Αυτή τη στιγμή στο Χαλάνδρι διατίθενται προς ενοικίαση 856 σπίτια. Το φθηνότερο είναι ένα δώμα σε ταράτσα, 24 τ.μ., προς 470 ευρώ τον μήνα. Και αν θες να το νοικιάσεις για λιγότερο από έναν χρόνο, το ποσό ανεβαίνει στα 630 ευρώ. Ναι, για το δώμα. Το ακριβότερο διαμέρισμα κοστίζει 7.300 ευρώ τον μήνα και βρίσκεται στον ένατο όροφο πολυκατοικίας και διαθέτει πισίνα.
Τα περισσότερα από τα διαμερίσματα που είναι λίγο πάνω ή λίγο κάτω από τα 100 τετραγωνικά ξεκινούν από 900 ευρώ, με όριο το νούμερο που θα κατέβει ως έμπνευση στο κεφάλι του ιδιοκτήτη. Αναφέρομαι στο Χαλάνδρι επειδή γνωρίζω την περιοχή και πέρασα τον χειμώνα ψάχνοντας σπίτι προς ενοικίαση. Και επειδή οι αγγελίες είχαν αποτυπωθεί σαν στάμπα στο μυαλό μου, μπορώ να σας βεβαιώσω ότι σχεδόν όλα τα σπίτια που ήταν τότε διαθέσιμα (εκεί κοντά στα 100 τ.μ.), βρήκαν ενοικιαστή.
Αναρωτιέμαι αν όντως η έλλειψη κατοικιών είναι τόσο σημαντικός παράγοντας στη στεγαστική κρίση όσο εκτιμάται στην τρέχουσα ανάλυση. Δεν είμαι σίγουρος δηλαδή κατά πόσο το ύψος των ενοικίων επηρεάζεται από την προσφορά ή από τον «ψυχολογικό» παράγοντα που επίσης παίζει ρόλο στην αγορά ακινήτων. Και από την άλλη, είναι να απορείς για ποιον λόγο κάποιος κρατάει κλειστό το ακίνητό του όταν γνωρίζει πως αν το βγάλει στην αγορά, θα εξασφαλίσει ένα καλό εισόδημα. Αλλωστε, ακόμα και αν δεν θέλεις να μπλέξεις με δύστροπους ενοικιαστές, υπάρχει πάντα η λύση των εταιρειών που παίρνουν το ακίνητο, το επιπλώνουν και εξασφαλίζουν στον ιδιοκτήτη ανέμελη είσπραξη.
Η κυβέρνηση σκοπεύει να ανακοινώσει κίνητρα (ή αντικίνητρα) για το άνοιγμα κλειστών διαμερισμάτων. Ομως, για να αλλάξει η εικόνα της αγοράς, θα πρέπει ο αριθμός των νέων κατοικιών να είναι τόσο μεγάλος, ώστε να θεωρείται ικανός για να συμπιέσει τα ενοίκια. Οι ειδικοί της αγοράς πιστεύουν ότι κάτι τέτοιο είναι δύσκολο να συμβεί, ενώ θεωρούν υπερβολικά αισιόδοξες τις εκτιμήσεις της κυβέρνησης για τον αριθμό των κλειστών διαμερισμάτων.
Η άνοδος του κόστους επένδυσης για την απόκτηση «χρυσής βίζας» καθυστέρησε δραματικά καθώς η ετήσια εισροή ποσού άνω των 5 δισ. ευρώ λειτούργησε ανασταλτικά προς την επιβολή της αύξησης. Παράλληλα, η πρόθεση για την επιβολή περιορισμών στο Airbnb, ακόμα και αν θεσπιστεί, θα καταπέσει στην πράξη ή στα δικαστήρια. Η κυβέρνηση σκοπεύει να επιδοτήσει τα επιτόκια δανεισμού για ένα σημαντικό ηλικιακό εύρος υποψηφίων αγοραστών. Καλό, αλλά δεν πρόκειται να ρίξει τις τιμές για την απόκτηση κατοικίας. Ενδεχομένως και να τις αυξήσει.
Η Ισπανία θα χρησιμοποιήσει ένα κομμάτι από τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης για να χρηματοδοτήσει την ανέγερση κοινωνικών κατοικιών μέσα από δημοτικά προγράμματα. Εμείς εδώ σκεφτόμαστε να αξιοποιήσουμε ακίνητα του Δημοσίου στο πλαίσιο της «κοινωνικής αντιπαροχής». Ισως θα έπρεπε να εξετάσουμε πιο προσεκτικά το μοντέλο που έχουν υιοθετήσει πολλές χώρες/πόλεις, ακολουθώντας το παράδειγμα της Βιέννης, που στεγάζει εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους σε κατοικίες δημοτικής ιδιοκτησίας.
Βέβαια όλοι ξέρουμε ότι αν ανατεθεί αντίστοιχο εγχείρημα σε δημοτικές επιχειρήσεις, είναι εξαιρετικά πιθανό να βρεθούμε μπροστά σε πάρτι διαφθοράς. Ομως σε κάτι τέτοια είναι που θέλεις να δεις, επιτέλους, το επιτελικό κράτος και την αξιοσύνη των δημοτικών αρχόντων. Είναι καλά τα μέτρα που φέρνει η κυβέρνηση, αλλά δεν φτάνουν.