Στην Πράγα, ο Ταγίπ μάς έκανε τη δουλειά μας. Εμφανίστηκε στη Σύνοδο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας την Πέμπτη ως ένας τριτοκοσμικός τραμπούκος που απειλεί μια ευρωπαϊκή χώρα μέσα στο κοινό ευρωπαϊκό σπίτι, ενώπιον των «27» ηγετών των χωρών της ΕΕ και πολλών ακόμη, από τη Βρετανία ως την Ισλανδία και το Αζερμπαϊτζάν.
Κι έτσι, αυτά που βιώνουμε ως χώρα καθημερινά, τις αδιανόητες απειλείς, τα ψέματα και την παραχάραξη της Ιστορίας από τον «σουλτάνο», τα είδαν με τα μάτια τους και τα άκουσαν με τα αυτιά τους οι πάντες. Και ακούγοντας και την απάντηση της Ελλάδας, έβγαλαν πολύτιμα συμπεράσματα. Γιατί ο «σουλτάνος» γκρέμισε με την εμφάνισή του στο ευρωπαϊκό γήπεδο το δικό του αφήγημα: ότι η Ελλάδα είναι αυτή που προκαλεί την Τουρκία.
Ποια είναι εδώ και χρόνια η επιδίωξη όλων των λογικών ανθρώπων και των σοβαρών ελληνικών κυβερνήσεων έναντι της τουρκικής επιθετικότητας; Να φέρουμε την Τουρκία –και εν προκειμένω των Ερντογάν– στο γήπεδό μας, εκεί όπου τα σύνορα της Ελλάδας είναι και σύνορα της Ευρώπης και ισχύουν κανόνες, όπως το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας, και όχι τα νταηλίκια όποιου αισθάνεται ότι τα μπορεί. Και παράλληλα, να ενισχύουμε την άμυνά μας και την αποτρεπτική μας δυνατότητα.
Αν βγάλουμε έξω όσους μέσα στη χώρα καταγγέλλουν την ελληνική κυβέρνηση ότι είναι «επιθετική» προς τον Ερντογάν για το Μεταναστευτικό και ζητούσαν ανοιχτά σύνορα που θα δικαίωναν τον υβριδικό του εκβιασμό το 2020 στον Εβρο (στην πλάτη παραπλανημένων και απελπισμένων ανθρώπων), και αν εξαιρέσουμε όσους (ακροδεξιούς και πατριδοκάπηλους) αποκαλούν προδότες τους πάντες, εκτός από τον εαυτό τους και έχουν πάντα μια «σίγουρη» πληροφορία για το πώς θα πάρουμε την Πόλη (μαζί με το «ξανθό γένος»), υπάρχουν ευτυχώς ακόμα άνθρωποι που σκέπτονται διαφορετικά και αντιλαμβάνονται τα αυτονόητα.
Και για όσους δεν κατάλαβαν γιατί η Ελλάδα, ακόμη και στις πιο δύσκολες στιγμές, επαναλαμβάνει μονότονα ότι είναι ανοικτή στον διάλογο με την Τουρκία στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου, το επεισόδιο της Πράγας, με την απευθείας αντιπαράθεση Μητσοτάκη – Ερντογάν ενώπιον 42 ακόμη ηγετών, είναι διαφωτιστικό.
Ας δούμε πρώτα το πλαίσιο.
Τους τελευταίους μήνες, πέρα από το «Μητσοτάκης γιοκ» και τις απειλές, ο Ερντογάν και το σύστημά του προσπαθούσαν να παρουσιάσουν σε διεθνές επίπεδο, όπως στη Σύνοδο του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη τον περασμένο μήνα, μια διαστρεβλωμένη εικόνα: ότι η Ελλάδα «λοκάρει» τάχα με ρωσικούς S-300 τουρκικά F-16, ότι πνίγει πρόσφυγες στη θάλασσα και στρατιωτικοποιεί τα νησιά, απειλώντας την Τουρκία. Οσοι δεν ξέρουν, τσιμπάνε με κάτι τέτοια, ενώ όσοι έχουν κοινά συμφέροντα με την Τουρκία, υπερθεματίζουν.
