Καμιά φορά χαζεύω τις ομιλίες της Γκρέτα Τούνμπεργκ για το κλίμα. Ο τρόπος που μιλάει είναι σαν να μπήγει ένα μαχαίρι στο κόκαλο όσων δεν προσπαθούν αρκετά να σώσουν τον πλανήτη. Από τον ισχυρό που βρίσκεται στα κέντρα αποφάσεων και κάνει τα στραβά μάτια, μέχρι εμένα που κάποιες φορές δεν κάνω ανακύκλωση επειδή βαριέμαι.
Αυτό το κορίτσι και η δράση, το πάθος και η επιμονή του, σε κάνουν να νιώθεις ενοχές για τη δική σου αδιαφορία. Δεν λέω ότι μια Τούνμπεργκ φέρνει την άνοιξη, αλλά σίγουρα έχει τον τρόπο να σε παρακινεί να ευαισθητοποιηθείς λίγο περισσότερο. Οι ακτιβιστές, από την άλλη, που βλέπεις να εκτοξεύουν σάλτσες και υγρά σε έργα τέχνης, ωρυόμενοι ότι παλεύουν για το περιβάλλον, όχι μόνο δεν σε παρακινούν να ευαισθητοποιηθείς, αντιθέτως, είναι σαν να σου λένε: γίνε κάφρος, κατάστρεψε τα όλα.
Φαντάζομαι είναι κάποιου είδους στοχευμένη δράση αυτό που συμβαίνει τελευταία. Είδαμε ακτιβιστές να αφήνουν το αποτύπωμα της παλάμης τους σε πίνακα του Γκόγια στη Μαδρίτη, κάποιοι άλλοι αποφάσισαν να κάνουν κάτι παρόμοιο στη μεταξοτυπία «Campbell’s Soup» του Αντι Γουόρχολ στην Αυστραλία, ενώ μερικοί την είδαν μαγειρικά τη φάση, πετώντας ντοματόσουπα στα «Ηλιοτρόπια» του Βαν Γκογκ, στο Λονδίνο, και πουρέ πατάτας σε πίνακα του Κλοντ Μονέ, στο Βερολίνο.
Το τελευταίο έργο που την πλήρωσε ήταν το υπέροχο«Θάνατος και ζωή» του αυστριακού ζωγράφου Γκούσταφ Κλιμτ, στο Μουσείο Leopold της Βιέννης. Δύο άτομα από μια ομάδα που αυτοπροσδιορίζεται ως «Τελευταία γενιά» βανδάλισαν το έργο τέχνης: «Σταματήστε την καταστροφή από την ενέργεια που προέρχεται από ορυκτά καύσιμα. Οδεύουμε ολοταχώς προς την κλιματική κόλαση» φώναζαν καθώς έριχναν μαύρο υγρό επάνω του. Το σκεπτικό της ομάδας είναι ότι η γενιά στην οποία ανήκει θα είναι η πρώτη που θα αισθανθεί την κλιματική κατάρρευση και η τελευταία που μπορεί ακόμη να τη σταματήσει.
Το μότο τους είναι ολόσωστο ως σύλληψη. Τι κρίμα, όμως, που περνάει στην πράξη με έναν τόσο ανόητο τρόπο. Πιο ανώριμο κι από το να χαλάς στην καθισιά σου δέκα πλαστικά καλαμάκια για να πιεις τους φρέντο σου.
Το πιο ενοχλητικό στις ακτιβιστικές δράσεις αυτής της λογικής είναι ότι στερούνται ευαισθησίας. Πώς είναι δυνατόν να ευαισθητοποιήσουν εσένα, όταν η δράση τους είναι ο ορισμός της αναισθησίας; Πώς θα καταφέρουν να σε κάνουν καλύτερο πολίτη, όταν η φιλοσοφία τους αγγίζει την καταστροφή; Και μάλιστα, την καταστροφή μιας συλλογικής πολιτιστικής κληρονομιάς.
«Οταν δεν θα μπορούμε να ζήσουμε πλέον στον πλανήτη επειδή θα τον έχουμε αποτελειώσει, τα έργα τέχνης θα μας σώσουν;..» είναι ο αντίλογος. Αν φτάσουμε σε αυτό το σημείο, τίποτα δεν μας σώζει. Αλλά σίγουρα, το να καταστρέφουμε έργα τέχνης δεν θα βοηθήσει και πολύ στο να σωθούμε. Ισα ίσα, που υποδηλώνει και μια επιπλέον αδυναμία, με την οποία ο σύγχρονος άνθρωπος πρέπει να παλέψει. Την έλλειψη παιδείας και καλλιέργειας. Αυτά τα δύο είθισται να μας ωθούν προς τις σωστές κατευθύνσεις, εκείνες που εμπεριέχουν την κριτική σκέψη, τον οραματισμό, τη βελτίωση.
Η παιδεία και η καλλιέργεια είναι τα όπλα της σωτηρίας μας απέναντι στην κλιματική αλλαγή. Ενας ακτιβισμός της καταστροφής είναι ένας ακτιβισμός απαίδευτων, μη δημιουργικός, που σε παρακινεί να γίνεις πιο απαθής από όσο ήδη είσαι.
ΥΓ. Με αυτόν τον ακτιβισμό, δεν υπάρχει σωτηρία.