«Τι ωραίο άρωμα που φοράτε…» μου είπε η υπάλληλος σε κάποιο γραφείο, καταργώντας την απόσταση του ενάμιση μέτρου για να με μυρίσει καλύτερα. Το κομπλιμέντο της δεν έπεσε τελείως στο κενό, αλλά και δεν σταμάτησε τα κλασικά πλέον αντανακλαστικά μου: φοβικό ζάρωμα του σώματος, αστραπιαίο βλέμμα στο παράθυρο (είναι ανοιχτό ή έχει μόνο air condition;), ένα ελαφρύ… γκογκολικό σύνδρομο, πόσο κοντά πλησίασε η μύτη της; Οταν πέρασε η μίνι καταιγίδα, σκέφτηκα ότι ήταν η πρώτη φορά μετά από καιρό που είχα φορέσει το παρφάν μου. Διόλου τυχαίο ότι το πρώτο τετράμηνο του 2020 οι πωλήσεις στα αρώματα καταποντίστηκαν (13% κάτω σε ΗΠΑ και Ευρώπη, σύμφωνα με τους Financial Times).
Η beauté στα χρόνια του κορονοϊού ανεβαίνει τον δικό της Γολγοθά. Μιλάμε για τεκτονικές αλλαγές. Αρκεί να δει κανείς την ολική μεταμόρφωση της πυρόξανθης κουάφ του Ντόναλντ Τραμπ, για να αντιληφθεί ότι τίποτε δεν είναι πλέον το ίδιο. Στην περίπτωση βεβαίως του 74χρονου αμερικανού προέδρου, το γκριζάρισμα δεν ήταν αποτέλεσμα πειραματισμού ή ευκολίας (θυμίζω ότι το DoItYourself μαλλί αναδείχθηκε στο απόλυτο φετίχ του 2020). Oπως έγραφε, ήδη από τον περασμένο Μάρτιο, η Λόρεν Βαλέντι στην αμερικανική Vogue, η σταδιακή μετάλλαξη δεν είναι παρά μία ακόμη πολιτική τακτική (του τύπου «ο πρόεδρος υποφέρει μαζί με τον αμερικανικό λαό»), εν όψει των εκλογών του Νοεμβρίου.
Σταχυολογώ ενδεικτικά κάποιες από τις απαντήσεις που μου έδωσαν γυναίκες στην Αθήνα του Ιουλίου του 2020 (της αποκλιμάκωσης και του τρόμου για μια επερχόμενη κλιμάκωση). «Φορώ πλέον έντονο eyeliner» μου λέει νεαρή μασκοφόρος υπάλληλος σε φούρνο στο Παγκράτι . «Αφού αναγκάζομαι να κρύβω τα υπέροχα λευκά μου δόντια και το κόκκινο κραγιόν μου!» (τα μάτια της πάνω από τη μάσκα δεν αφήνουν να διαλευκανθεί αν η δήλωση είναι αυτοσαρκασμός ή ατόφιος νεανικός ναρκισσισμός φιμωμένος με πλενόμενη πάνινη μάσκα). «Δεν αγόρασα ένα ζευγάρι ψηλά πέδιλα που λιμπίστηκα, γιατί που θα τα βάλω;» μου εκμυστηρεύεται 45χρονη, μεγαλοστέλεχος εταιρείας. «Γενικά θέλω πιο πρακτικά πράγματα: από μαλλιά (τα έκοψα καρέ) μέχρι παπούτσια. Κομψότητα χωρίς περικοκλάδες».
