Αύγουστος. «Δεν έχει ξαναγίνει αυτό. Ούτε το 2019 δεν είμαστε έτσι». Ο ιδιοκτήτης μαγειρείου στην Παροικιά της Πάρου, μονολογεί. Έξω από το μαγαζί του, το μποτιλιάρισμα στον Περιφερειακό χαλαρώνει αφού νυχτώσει. Τις υπόλοιπες ώρες, «μάνα κουράγιο». Αγναντεύεις τον ορίζοντα της διασταύρωσης. Και στο μεταξύ, στάση, στάθμευση, διέλευση, προσπεράσεις. Και φορτοεκφορτώσεις.
Ο Περιφερειακός της Παροικιάς είναι ένα στιγμιότυπο. Για όσους γνωρίζουν το νησί, φέτος έχει «φρακάρει».
Στα βραδινά μαζέματα οι συζητήσεις δεν είναι για τα μπάνια, ή τα κρούσματα της Covid ή έστω την επικαιρότητα – με τόσες και τέτοιες πυρκαγιές – αλλά για το αν θα πρέπει να επιμηκυνθεί ο διάδρομος του αεροδρομίου, ώστε να κατεβαίνουν μεγαλύτερα αεροπλάνα και τσάρτερ.
Πάντα οι ξενικές λέξεις είχαν ένα flair. Λέμε ότι μπορεί να έρθουν charter, σαν να λέμε ότι «ενηλικιωθήκαμε». Η Πάρος περνά σε άλλη φάση.
«We are looking for the bar on the beach», ρωτά ένα ζευγάρι νεαρών Γάλλων, καθώς αφήνουν το μηχανάκι τους στον χωματόδρομο. Καλοντυμένοι και οι δύο, με τσάντα tote Goyard η κοπέλα και βερμούδα τσίνο με εσπαντρίγιες το αγόρι. «Σε λίγο θα έρθει εδώ ο Μακρόν για διάγγελμα», λέει ο μάνατζερ του παραθαλάσσιου εστιατορίου. Όλα τα τραπέζια κλεισμένα από Γάλλους. Η διάταξη των τραπεζιών άλλαξε από οριζόντια σε κάθετη για να χωρέσουν και να τηρηθούν και οι απαραίτητες υγειονομικές αποστάσεις.
Και να ήταν μόνον αυτό; «Αυτή τη στιγμή 2.000 Γάλλοι έχουν ή κτίζουν σπίτια στην Πάρο», λέει τοπικός ξενοδόχος. Τα σπίτια; Γεμάτα όλα. Νοικιάστηκαν φέτος ακόμα και τα «κοτέτσια». Κανείς δεν περίμενε αυτή την «απόβαση». ‘Οχι μόνο από τους Γάλλους. Και από Έλληνες. Η Μύκονος δεν τους «σηκώνει» πια. Ακόμα και πολλοί με σπίτια στη Μύκονο, τα εγκαταλείπουν, αναζητώντας μεσίτες και πληροφορίες σε Πάρο και Τήνο. Από πέρυσι ήταν έντονο αυτό. Αλλά μάλλον άργησαν. Οι τιμές στα ακίνητα έχουν πάει «στον θεό» και τα καλά σπίτια έχουν γίνει ανάρπαστα.
«Η Πάρος για τα επόμενα χρόνια θα είναι «El Dorado», έλεγε από πέρυσι μηχανικός που δραστηριοποιείται στο νησί. Μετά από ένα μεσοδιάστημα οικονομικής ύφεσης που έπληξε πολύ και την οικοδομή, τώρα «δεν σηκώνει κεφάλι». Και το καλοκαίρι έρχονται στο νησί όλοι οι δυνητικοί και υφιστάμενοι πελάτες από το εξωτερικό και το εσωτερικό για διακοπές και επενδύσεις. Έως τον Μάιο και τον Ιούνιο στους δρόμους κυκλοφορούν μπετονιέρες, φορτηγά με άμμο, χαλίκι και καρότσες.
