Ο απρόβλεπτος χαρακτήρας της πολιτικής δεν έχει περιγραφεί καλύτερα παρά από τον Χάρολντ ΜακΜίλαν, τον παλαιό πρωθυπουργό της Βρετανίας που όταν ρωτήθηκε από έναν νεαρό δημοσιογράφο αν φοβάται κάτι, απάντησε με το εξής αφοπλιστικό: «Τα γεγονότα, αγαπητό μου παιδί, τα γεγονότα!» (Events my dear boy, events!). Ομως ακόμα και αυτός ο φιλόσοφος της βρετανικής πολιτικής θα αιφνιδιαζόταν υπό το βάρος των κατακλυσμιαίων γεγονότων του τελευταίου έτους.
Για να έχουμε μια τάξη μεγέθους, πέρυσι τέτοιον καιρό, στην Ελλάδα, το πιο σοβαρό πρόβλημα της κυβέρνησης ήταν ο ΠΑΟΚ. Τώρα είναι αν θα ξαναγεμίσουν οι Εντατικές, μετά την τελευταία άνοδο των κρουσμάτων, αν θα υπάρχουν λεφτά τον Μάρτιο για επίδομα ειδικού σκοπού, αν μια βρετανο-σουηδική φαρμακευτική με εξωτικό όνομα δουλεύει ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ενωση, έχοντας προηγουμένως φάει εκατοντάδες εκατομμύρια, αν θα υπάρχουν εμβόλια σε δυο εβδομάδες, αν θα κάνουμε καλοκαίρι. Και αυτά μού έρχονται πρόχειρα, μια Τρίτη απόγευμα. Αύριο ίσως να είναι αλλιώς, χειρότερα ή καλύτερα –κανείς δεν ξέρει.
Αφορμή για αυτό το άρθρο ήταν ένα κείμενο της Wall Street Journal που σημείωσε ότι οι ανατροπές στα χρονοδιαγράμματα των παραδόσεων εμβολίων μειώνουν τις προοπτικές της Ευρώπης για ένα κάπως φυσιολογικό καλοκαίρι. Και δεν μοιάζει να έχει άδικο. Στη Βρετανία έχει εμβολιαστεί το 10%, στις ΗΠΑ το 6,2%, στην ΕΕ περίπου το 2%. Και με τις καθυστερήσεις που παρατηρούνται στις παραγγελίες –από την Pfizer και την AstraZeneca, το εμβόλιο της οποίας δεν έχει εγκριθεί καν!– κάθε μέρα που περνάει μας απομακρύνει από τους στόχους που έχουν τεθεί για έναν επαρκή εμβολιασμό πληθυσμού ως την αρχή του καλοκαιριού, ένα ορόσημο που μεταξύ άλλων θα ξεκλειδώσει και την τόσο απαραίτητη τουριστική βιομηχανία.
Στην Ελλάδα, ο στόχος είναι για το 60% – 70% ως τον Ιούνιο και με βάση τα όσα είχε πει ο Πρωθυπουργός πριν δύο εβδομάδες, στα τέλη Μαρτίου θα έπρεπε να έχουμε εμβολιάσει περί τα δύο εκατομμύρια ανθρώπους. Στην Ισπανία έχουν τον ίδιο στόχο αλλά παραδέχτηκαν ότι πλέον είναι δύσκολο να κάνουν προβλέψεις. Στην Ιταλία, που είναι λιγότερο φιλόδοξη, ακόμα και ο στόχος του 45% για το πρώτο εξάμηνο, μπορεί να χρειαστεί οκτώ επί πλέον εβδομάδες, όπως παραδέχτηκε ο υφυπουργός Υγείας Πιερπάολο Σιλέρι. Στη Γερμανία η Ανγκελα Μέρκελ σχεδόν έκανε χιούμορ, λέγοντας ότι «θα μπορούμε να εμβολιάσουμε όσους θέλουν να εμβολιαστούν ως το τέλος του καλοκαιριού, που όμως ημερολογιακά πέφτει 21η Σεπτεμβρίου». Και όλα αυτά πριν από τις ανακοινώσεις της AstraZeneca ότι αντί για 80 εκατ. δόσεις στο πρώτο τρίμηνο του έτους θα δώσει στην ΕΕ μόνο 31 εκατ. δόσεις.