«Συνήθισα τόσο πολύ τις φόρμες που δεν ανέχομαι τίποτα να με σφίγγει πια » μου λέει 50χρονη αρχιτέκτων, οπαδός της «less is better» φιλοσοφίας που τη χρονιά της πανδημίας κερδίζει ιλλιγιωδώς έδαφος. «Είναι σα να ξέχασα να ντύνομαι και να βάφομαι. Θέλω ό,τι πιο άνετο και εύκολο. Το βλέπω και σε άλλους. Ασε που πολλοί και πολλές πάχυναν και αυτό άλλαξε τελείως τις ισορροπίες στο ντύσιμό τους». «Κανείς δεν αγοράζει βραδινά ρούχα» έρχεται να προσθέσει υπάλληλος σε γνωστή μπουτίκ του κέντρου της Αθήνας. «Μόνο για τους ελάχιστους γάμους ή τις ελάχιστες βαπτίσεις που γίνονται». Η ίδια δηλώνει ότι εμφανίζεται στο κατάστημα σχεδόν εντελώς αμακιγιάριστη: «Αφού είμαι όλες τις ώρες με μάσκα!». Ακολουθώντας την παγκόσμια οικονομία (έρευνα του Bloomberg προφητεύει πλήγμα της τάξεως των 2,7 τρις δολαρίων), η παγκόσμια βιομηχανία της ομορφιάς δεν φοράει μάσκα αλλά πλερέζα. Εξ ου και παγωμένα-κόκαλο- τα λανσαρίσματα νέων προϊόντων. Υπήρξαν βέβαια και μερικά θετικά. «Κάποιες καλές συνήθειες της καραντίνας είναι εδώ για να μείνουν» μου αναφέρει η Αντωνία Θωμοπούλου, η μία εκ των δύο skingurus του ομώνυμου ελληνικού σάιτ. «Καλύτερη περιποίηση του δέρματος, γιατί υπήρχε ο χρόνος-οι μάσκες ομορφιάς έγιναν ανάρπαστες στην καραντίνα-, χρήση του αντιηλιακού για την ακτινοβολία από τον υπολογιστή κοκ».
«Επίσης, η virtual συμβουλευτική ομορφιάς είναι εδώ για να μείνει» συμπληρώνει η ίδια. Απειρα και τα εγχώρια διαδικτυακά (quarantine edition) tutorial για μακιγιάζ, μανικιούρ/ κόψιμο μαλλιών ενώ σε άνθιση και οι ψηφιακές δοκιμές (virtual try) πχ γνωστή μάρκα καλλυντικών σου δίνει τη δυνατότητα να «δοκιμάσεις» (πάνω σε δική σου φωτογραφία ή μοντέλου) 200 κραγιόν και σκιές.
Και βέβαια έκρηξη των e-shops για προϊόντα ομορφιάς. Λογικό. Διότι πας στο κατάστημα και οι πωλήτριες σε κοιτούν μασκοφόρες και ανήμπορες . «Δεν μπορείς να δοκιμάσεις τίποτα» μου αναφέρει υποψήφια πελάτισσα σε κατάστημα γνωστής αλυσίδας καλλυντικών στην Αττική. «Ούτε tester, ούτε γεμάτες προθήκες, ούτε να δοκιμάσεις το χρώμα του κραγιόν στο χέρι σου. Δύο φορές έχω πάει να ψωνίσω και αγοράζω μόνο κάτι που γνωρίζω από πριν».
Η Καρόλα Λονγκ αποφαίνεται στους FT ότι τα νύχια έχουν πάρει τη θέση του κραγιόν. Με άλλα λόγια ο SARS-CoV-2 ενταφίασε ακόμα και το περίφημο «lipstick effect», ήτοι «το φαινόμενο του κραγιόν» (το ότι δηλ. τα κραγιόν, μια σχετικά μικρή πολυτέλεια, πουλούν σαν τρελά σε περιόδους οικονομικών κραχ, παγκοσμίων πολέμων, λιμών και καταποντισμών).