Από την άλλη, τα σπίτια αυτά ίσως δώσουν στην Πάρο και έναν χαρακτήρα λιγότερο εποχικό. Στη διάρκεια του lockdown τον χειμώνα, κάποιοι ξένοι έμειναν στα παριανά σπίτια τους. Το προτίμησαν από την καραντίνα σε μια πόλη. Χάρη στην εξ αποστάσεως εργασία ή στην ευελιξία τους γενικότερα. Η ΔΕΥΑΠ της Πάρου μέτρησε 2.000 επιπλέον ρολόγια από τις προηγούμενες χρονιές σε λειτουργία.
Μα να ήταν μόνο τα σπίτια; Δεκάδες τα νέα εστιατόρια. Σταρ σεφ (της ημεδαπής προς το παρόν) βάζουν το αποτύπωμά τους πλέον και απέναντι από την Αντίπαρο. Asian fusion, sushi, γαλλική κουζίνα, παραδοσιακή ελληνική «πειραγμένη». Το πρώην Ξενία στη Νάουσα ανακαινίστηκε μετά από χρόνια σε ένα μοντέρνο εστιατόριο με πέτρα και μέταλλο, μια παλιά ταβέρνα στην παραλία της Αλυκής έγινε εστιατόριο προδιαγραφών και ο άλλοτε υπαίθριος χώρος γαμήλιων δεξιώσεων των Παριανών έγινε lounge bar restaurant. Το λιμανάκι στη Νάουσα, ακολουθεί πιστά τα χνάρια των «απέναντι», φιλοδοξώντας να εξελιχθεί σε «νότια Μύκονο» λένε, παίζοντας – όπως το Nammos – Ρέμο μεταμεσονύχτια και ανάβοντας το κέφι με αναπτήρες και χαρτοπετσέτες δίπλα στα καΐκια.
Το original παρ’ όλα αυτά φημολογείται ότι θα ανοίξει στον κόλπο της Παροικιάς, σε μια από τις πιο όμορφες και απάνεμες παραλίες, που μέχρι σήμερα έχει ξαπλώστρες και ένα café.
Γι’ αυτό και δεν ξενίζει ότι η Qatar Airways ενημέρωσε τους επιβάτες της από την αρχή της σεζόν ότι τους εξασφαλίζει ακτοπλοϊκή μεταφορά από τη Μύκονο και τη Σαντορίνη, στην Πάρο, αν η τελευταία είναι ο επιθυμητός προορισμός.
Και μεγαλύτερες επενδύσεις γίνονται. Ξενοδόχοι από άλλα νησιά (Σαντορίνη) έχουν αγοράσει παλιά, παρωχημένα καταλύματα, τα οποία με την κατάλληλη ανακαίνιση και λειτουργία έγιναν ανάρπαστα, όμιλοι από την Κρήτη έχουν κλείσει μια μεγάλη έκταση στον Αμπελά και ετοιμάζονται για μπουτίκ συγκρότημα και στην πλαγιά πριν από το αεροδρόμιο διακρίνεται ένα ξενοδοχειακό συγκρότημα εν τη γενέσει. Στην περιοχή της Νάουσας, μέσα στον μικρό κόλπο, ακούγεται για μια επένδυση από την ημεδαπή ανακαίνισης παλιού καταλύματος σε 70 πολυτελείς σουίτες. Ενώ η φίρμα των «Τεσσάρων Εποχών» λέγεται ότι έχει εντοπίσει δύο παλιά ξενοδοχεία μετά τις Κολυμπήθρες.
Και η λίστα δεν τελειώνει εκεί. Ο χώρος του παλιού αεροδρομίου, που ήταν δωρεά ιδιώτη στον Δήμο Πάρου, αποτελεί δέλεαρ για δύο μεγάλους εγχώριους ομίλους οι οποίοι έχουν βλέψεις για ένα real estate development project τύπου «Ελληνικού», στο νησί. Κατοικίες, καταλύματα, αγορές, εστίαση, δραστηριότητες, σε έναν χώρο που όλοι αναρωτιόνταν «τι θα απογίνει». Να λοιπόν τι.
