Αύριο ετοιμαζόμαστε για την κηδεία του αιώνα. Υπό μία έννοια, αναμένουμε εναγωνίως αυτή την παγκόσμια γιορτή θλίψης. Για να μην κοροϊδευόμαστε, η βασίλισσα είναι μόνο η αφορμή.
Μαθαίνω ότι αλυσίδα σουπερμάρκετ στη Βρετανία χαμήλωσε την ένταση του «μπιπ» μετά τη σάρωση τoυ barcode στο ταμείο «ως ένδειξη σεβασμού». Τουτέστιν, ούτε ένα γάλα δεν μπορείς να πας να αγοράσεις χωρίς να σκεφτείς τον Πορθμέα του Αδη να περνάει τη βασίλισσα με το ροζ καπελίνο της στην απέναντι όχθη.
Η λίστα με τις (ενίοτε εξαιρετικά σαχλές) εκδηλώσεις δημόσιου πένθους διανθίζεται καθημερινά στο μαυροφορεμένο νησί πάνω από τη Μάγχη.
Οπως γράφει στον Guardian o Στίβεν Ράιχερ, ειδικός στην ψυχολογία του πλήθους: «Υπάρχουν βέβαια και εκείνοι […], για τους οποίους η βασιλική οικογένεια γίνεται ο καμβάς στον οποίο προβάλλουν ζητήματα της δικής τους ζωής – είτε πρόκειται για οδυνηρές ρήξεις και εντάσεις είτε για στιγμές χαράς και γιορτής. Ο,τι συμβαίνει στη ζωή της βασιλικής οικογένειας φέρνει στο νου τους γεγονότα από τις δικές τους ζωές. Ο θάνατος της βασίλισσας τους κάνει να σκέφτονται τον θάνατο μελών της δικής τους οικογένειας ή άλλων οικείων τους. Ολοι αυτοί οι άνθρωποι μπορεί να πενθούν μέσω της βασίλισσας αλλά όχι απαραίτητα για τη βασίλισσα».
To κυνήγι του R.I.P.
Τα τρία τελευταία χρόνια ακόμα και το πένθος άλλαξε μορφή, σχεδόν επανεφευρέθηκε. Εχουμε δει πολλά νέα «φρούτα» π.χ. κηδείες μέσω Zoom. Ή ΤikTok βιντεάκια με κηδείες Ουκρανών με φόντο ένα «μελό» μουσικό «χαλί». Ή το oργισμένο πένθος σαν εργαλείο ακτιβισμού για την ευαισθητοποίηση ενάντια στην κακοποίηση των ζώων ( #γαϊδουράκι).
Αλλά και χονδροειδέστατα ριάλιτι για τα γραφεία κηδειών (όπως το «Κηδείες α λα Μπερνάρντ» του Netflix). Η τελευταία βέβαια λέξη της μόδας είναι το DeathTok, ήτοι χαρωπά ΤikTok βίντεο από infuencers που υποτίθεται ότι θέλουν να σε φέρουν σε επαφή με τη θνητότητά σου, μιλώντας ανοιχτά και κακόγουστα για τη φροντίδα στο τελικό στάδιο της ζωής κτλ
To δε κυνήγι του R.I.P. πάει, ως γνωστόν, σύννεφο. Λίαν ενδεικτικός ο διαγκωνισμός στο Facebook για το ποιος θα «πανηγυρίσει» πρώτος τον τελευταίο αποδημήσαντα celebrity (ενίοτε και πριν την ώρα του).
Oι δε εγχώριοι δημοσιογράφοι διαγκωνιζόμαστε για το ποιος θα γράψει πρώτος για τον τελευταίο νεκρό celebrity που είχε την τύχη και την τιμή να μας γνωρίσει από κοντά στο πλαίσιο κάποιας συνέντευξης, συναυλίας, θεατρικής παράστασης ή επειδή «το 2003 πέρασε ξυστά από δίπλα μου στο ταβερνάκι στη Νάξο»). Προφανώς και εμείς κάτι άλλο πενθούμε μέσα από αυτήν την εμμονική παρέλαση νεκρών.
