«..ελάτε να δούμε το χάρτη με τις παραλίες όπου παρατηρείται μεγαλύτερη συγκέντρωση μοβ μεδουσών. Δείτε πού είναι τα κόκκινα σημεία» είπε ο παρουσιαστής κι αμέσως έπιασα τον εαυτό μου να εστιάζει με αγωνία. Μια μικρή ανατριχίλα μ’ έπιασε βλέποντας τις θάλασσες του Αργοσαρωνικού στο χάρτη, που ήταν βουτηγμένες σ’ ένα κόκκινο πηχτό και βαθύ, σαν να είχε πέσει επάνω τους ένα ολόκληρο μπουκάλι κέτσαπ.
«Πώς ζουν εκεί οι άνθρωποι;», σκέφτηκα. Φαντάστηκα τον εαυτό μου να έχει κανονίσει διακοπές σε κάποια απ’ αυτά τα κατακόκκινα μέρη, με είδα νοητά να φτιάχνω βαλίτσες και να ταξιδεύω, κι ένιωσα να μεταμορφώνομαι σε Ιντιάνα Τζόουνς ενός δυστοπικού σεναρίου διακοπών. Εγώ, βέβαια, αντιθέτως από το θαρραλέο ήρωα, κόντευα να κατουρηθώ από το φόβο στη σκέψη και μόνο ότι θα έπρεπε να κολυμπήσω σε παραλία του μωβ τρόμου.
Επανέφερα την προσοχή στον χάρτη της μικρής οθόνης κι έψαξα το μέρος των διακοπών μου. Ούτε ένας κόκκινος λεκές δεν υπήρχε επάνω του, και δεν μπορείτε να φανταστείτε πόση ανακούφιση ένιωσα. Σα να γλίτωσα από δηλητηριώδη δράκο.
Αν έχετε παρόμοιες αντιδράσεις με τις δικές μου, αν πριν πάτε σε παραλία συμβουλεύεστε «χάρτες μεδουσών», αν μπαίνετε στη θάλασσα κοιτώντας δεξιά-αριστερά σαν ντετέκτιβ που ψάχνει το δολοφόνο, αν κολυμπάτε και έχετε την ψευδαίσθηση ότι σας ακουμπάει κάτι κάθε τρεις και λίγο, είστε κι εσείς θύματα της «μεδουσοτρομοκρατίας». Ας την ονομάσουμε έτσι να τελειώνουμε, κι ας παραδεχτούμε ότι ο τρόπος που παρουσιάζεται το θέμα στα media, από την έναρξη της φετινής καλοκαιρινής σεζόν έως σήμερα, αγγίζει τα όρια του γελοίου.
Η μοβ μέδουσα έχει πάρει διαστάσεις τέρατος. Και πώς να μην πάρει, όταν μπροστά σου περνάνε κατακόκκινοι σταμπαρισμένοι χάρτες και τίτλοι όπως «Το χτύπημα της μέδουσας», «Οι επικίνδυνες παραλίες» και «Διπλή επίθεση μοβ μέδουσας σε γυναίκα στα Χανιά». Το τελευταίο είναι το καλύτερο, δεν το συζητώ, έχει καταφέρει να προσδώσει και μια σεξιστική διάθεση στο έρμο θαλάσσιο πλάσμα.
Οπωσδήποτε, δεν είναι καθόλου ευχάριστο να σε τσιμπάει τσούχτρα. Και θα πονέσεις, και στα φαρμακεία θα τρέξεις, και θα έχεις ενόχληση για λίγες μέρες. Αλλά, τι να κάνουμε, είναι κομμάτι των θαλασσών μας. Πάντα υπήρχαν τσούχτρες, πάντα προσέχαμε μην μας τσιμπήσουν, και πάντα κάπως, κάποτε, κάπου, κάποιοι την παθαίναμε. Δεν είναι κάτι καινούργιο. Το καινούργιο είναι ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε το θέμα, πώς το επικοινωνούμε και τι διάσταση του δίνουμε.
Πριν λίγο καιρό, το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος» εξέδωσε ανακοίνωση σχετικά με όσα αναφέρονται το τελευταίο διάστημα για τις μέδουσες, αλλά και για διάφορα άλλα θαλάσσια θέματα. Η αυξητική τάση στους πληθυσμούς των μεδουσών είναι κοινή διαπίστωση όλων των επιστημόνων, αλλά όπως αναφερόταν στην ανακοίνωση «η έκταση του φαινομένου είναι σίγουρα δυσανάλογη με την προβολή του θέματος».
Στην εν λόγω ανακοίνωση αναφερόταν επίσης ότι επειδή «στην Ελλάδα υπεραλιεύουμε συστηματικά τα ιχθυαποθέματα, συμπεριλαμβανομένων και των φυσικών θηρευτών των μεδουσών, αυτή η πληθυσμιακή αύξηση δεν θα έπρεπε να μας εκπλήσσει». Και ότι «αν μας ενδιαφέρει να είναι τα πράγματα καλύτερα την επόμενη χρονιά, θα πρέπει να ληφθούν μέτρα σήμερα και αυτό θα έπρεπε να είναι το αντικείμενο της συζήτησης». Παρόμοια τοποθετούνται και άλλοι περιβαλλοντολόγοι και ειδικοί επιστήμονες.
Αλήθεια, πόση σημασία τους έχουμε δώσει; Και πόσο ανακυκλώνονται αυτά που λένε; Αν η ανακοίνωση ενός εξειδικευμένου θαλάσσιου ινστιτούτου διαγράφει μια τροχιά στον αστερισμό των δικτύων, τότε οι φοβικοί τίτλοι και τα δημοσιεύματα-σοκ που σας περιέγραψα παραπάνω, διαγράφουν εκατό. Κι εμείς, παραδομένοι σε μια μηχανική ανάγνωση της πληροφορίας, περνάμε στον σκληρό μας μόνο ό, τι φτάνει μπροστά μας ξανά και ξανά, αναβοσβήνοντας τον τίτλο του με φώτα σειρήνας.
Κάπως έτσι η μοβ μέδουσα έγινε η απειλή του φετινού καλοκαιριού και το μόνιμο θέμα συζήτησης. Ενώ θα έπρεπε να συζητάμε για το περιβάλλον και τη σωτηρία του. Αν πραγματικά απειλούμαστε από κάτι, αυτό είναι άλλωστε.
ΥΓ. «Έτσουζε σα να μου έριξαν βιτριόλι», διάβασα να λέει κάποιος σε άρθρο, περιγράφοντας την εμπειρία του τσιμπήματος από τσούχτρα. Τον βλέπω καλεσμένο σε εκπομπή κοινωνικού περιεχομένου, να περιγράφει το δράμα του.