(Εδώ να σημειωθεί ότι για τον χώρο του παλιού αεροδρομίου είχε γίνει πρόταση από τοπικούς παράγοντες στον Δήμο Πάρου να προχωρήσει σε ένα οικιστικό έργο, προκειμένου να λυθεί το πρόβλημα στέγης που αντιμετωπίζουν όσοι έρχονται να εργαστούν μόνιμα στο νησί: γιατροί, δάσκαλοι, λιμενικοί, δημόσιοι υπάλληλοι. Απ’ ό,τι φαίνεται αυτή η ιδέα έχει εγκαταλειφθεί).
Μέσα σε όλα αυτά επανέρχεται η συζήτηση για το αν θα επιμηκυνθεί ο νέος αεροδιάδρομος για να κατεβαίνουν τα charter. Και κάποιοι αντιδρούν. Γιατί φοβούνται ότι το νησί δεν αντέχει άλλο κόσμο. Και γιατί η ιδέα να γίνει διαμετακομιστικό κέντρο στο Αιγαίο, όπως η Μύκονος και η Σαντορίνη, με ό,τι αυτό σημαίνει, τους προβληματίζει. Αλλά είναι «η μειοψηφία» όπως τους διαμηνύεται από την τοπική αρχή. Καθώς τα ενοικιαζόμενα δωμάτια και τα βραχυπρόθεσμης μίσθωσης «το θέλουν». Στρατηγική και όραμα που βασίζεται σε ευκαιριακούς παίκτες. Μήπως επειδή αυτοί δίνουν περισσότερες ψήφους;
Την ίδια ώρα, οι οραματιστές του επιχειρείν και των business opportunities διακρίνουν το κενό που υπάρχει σε καθαρίστριες και σε μαγείρους στο νησί. Οι καθαρίστριες από πέρυσι είναι δυσεύρετες. Γιατί πλέον είναι αναλογικά λιγότερες σε σχέση με τη ζήτηση. Αλλά και γιατί τα σπίτια πληρώνουν καλύτερα από τα ξενοδοχεία. Και έχουν πιο ευέλικτο ωράριο. Αυτή είναι η συζήτηση και ο πονοκέφαλος των επαγγελματιών. Δεν υπάρχει προσωπικό υποστήριξης. Και όχι μόνο στην Πάρο. Αλλά αυτό είναι μια ευρύτερη συζήτηση.
Παράθυρο ευκαιρίας, λοιπόν, να δημιουργήσεις δίκτυο με υπηρεσίες καθαρισμού και υποστήριξης παραθεριστικών κατοικιών. Και πού θα μείνουν; Σε container, όπως στη Μύκονο; Σπίτια δεν υπάρχουν πια. Εδώ δεν βρίσκουν οι δάσκαλοι, οι Λιμενικοί, οι δημόσιοι υπάλληλοι. Ένα ολόκληρο νησί νοικιάζεται βραχυπρόθεσμα. Και περιμένει μεγαλύτερα αεροπλάνα.
Σε όλα αυτά καμία συζήτηση δεν γίνεται για τους δρόμους. Αυτοί είναι οι ίδιοι για δεκάδες χρόνια. Ούτε λόγος και για τη διαχείριση απορριμμάτων. Για τις αντοχές σε παροχή ηλεκτρικής ενέργειας, που όπως λένε οι ντόπιοι, «είναι θαύμα που έχουμε ρεύμα αυτόν τον Αύγουστο», για την ελλιπή καθαριότητα, που δεν προλαβαίνει να ανταποκριθεί στο γέμισμα των κάδων ή για τον υδροφόρο ορίζοντα που χαμηλώνει. «Όλες οι δεξαμενές είναι άδειες», λένε.
Εν τω μεταξύ, τα σχέδια για το νησί περιλαμβάνουν εκτός από τα δεκάδες δρομολόγια πλοίων που δέχεται καθημερινά η Παροικιά και το να δένουν κρουαζιερόπλοια στο ίδιο λιμάνι.
Και οι παρέες που συναντιούνται τα βράδια εξομολογούνται, ότι «δεν αντέχεται αυτή η κατάσταση. Του χρόνου τον Αύγουστο θα πρέπει να βρούμε κάτι άλλο. Δεν γίνεται να έρθουμε στην Πάρο».
Τι πειράζει; Ας κοιτάξουμε ψηλά.
Θα έρθει το «μεγάλο πουλί».