Οι ίδιοι οι διάσημοι βεβαίως ρίχνουν λάδι στη φωτιά αυτού του παγκόσμιου, ανομολόγητου πένθους. Ο δανδής του μαύρου περιβραχιονίου Νικ Κέιβ κυκλοφορεί μεθαύριο το νέο του βιβλίο «Faith, Hope and Carnage», ένα απαύγασμα των στοχασμών του πάνω «στην πίστη, την τέχνη, τη μουσική, την ελευθερία και το πένθος».
O (σε λίγες μέρες) 64χρονος μουσικός ξέρει για τι μιλάει. Εχασε δύο γιους μέσα σε επτά χρόνια: τον 15χρονο Αρθουρ το 2015 ( έπεσε από έναν γκρεμό στο Μπράιτον της Βρετανίας) και φέτος τον 31χρονο Τζέθρο (υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες).
«Πιστεύω ότι οι πενθούντες έχουν επίγνωση ότι η δυστυχία τους έχει ημερομηνία λήξης» απαντά σε ερώτηση του περιοδικού των New York Times για το αν θα συνεχίσει να εξερευνά δημοσίως τις απώλειές του (κάτι που άλλους τους γοητεύει, άλλους του απωθεί»). «Ομως, όσον αφορά τον Αρθουρ και τον Τζέθρο, δεν μπορώ απλά να νίψω τας χείρας μου και να πω “Εντάξει, τώρα θα προχωρήσω”».
Το μέχρι σήμερα αβίωτο πένθος
Προχθές, ο οδηγός στο ταξί είχε βάλει ραδιόφωνο και άκουσα για τους 129 νεκρούς της τελευταίας εβδομάδας (5/9-11/9) από τον ξεχασμένο πια Covid.
Το έχουμε εμπεδώσει πλέον αυτό το αδύνατο πένθος της πανδημίας, μετά από σχεδόν 33. 000 νεκρούς από κορονοϊό (τους οποίους ακόμα σε αυτή τη χώρα δεν έχουμε συλλογικά τιμήσει).
Θυμάμαι το 2020 που είχα μιλήσει με τον γιό ενός από τα πρώτα εγχώρια θύματα. «Είχα νεύρα» μου έλεγε, ενώ μου περιέγραφε την ημέρα της κηδείας (που δεν ήταν βεβαίως κανονική). «Είχα πάντα την αίσθηση ότι θα μπορέσω να φιλήσω τα χέρια του πατέρα μου. Ο παπάς, ο μόνος χωρίς μάσκα, μου ψιθύρισε: “Νοερά παιδί μου”».
Και όμως ακόμα και αυτό το τόσο πικρό, αβίωτο πένθος της πανδημίας εμφύσησε ζωή σε τόσο εμπνευσμένα πένθη. Από τους πιο συνταρακτικούς αποχαιρετισμούς που έχω δει είναι το ντοκιμαντέρ «Unspoken: A funeral through death», τον περασμένο Ιούνιο στον New Yorker.
Εν μέσω lockdown ένας μεσήλικας γιός χορογράφος δίνει, μέσω Zoom, οδηγίες σε έναν χορευτή, συνδημιουργώντας ένα εκπάγλου ομορφιάς χορευτικό αντίο στον νεκρό πατέρα του.
Οι Ρώσοι τρώνε κιόλας τις σάρκες τους που δεν κλήθηκαν. Αύριο που θα στηθούμε (ή δεν θα στηθούμε) να δούμε την μακάβρια extravaganza στο αββαείο του Ουέστμινστερ, «μια από τις μεγαλύτερες διπλωματικές εκδηλώσεις του αιώνα», ας αναλογιστούμε τι εκτονώνει τελικά ο πλανήτης μέσα από αυτή την παγκόσμια γιορτή θλίψης.