Τα δύο κόμματα που ακολουθούν τη Νέα Δημοκρατία σε κοινοβουλευτική και εκλογική δύναμη δεν πήραν τίποτα από τη φθορά της. Ενδεχομένως να εισέπραξε κάτι λίγα το ΠΑΣΟΚ από δυσαρεστημένους κεντρώους. Τα ποσοστά μας λένε ότι οι απώλειες της ΝΔ, που δεν έμειναν στην αποχή, κατευθύνθηκαν κυρίως στα δεξιά της.
Ακουγα την Αφροδίτη Λατινοπούλου να λέει ότι η Νέα Δημοκρατία είναι κεντροαριστερό κόμμα και κατάλαβα ότι την ίδια σκέψη έκαναν και χιλιάδες άλλοι που έριξαν τη ψήφο τους στο δεξί άκρο του πολιτικού άξονα. Και ο Τσιάρας, της ΝΔ, προσπαθούσε να της απαντήσει ψελλίζοντας ότι το κόμμα του κινείται στον χώρο της Κεντροδεξιάς. Αυτό θα προσπαθήσει να το εξηγήσει και ο Μητσοτάκης. Και μάλιστα με εμφατικό τρόπο. Διότι το εκλογικό αποτέλεσμα αυτό ακριβώς λέει στη ΝΔ: πρέπει να υπενθυμίσει στο πολιτικό ακροατήριο ότι είναι δεξιό κόμμα και, όταν χρειάζεται, εξυπηρετεί και τον χώρο της Ακροδεξιάς. Αλλά την ίδια στιγμή καλείται να συγκρατήσει τους κεντρώους.
Δεν είναι εύκολη άσκηση. Ο Μητσοτάκης λέει ότι το μήνυμα των εκλογών δεν τον καλεί να στρίψει το τιμόνι στα δεξιά. Εντάξει, δεν μπορούσε να πει το αντίθετο, ούτε προαναγγέλλονται αντίστοιχες κινήσεις. Εσπευσε πάντως να τονίσει στη συνέντευξη που παραχώρησε στον Alpha: «ίσως ήμασταν λίγο πιο μπροστά από το κόμμα, όσον αφορά την ισότητα στο γάμο». Αυτό μπορείς να το εκλάβεις και ως απολογητικό ενώπιον του συντηρητικού ακροατηρίου. Οταν ο πρώτος ευρωβουλευτής εκλέγεται με το σύνθημα «Πατρίς, Θρησκεία, Οικογένεια», όταν ο Βελόπουλος και η Λατινοπούλου πηγαίνουν στο εκλογικό ταμείο, τότε αναγκαστικά ο Μητσοτάκης πρέπει να δείξει ότι δεν ξεχνά τι σημαίνει Δεξιά.
Πρώτα πρέπει να περιμένουμε τον ανασχηματισμό. Οποτε γίνει. Μάλλον όχι άμεσα. Αν δούμε να μην υπάρχει διαθέσιμη καρέκλα για πασόκους και πρώην ποταμίσιους, θα είναι ένα σημάδι δεξιάς στροφής. Ας πούμε ο Θανάσης Πλεύρης πρέπει να ράβει κουστούμι, όπως και στελέχη που αντιπροσωπεύουν το βαθύ κόμμα και, κατά προτίμηση, προέρχονται από τη Βόρεια Ελλάδα. Ομως η επιλογή προσώπων είναι το εύκολο κομμάτι της δουλειάς. Το δύσκολο βρίσκεται στην εφαρμοσμένη πολιτική. Πώς ακριβώς θα αποτυπωθεί η δεξιά στροφή της κυβέρνησης;
Θα το καταλάβουμε με μέτρα στον τομέα της ασφάλειας, στην αντιμετώπιση των μεταναστών, στον πιο στενό εναγκαλισμό με την Εκκλησία και σε πλήθος κινήσεων συμβολικού χαρακτήρα. Αλλά πολλά από αυτά τα μέτρα, εξαρτάται πάντα από την ένταση τους, μπορεί να ενστάσσονται στη σφαίρα του αυτονόητου. Η άσκηση είναι δυσεπίλυτη και για ταυτοτικούς λόγους. Η Νέα Δημοκρατία έχει μάθει να πολιτεύεται με τον αντίπαλο να βρίσκεται στα αριστερά της. Τώρα καλείται να επαναδιατυπώσει πολιτικό λόγο και να προσδιορίσει εκ νέου το στίγμα της.
Οι ευρωπαϊκές κοινωνίες μετακινούνται προς την Aκροδεξιά. Το αποτέλεσμα της Γαλλίας και της Ιταλίας αρκεί για να περιγράψει την τάση. Και αυτό που συμβαίνει δεν είναι παράλογο. Ο ακροδεξιός λαϊκισμός είναι εύρωστος επικοινωνιακά γιατί συμπεριλαμβάνει και το στοιχείο της οργής, ενίοτε και της βίας. Αντίθετα ο ακροαριστερός λαϊκισμός είναι «οραματικός», δεν νομιμοποιεί τα ταπεινότερα των ενστίκτων. Εδώ εγείρεται ένα ερώτημα που θα απαντήσουν οι πολιτικοί επιστήμονες του μέλλοντος. Τι υπάρχει στον πυρήνα της ακροδεξιάς ανόδου; Σκέφτομαι ότι έτσι εκφράζεται ένα μεγάλο κομμάτι των κοινωνιών που τρομάζει από τις αλλαγές, δεν μπορεί να τις ακολουθήσει και προσπαθεί να βάλει λίγο φρένο. Είναι, δηλαδή, η αιώνια μάχη ανάμεσα στη συντήρηση και στην πρόοδο.