Στις νέες συνήθειες και η «καθαρή» (μετεξελισσόμενη σε «ασφαλή») ομορφιά. Η καραντίνα μας εξοικείωσε με τo casual. Σακάκι από τη μέση και πάνω, από κάτω εσώρουχο και παντόφλα για τις ανάγκες της teleconference (θυμίζω τον δημοσιογράφο του ABC και γιό του κινηματογραφικού «Σούπερμαν» Γουίλ Ριβ που συνελήφθη επ΄αυτοφώρω ντυμένος κατά το ήμισυ). Την ίδια στιγμή κληθήκαμε να αντέξουμε την στρεσογόνο συνθήκη του Zoom. Παρά το υπάρχον φίλτρο της πλατφόρμας, ήταν (και είναι) αποκαρδιωτικό να εκτίθεσαι ξανά και ξανά στις ατέλειες του προσώπου σου (εξ ου και οι συνεχείς απολογίες του τύπου «συγγνώμη που με βλέπεις σε αυτή την κατάσταση» τον πρώτο καιρό της σκληρής καραντίνας, προτού δηλ. επέλθει η απενοχοποίηση).
«Φοράω τη μάσκα, βάζω και γυαλιά και έξω από την πόρτα. Ούτε μέικ απ ούτε τίποτε πλέον» μου εκμυστηρεύεται μία λίαν κοκέτα (αλλά ανήκουσα σε λίαν ευπαθή ομάδα) φίλη. «Είναι σα να φοράω κάποιου είδους καμουφλάζ! Υποθέτω ότι παλιά έτσι θα κυκλοφορούσε μόνο κάποιος μπαχαλάκιας, κατάσκοπος ή φυγόδικος. Μια εμφάνιση που κάποτε θα κινούσε υποψίες, σήμερα είναι απόλυτα νομιμοποιημένη!»
Υπάρχει βέβαια και ο αντίποδας αυτού. «Αφού βγαίνω σπάνια έξω, όταν το κάνω του δίνω και καταλαβαίνει! Υπερπαραγωγή στο μακιγιάζ και στα ρούχα» μου αναφέρει έτερη φίλη και μου το επιβεβαιώνει σε ένα σύντομο τετ-α-τετ στο Κολωνάκι.
Ποια beauté , εδώ σε λίγο «θα πούμε την ψείρα “μπούμπα” και το νερό “πουπού”» (γνωμικό παλαιάς κοπής που μου έμαθε η μητέρα μου στη διάρκεια τoυ lockdown). Τουτέστιν, στην εποχή της COVID-19, τέρμα οι σαχλοί infuencers, οι βλακώδεις morning routines, η εμμονή με την εμφάνιση. «Οι ειδικές συνθήκες υπό τις οποίες γίνονται πλέον οι όποιες “κοσμικές” εκδηλώσεις -προφυλάξεις, μάσκα έστω και στο πηγούνι, αποστάσεις- κάνουν ξαφνικά το αμπιγιέ ντύσιμο να φαίνεται ανάρμοστο» μου αναφέρει η διευθύντρια του Marie Claire Γαλάτεια Λασκαράκη. «Οσο μπορούμε να καταλάβουμε από το κοινό μας, οι γυναίκες δεν σταμάτησαν να κοιτάζουν τι είναι στη μόδα και να ψωνίζουν, αλλά προσανατολίζονται σε μια πιο “ετοιμοπόλεμη” και απέριττη κομψότητα. Εκείνο που δεν χάνει έδαφος είναι τα κοσμήματα -ένα στολίδι να αναπληρώσει τη χαμένη πολυτέλεια».
Οπως και να΄χει, η επιστροφή στην ενασχόληση με την εμφάνιση είναι μια υπενθύμιση ότι υπάρχει μια κάποια κανονικότητα. Ντύνεσαι ή βάφεσαι λίγο για να νιώσεις πάλι «ο εαυτός σου». Και, ενίοτε, είναι ένδειξη μαχητικού πνεύματος. Αντιγράφω το λίαν ενδεικτικό post φίλης στο Facebook, όταν είχαμε μόλις αρχίσει να ξεμυτίζουμε από το lockdown: «Δήλωση βαρυσήμαντη, αρχής γενομένης από αύριο. Κάτω από τις μάσκες μας, είμαστε τόσο οργισμένες που θα φοράμε οπωσδήποτε κραγιόν, όχι τίποτε nude και άλλα βαρετά. Χρώματα πορφυρά και μαβιά, κι ας τα βλέπει μόνο η μάσκα. Καλογερική τέλος».