Δεν είναι ώρα για απόδοση ευθυνών. Αν η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεν επέδειξε την προνοητικότητα να «σκουπίσει» την Pfizer επειδή ήθελε να περιμένει τη γαλλική Sanofi· αν η Στέλλα Κυριακίδη αποδείχτηκε λίγη και δεν επέδειξε πυγμή ως Επίτροπος Υγείας (και ίσως κάποιοι να νοσταλγούν τώρα τον Χρήστο Στυλιανίδη που όμως δεν τον ήθελε ο Νίκος Αναστασιάδης, γιατί του χαλούσε τη σούπα με τα διαβατήρια)· αν η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Φαρμάκων είναι πολύ αρτηριοσκληρωτική και καθυστέρησε χωρίς σοβαρό λόγο τη διαδικασία έγκρισης των εμβολίων· αν οι ευρωπαίοι ηγέτες είναι κοντόφθαλμοι όταν δεν συζητούν το πιστοποιητικό εμβολιασμού.
Αυτή τη στιγμή η ευρωπαϊκή γραφειοκρατία μοιάζει να έχει ήδη ηττηθεί στα μάτια των ευρωπαίων πολιτών, αλλά αυτό το πρόβλημα μπορεί να περιμένει. Το άμεσο πρόβλημα είναι ότι ολόκληρη η ήπειρος κινδυνεύει να βρεθεί να χάνει ένα δεύτερο καλοκαίρι, με τρομερές συνέπειες για την ευρωπαϊκή οικονομία, ιδίως, όπως επισημαίνει και η WSJ, για τις οικονομίες του «λιγότερο εύπορου Νότου που βασίζεται στις υπηρεσίες και στον τουρισμό».
Αυτό σημαίνει ότι οι όποιες βεβαιότητες υπήρχαν για το 2021 –ακόμα και αυτές που ελήφθησαν ύστερα από εξαντλητική παραμετροποίηση, ακόμα και οι πιο θεμελιώδεις– τίθενται εν αμφιβόλω, τώρα εξαιτίας ενός «σφάλματος» στην παραγωγή ενός εργοστασίου κάπου στο Βέλγιο, αύριο εξαιτίας μιας ξαφνικής μετάλλαξης του ιού, μεθαύριο επειδή κάποιος αρρώστησε.
Αυτό, αν θέλετε, αποδεικνύει ότι τίποτα δεν μπορεί να αναλυθεί και να προβλεφθεί γραμμικά. Ούτε οι οικονομικές, αλλά ούτε και οι πολιτικές σταθερές, καθώς ο καλοκαιρινός ήλιος μοιάζει λιγότερο σαν το φως στην άκρη του τούνελ και περισσότερο σαν το φως στη μηχανή προβολής ενός αγχωτικού θρίλερ, με περιορισμένους πόρους, ασφυκτικά χρονικά περιθώρια και αμέτρητους αστάθμητους παράγοντες.
Με λίγα λόγια, το «βλέποντας και κάνοντας» που εξυπνακίστικα πιπιλίζει η Φώφη Γεννηματά ως ψόγο για την κυβέρνηση, είναι καθώς φαίνεται η μοναδική… βεβαιότητα για όλον τον πλανήτη, που δεν ξέρει τι του ξημερώνει: νέα προβλήματα ή ελπίδες.
Προ μηνών είχε κυκλοφορήσει ένα ανέκδοτο για να καταδείξει το κατακλυσμιαίο των γεγονότων τη χρονιά που πέρασε:
Ετος 2100. Συναντιούνται δύο ιστορικοί. «Σε ποια εποχή ειδικεύεσαι;», ρωτάει ο πρώτος. «Στον Μεσαίωνα. Εσύ;», αντιρωτά ο δεύτερος. «Στο 2020». «Αλήθεια; Σε ποιον μήνα;».
Υπερβολικό θα πείτε. Ε, λοιπόν όχι. Πλέον, στο 2021, δεν είναι κάθε μήνας που βαραίνει όσο αιώνες. Αλλά κάθε εβδομάδα· για να μην πούμε κάθε ημέρα.