Η μητέρα μου έβγαλε από τα συρτάρια της έναν θησαυρό: μια μάσκα για την προστασία από το φωτοχημικό νέφος του Μάντσεστερ του ’50 και του ’60. Την γκουγκλάρω και βλέπω ότι μια τέτοια ακριβώς φορούσαν οι Beatles, πριν παίξουν στο Ardwick Theatre, στις 7 Δεκεμβρίου του 1965. Οσοι έχουν δει το «Crown», θα θυμούνται το επεισόδιο με το αντίστοιχο μανιτάρι αιθαλομίχλης («The Great Smog») που είχε σκοτώσει κόσμο και κοσμάκη στο Λονδίνο το 1952.
Η περί ης ο λόγος μάσκα (η μητέρα μου την έχει διατηρήσει σε άψογη κατάσταση) περιλαμβάνει: ένα στρώμα βαμβάκι, μια γάζα, έναν μεταλλικό σκελετό με ειδικό χώρο για το στόμα και λαστιχάκι για να στερεώνεται στα αυτιά. Εκείνο όμως που ξεχωρίζει είναι το σημείωμα που τη συνοδεύει: «Είναι ελαφριά, άνετη, δεν περιορίζει την αναπνοή ή την ομιλία και αυτός που τη φορά δεν παύει να δείχνει και να αισθάνεται ΑΝΘΡΩΠΟΣ».
Σίγουρα, τα αντικείμενα έχουν τη δική τους κρυφή ζωή στις λεγόμενες «ιστορικές περιόδους». Το απέδειξε και ο ντόρος γύρω από την ξεχαρβαλωμένη ξύλινη ντουλάπα (που τελικώς ήταν πόρτα) στο φόντο της ανακοίνωσης της υποψηφιότητας για την προεδρία του ΚΙΝΑΛ από τον Γιώργο Παπανδρέου. «Από τον Τάσο Μπιρσίμ και τον Γιώργο Σιούλα, φθάσαμε στο πλάνο της ντουλάπας» θα είναι «το αιχμηρό σχόλιο έμπειρου κομματικού στελέχους».
Ηδη κάποιοι αναζητούν τα πιο hot αντικείμενα από αυτήν την περίοδο της Μεγάλης Παράλυσης. Πολλά μουσεία ανά τον κόσμο επιδίδονται εδώ και καιρό με μανία σε ένα «real time collecting». Περισυλλέγουν δηλαδή όλα εκείνα που (αν όλα πάνε καλά) θα εκτεθούν το 2054 στη μεγάλη έκθεση που –είμαι βεβαία– θα πραγματοποιηθεί στην Τεχνόπολη. Μια πανηγυρική έκθεση με τίτλο «Η Μεγάλη Πανδημία του Αιώνα» που θα αναπολούμε τότε με δάκρυα στα μάτια.
Από τις μπατονέτες στο βινύλιο
Οσον αφορά τα καθημερινά γκάτζετ της πανδημίας, η γκάμα είναι, ομολογουμένως, μεγάλη. Υπάρχουν τα προφανή: τα οικογενειακά πακέτα χαρτί υγείας (σύμβολο του μαζικού πανικού), το αντισηπτικό και η μάσκα (σύμβολα της υποχονδρίας και της απομόνωσης). Ακόμα το self test (που θυμίζει τεστ εγκυμοσύνης) αλλά και η μπατονέτα (σύμβολο της μαζικής λωλαμάρας· μια ιδιοκτήτρια φαρμακείου μού έλεγε προ μηνών πώς κατάφερε να πείσει μια μητέρα, που έτρεμε να κάνει self test στο παιδί της, ότι δεν είναι καρκινογόνα).
Ωστόσο, υπάρχουν και τα λιγότερα προφανή. Προ ημερών, π.χ., που πήγα να αγοράσω μία μικρή κορνίζα, ο ιδιοκτήτης του μαγαζιού μου έλεγε ότι έκανε χρυσές δουλειές μέσα στα λοκντάουν. «Ημασταν κλειστά και με έπαιρναν συνέχεια στο κινητό! Εμειναν στο σπίτι και έβαλαν στον τοίχο ό,τι είχαν και δεν είχαν: πίνακες, πλεκτά κ.ο.κ. Μία ήθελε να βάλει σε κάδρο ένα χαλί, όχι τοίχου, ένα μεγάλο, βαρύ χαλί, “πατημένο”».
Στα λιγότερο προφανή και οι δίσκοι βινυλίου που, ύστερα από μια δεκαετία ακμής, εκτοξεύτηκαν στη διάρκεια της πανδημίας, όπως επιβεβαίωναν προ ημερών οι New York Times: «Καταδικασμένοι σε αργό θάνατο με την έλευση του CD τη δεκαετία του ’80, οι δίσκοι βινυλίου είναι σήμερα το πιο δημοφιλές και το πιο προσοδοφόρο φυσικό φορμά της μουσικής βιομηχανίας». Το πρώτο εξάμηνο του 2021 πωλήθηκαν στις ΗΠΑ 17 εκατομμύρια δίσκοι για πικάπ, φέρνοντας στα ταμεία συνολικά 467 εκατομμύρια δολάρια (τα διπλάσια από την αντίστοιχη περίοδο το 2020).