Ο Ερντογάν επιχείρησε λοιπόν να παίξει δύο χαρτιά στην Πράγα, αλλά δεν του βγήκε κανένα. Μέσα στη Σύνοδο της Πέμπτης και επιτέθηκε στην Ελλάδα και επανέλαβε το από καιρό σκηνοθετημένο ψέμα ότι δήθεν η χώρα μας είναι αυτή που προκαλεί, ενώ η Τουρκία θέλει την καλή γειτονία και είναι έτοιμη για διάλογο. Απαντώντας, ο Μητσοτάκης του είπε «πάψε να αμφισβητείς την κυριαρχία των νησιών και σταμάτα την ακραία ρητορική», αλλά παράλληλα ζήτησε από τον τούρκο Πρόεδρο, αντί να προκαλεί, να προσέλθει σε συνεννόηση και διάλογο, όπως κάνουν οι υπεύθυνοι ηγέτες. Δεν παρέλειψε, δηλαδή, το σκέλος του διαλόγου, παρότι άκουσε πράγματα αδιανόητα και εξοργιστικά.
Νωρίτερα, πριν από το δείπνο των ηγετών, ο γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν εξέφρασε στον Ερντογάν –σύμφωνα με το Μέγαρο των Ηλυσίων– την «ανησυχία» του για την κατάσταση στο Αιγαίο και «κάλεσε για επανέναρξη του διαλόγου μεταξύ των πλευρών, ώστε να αποφευχθεί η κλιμάκωση και να διαφυλαχθεί ο σεβασμός στο διεθνές δίκαιο».
Μετά το δείπνο, και μην έχοντας ουσιαστικά συμμάχους στο ζήτημα αυτό, ο Εντογάν επανέλαβε στη συνέντευξη Τύπου τις απειλές ότι «μια νύχτα θα έρθουμε ξαφνικά» βάζοντας στο κάδρο και «όποια χώρα μας ενοχλεί και μας επιτίθεται». Ομως έχοντας αντιληφθεί το κλίμα, είπε και ότι «η Τουρκία δεν έχει βλέψεις στην κυριαρχία, στα εδάφη, στα δικαιώματα οποιασδήποτε χώρας». Και τεσσερισήμισι μήνες μετά το «Μητσοτάκης γιοκ» που είπε ο ίδιος στις 24 Μαΐου, δεν απέκλεισε το επόμενο διάστημα, «το αφήνουμε στον χρόνο» ανέφερε, να υπάρξει μια ευκαιρία για συνομιλίες.
Τελικά τι σηματοδοτεί η Πράγα;
Ως προς τις προθέσεις του Ερντογάν και το αν θα αλλάξει ρότα και θα επιστρέψει στον διάλογο, είναι πολύ νωρίς για να υπάρξει συμπέρασμα. Αλλωστε, παραμένει «απρόβλεπτος», όπως λένε και οι εν Ελλάδι θαυμαστές του που θα ήθελαν να τον αντιγράψουμε, να γίνουμε και εμείς απρόβλεπτοι (όπως ο Ερντογάν, ο Πούτιν και ο Χαμενεΐ του Ιράν), να πάψουμε να είμαστε «προβλέψιμοι».
Ως προς την έκβαση της Συνόδου, το συμπέρασμα είναι ότι η ψύχραιμη αντίδραση της Ελλάδας στο ξέσπασμα του Ερντογάν στο δείπνο αλλά και μετά (που τόσες φορές έχει κατηγορηθεί ως ενδοτική από τους πάσης φύσεως υπερπατριώτες), αποδυνάμωσε το αφήγημα που έχτιζε επί μήνες ο τούρκος Πρόεδρος. Και δικαίωσε την ψύχραιμη στάση του Μητσοτάκη στον ΟΗΕ (με το μήνυμα φιλίας προς τον τουρκικό λαό) και την αντίδρασή του την Πέμπτη: επειδή η Ελλάδα δεν έπεσε στην παγίδα να υψώσει υπέρμετρα τους τόνους και όλοι κατάλαβαν ποιος είναι αυτός που απειλεί. Μέσα στο σπίτι τους.