Στις περιόδους των μεγάλων κρίσεων -λέω γι’ αυτήν που ακόμα ζούμε στο πετσί μας- αποζητάμε τα προσωπικά μας καταφύγια και προσφεύγουμε στην «ασφάλεια» του παρελθόντος : βλέμματα, παιδικοί μας φίλοι, μορφές και μουσικές τής μακρινής μας εφηβείας, στιγμές που τις εξωραΐζουμε στη φαντασία μας, ό,τι τέλος πάντων θεωρούμε πως είναι η πραγματική πατρίδα μας. Έτσι, γεγονότα που συνέβησαν πριν από χρόνια παίρνουν εντός μας διάσταση ειδυλλιακή, ή και μυθική.
Εναν ανάλογο «Μύθο» αναζητάει η συγγραφή, όμως απολύτως αληθοφανή και εύλογο. Ολωσδιόλου πιστευτό. Η Τέχνη χτίζει τον ου-τοπικό και παρήγορο κόσμο της με βιωμένα, πάντα, υλικά.
Δύο παράγοντες γνωρίζω που μπορούν να χαράξουν καθοριστικά την πορεία μιας πόλης / μιας χώρας, να διαμορφώσουν την Ιστορία της και να συμβάλουν στη συγκρότηση του «Μύθου» της: Οι δημιουργοί της Τέχνης απ’ τη μία, και οι πολιτικοί από την άλλη.
Οι πρώτοι σμιλεύουν τη «Μυθολογία» ενός τόπου – αυτό που έχει ανάγκη η ψυχή τού ανθρώπου να τραφεί, αλλιώς θα μαραζώσει. Ζωγράφοι, γλύπτες, μουσικοί και καλλιτέχνες, ποιητές και συγγραφείς, κι από κοντά κάποιοι φωτισμένοι δάσκαλοι και μερικές εμπνευσμένες πένες της δημοσιογραφίας, κι αυτούς δημιουργούς τους λογαριάζω, όλοι δίνουν συγκεκριμένη μορφή σ’ ένα δυσ-τοπικό και συνεχώς διαμορφούμενο χώρο. Ώστε να γίνει ορατός, συνειδητός, να πάρει σχήμα το άμορφο. Τα καταφέρνουν όσοι βγαίνουν από τη μονομέρεια του προσωπικού τους βιώματος και εκφράζουν μια ευρύτερη συλλογική συνείδηση. Διαφορετικά, προβάλλοντας τον εγωτισμό τους αναδεικνύουν έναν παρακμιακό ναρκισσισμό και πάνε άπατοι.
Απ’ την άλλη, ο πολιτικός κόσμος είναι πολύ πιο γήινος, πιο πρακτικά ωφέλιμος για μια πόλη / μια χώρα (μιλάω γενικά, δεν εννοώ συγκεκριμένο κόσμο τής πολιτικής ): λύνουν προβλήματα της καθημερινότητας, βελτιώνουν τις συνθήκες της ζωής, φροντίζουνε για την εξέλιξη του τόπου. Αλλά δεν είναι μόνο διεκπεραιωτές οι πολιτικοί. Πρέπει να έχουν Οραμα για την πόλη τους / τη χώρα τους, σχέδιο ανάπτυξης -οικονομικής, κοινωνικής, πολιτιστικής- αλλιώς πρόκειται για τενεκέδες ξεγάνωτους.
Πού συγκλίνουν οι ρόλοι και των δύο αυτών διαμορφωτών της κοινής γνώμης και της Ιστορίας; Στόχος και των δυονών είναι, νομίζω, να ανασύρουν την πόλη / τη χώρα από τον μικρόκοσμό της, τον μικροαστισμό, τον επαρχιωτισμό της. Γι’ αυτό και οι πολιτικοί είναι ανάγκη να βλέπουν το παρόν με τον ίδιο τρόπο που μιλούν για το «αρχαίο παρελθόν» (όχι πάντως φανφάρες και λόγια κούφια). Πράγμα που έχει να κάνει με τη δημιουργία μιας πόλης/ μιας χώρας βιώσιμης που σέβεται τον εαυτό της και τους ανθρώπους της, με την καθημερινή πραγματικότητα, με την καταξίωση της ζωής μας.
Αλλωστε, σ’ ένα τέτοιο χώρο κυρίως μπορεί να παραχθεί εμπνευσμένο έργο απ’ την πλευρά των δημιουργών του «Μύθου»: τα τοπικά στοιχεία και η ιδιαίτερη ταυτότητα μπορεί να πάρουν διάσταση καθολική και η πόλη / η χώρα να γίνει ένα ορατό σημάδι στον χάρτη του Κόσμου. Αν διασώζονται, σκέφτομαι, οι γενιές και διεκδικούν ένα μικρό κομμάτι στη μνήμη των μεταγενέστερων, αυτό συμβαίνει γιατί καταφέρανε το ιδιάζον και το τοπικό να το αναγάγουν σε ευρύτερο και πιο καθολικό· να το βγάλουν έξω από τα περιορισμένα του όρια και να σταθεί πλάι σε άλλα, αντάξια (σαν το μικρό Τολέδο λ.χ. ζωγραφισμένο απ’ τον χρωστήρα τού ευφυούς Δομήνικου ανήκει πια στο «Μύθο» του, δεν είναι μόνο μια κωμόπολη της Ισπανίας).
Γι’ αυτό η θέση των δημιουργών είναι απέναντι στην εξουσία, όχι μαζί της. Για να έχουνε την άνεση να την αμφισβητούν και να τροφοδοτούν με σκέψη και προβληματισμό τις κινητήριες δυνάμεις της κάθε Ιστορίας – θύτες και θύματα.