Παπούτσι από τον Φεβρουάριο του 2020
Προχθές, βγήκα με μια φίλη για φαγητό και δεν άντεξα να μη θαυμάσω τα υπερσίκ μαύρα ψηλοτάκουνα mule που φορούσε. «Τα αγόρασα τον Φεβρουάριο του 2020 και δεν τα έχω φορέσει από τότε» γέλασε εκείνη. Συνειδητοποίησα ότι και εγώ φορούσα ένα ζευγάρι σκουλαρίκια, αφόρετο δώρο γενεθλίων, επίσης από τον Φεβρουάριο του ’20.
Η αλήθεια είναι ότι κάποια είδη ένδυσης και σπιτιού δεν είχαν την τιμητική τους όλη αυτήν τη μεστή σε φριχτές αναμνήσεις περίοδο. Στη λίστα με τα αντικείμενα που εκτινάχθηκαν σε πωλήσεις, την οποία συνέταξε πριν από λίγες μέρες η βρετανική αλυσίδα πολυκαταστημάτων John Lewis, βρέθηκαν, μεταξύ άλλων: οι μεγάλες τηλεοράσεις, τα τζακούζι, οι μηχανές παρασκευής ζυμαρικών, οι εργονομικές καρέκλες, τα τραπεζομάντιλα και οι κρίκοι πετσέτας φαγητού.
Εξυπακούεται ότι στο νούμερο 2 της λίστας φιγουράρει το μεγάλο success story της Covid-19: τα Crocs, με το ρεκόρ πωλήσεων και την φρικιαστική προσαρμοστικότητα (θυμίζω τα χρυσά Crocs που λάνσαρε ο Questlove πάνω στο κόκκινο χαλί των φετινών Οσκαρ). Μαζί τους βέβαια οτιδήποτε είναι ή προσομοιάζει σε παντόφλα.
Οσο για την αντίστοιχη λίστα των μεγάλων χαμένων, σύμφωνα πάντα με την John Lewis: οι θήκες διαβατηρίου (θα συμπληρώσω και τα διαβατήρια), οι αντάπτορες ταξιδίου, οι χαρτοφύλακες, οι γραβάτες, τα παιδικά ρούχα για πάρτι, οι τσάντες μακιγιάζ, τα τάνγκα και οι συρταριέρες γραφείου.
Επιτρέψτε μου εδώ μερικές αυθαίρετες προσθήκες: τα καλσόν (ούτε οι ληστές τραπεζών δεν τα έχουν πλέον ανάγκη, χάρη στις χειρουργικές μάσκες), τα περιοδικά (π.χ. στο αεροπλάνο ή στην αίθουσα αναμονής ιατρείου), τα ρολόγια και οι κουπαστές στις κυλιόμενες σκάλες του μετρό. Θυμίζω ότι στο Tube του Λονδίνου σημειώθηκε φέτος αύξηση των θανατηφόρων πτώσεων, γιατί πολύς κόσμος (ιδιαίτερα μιας κάποιας ηλικίας) αποφεύγει να στηρίζεται.
Τα ολόδικά μας αντικείμενα
Κάποιοι θα ασχοληθούν με τα πιο ακραία σουβενίρ της πανδημίας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ψηφιακή συλλογή Design in Quarantine της Ανα Τάλεϊ, μεταπτυχιακής φοιτήτριας στην Ιστορία του ντιζάιν στο Μουσείο Βικτωρίας & Aλβέρτου του Λονδίνου.
Ανάμεσα στα λιγότερο εξεζητημένα αντικείμενα της συλλογής της: μια τεράστια κορόνα κοινωνικής αποστασιοποίησης που έδινε στους πελάτες της η Burger King, μια μάσκα με μεγάλο κορδόνι για τις φέρουσες χιτζάμπ και μια χειρουργική μάσκα με διαφανές πλαστικό «στόμα» για τους κωφούς.
Υποθέτω ότι το μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα hot αντικείμενα που ξεχώρισε ο καθένας μας όλο αυτό το διάστημα. Προσωπικώς, σε περίοπτη θέση τοποθετώ την ξύλινη σκακιέρα που με έσωσε πολλά βράδια της καραντίνας (εμένα την ανίδεη, που μέχρι πρότινος δεν ήξερα τι εστί «σκάκι»). Ξεχωρίζω ακόμα τις χρωματιστές ΚΝ95 που αγοράζω τελευταία από το φαρμακείο για να φτιάξω τη διάθεσή μου (με ιδιαίτερη προτίμηση στο μαύρο και το ροζ).
Τέλος, τα μικρά χάρτινα ντοκουμέντα αυτής της περιόδου, π.χ. το περιοδικό με τα σταυρόλεξα και το τρυφερό σημείωμα (που μου άφησε έξω από την πόρτα ένα ζευγάρι φίλων στη διάρκεια της αυτοκαραντίνας, το καλοκαίρι) ή μια ετικέτα από σχολικό τετράδιο που υπενθυμίζει το πικρό μάθημα «Covid 2020».
Ανυπομονώ ειλικρινά για την ημέρα που θα τα βάλω όλα τούτα (πλην της σκακιέρας) σε μια κούτα με τα διάφορα «αναμνηστικά του κορονοϊού» και θα τα καταχωνιάσω σε μια (ξεχαρβαλωμένη) ντουλάπα.