισώματα κ.ο.κ.). Είναι αυτή η ίδια εποχή που η επίτροπος Ανταγωνισμού της ΕΕ Μαργκρέτε Βεστάγκερ επιλέγει να πλέξει μέσα στο Ευρωκοινοβούλιο όση ώρα μιλάει η πρόεδρος της Κομισιόν (διότι εν έτει 2021 ο χρόνος δεν είναι χρήμα αλλά ευκαιρίες για συγκέντρωση και peace of mind).
Βουτιές σε άχρονα νερά
Πέρυσι και φέτος ο χρόνος απλά θόλωσε. Ζούμε στο «Ρετρο-μέλλον», όπως έγραφε το Atlantic. Ολο και περισσότερα καθαγιάζονται στην κολυμβήθρα της καταναγκαστικής νοσταλγίας (που υπόσχεται να μας σώσει από την κατάθλιψη). και της «αθνητότητας» (που επιμένει να μας κάνει να ξεχάσουμε τη θανατίλα).
Ζούμε π.χ. στην εποχή που μια Τίνα Τέρνερ-τζόβενο (σάρκινη σωσίας της 81χρονης σταρ) εμφανίστηκε προ ημερών στο Christmas Theater του Γαλατσίου για να τραγουδήσει το «Proud Mary» και να ρωτήσει τσαμπουκαλεμένα το κοινό (ως επί το πλείστον κάπως αμήχανοι μεσήλικες, περιορισμένοι στο να χορεύουν καθιστοί στο τραπέζι): «Πείτε μου, έχει η Τίνα ανάγκη τον Αϊκ;» (σ.σ. τον πρώτο σύζυγό της, Αϊκ Τέρνερ, από τον οποίο πήρε διαζύγιο το 1978 και ο οποίος πέθανε το 2007).
Μόνο το 2021 δείχνει τόσο φυσιολογικό να βλέπεις τους Duran Duran (σιτεμένα wild boys που, από τα εμβόλια, προτιμούν το Astra Zeneca) να επιστρέφουν 43 χρόνια μετά το παρθενικό ντεμπούτο τους. Με ένα καινούργιο άλμπουμ με τον εύγλωττο τίτλο «Future Past» (κυκλοφορεί στις 22 Οκτωβρίου) και ζωντανές «intimate» (μόνο για 1.500 άτομα) εμφανίσεις στη Βρετανία.
Σημειωτέον ότι η ίδια αυτή Βρετανία άγχεται από τώρα για τις επικείμενες «ελλείψεις στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι» (να είναι καλά η πανδημία και το Brexit που αποδεκάτισαν τους οδηγούς φορτηγών και άδειασαν ήδη τα ράφια των σουπερμάρκετ).
Σεπτέμβριος στο ρελαντί
Οπως να έχει, αυτόν τον Σεπτέμβριο δεν ζούμε πλέον εκείνο τον σιχαμερό «υπερχρόνο» των lockdown, όταν δηλαδή δεν ξέραμε τι μέρα είναι (και δεν μας ένοιαζε κιόλας). Η ζωή έχει πάρει ένα κάποιο κανονικό ρυθμό. Ο χρόνος δείχνει να έχει οργανωθεί ξανά με τη μορφή βέλους (παρελθόν – παρόν – μέλλον). Η αλήθεια όμως είναι ότι και τα τρία έχουν παραχωθεί στο μπλέντερ. Και το κοκτέιλ βγαίνει εκρηκτικό.
Ετσι, το (πρόσφατο) παρελθόν και οι μνήμες του συνεχίζουν να μας απορρυθμίζουν (π.χ. «Αν ξανακλείσουν τα σχολεία, εγώ δεν τη βγάζω…»). Αν ήταν στο χέρι μας, θα κάναμε όπως ο Κιμ Γιονγκ Ουν το 2015. Τοποθέτησε με το «έτσι θέλω» τα ρολόγια της Βόρειας Κορέας μισή ώρα πίσω (υποτίθεται για να αποκαταστήσει μια μεγάλη ιστορική απρέπεια: την απόφαση τω «δόλιων ιμπεριαλιστών Ιαπώνων» να επιβάλουν τη δική τους ζώνη ώρας).
Εμείς, υποθέτω, απλώς θα σβήναμε μονοκοπανιά 18 μήνες, 12.969 χαμένες ώρες ζωής. Διότι, υποθέτω πάλι, κανείς στον τελικό απολογισμό του βίου του δεν θα θέλει να θυμάται ότι το 2020 π.χ. «έκαψε» 325 ώρες στο Facebook (τουλάχιστον ο μέσος όρος που το έπραξε ο μέσος Αμερικανός).
Το παρόν, πάλι, είναι εντελώς αχαρτογράφητο. Δεν γνωρίζουμε ποσώς σε ποιο σημείο βρισκόμαστε. Μεσούντος του τέταρτου κύματος; Στις απαρχές ενός πέμπτου; Στη δέκατη πτυχή της φυσούνας του lockdwown-ακορντεόν; Στην Α’ Περίοδο του Αθανασίου Πλεύρη ως υπουργού Υγείας; Στο τέλος της παγκόσμιας δοκιμασίας ή στα σπάργανα ενός σίκουελ;
Υποτίθεται ότι ο Σεπτέμβριος είναι υπό κανονικές συνθήκες μια περίοδος εκκίνησης. Φέτος όμως πολύς κόσμος παραδέχεται – ακόμα και αν έχει φορτωμένο ημερήσιο πρόγραμμα– ότι εξακολουθεί να βιώνει ένα ψυχικό «σούρσιμο» (σε απλά ελληνικά, «languishing»). Κατάλοιπο άραγε του θέρους ή 18 μηνών παράνοιας; Οπως έγραφε ένας φίλος στο Facebook τις πρώτες μέρες του μήνα: «Ο Σεπτέμβριος μόλις ξεκίνησε και νιώθω ήδη πτώμα».
Και το μέλλον πώς θα είναι; Κάθεσαι κάτω να καταστρώσεις ένα, κάποιο πρόγραμμα –έστω για το επόμενο διάστημα– και σε όλα είναι κοτσαρισμένο από δίπλα ένα «αν». «Αν μείνουν ανοιχτά τα σχολεία, ο μπαμπάς και η μαμά θα μπορέσουν να δουλέψουν και θα έχουν σώας τα φρένας», «Θα πάω σίγουρα φέτος στο γυμναστήριο, αν η αντιεμβολιάστρια γυμνάστριά μου αλλάξει γνώμη» κ.ο.κ.
Στο μεταξύ μπορούμε απλώς να σπάμε κατά λάθος τα ρολόγια (όπως έπραξε σοφά ο γιός μου). ‘Η να κάνουμε όπως στα καζίνο: να τα εξαφανίσουμε εντελώς.