Η Ρουάντα είναι από τις φτωχότερες χώρες στον κόσμο και σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα βρίσκεται στην 163η θέση σε 182 χώρες, αναφορικά με το κατά κεφαλήν εισόδημα των πολιτών της. Έκπληξη προκαλεί η κατάταξη της στις πρώτες δέκα χώρες παγκοσμίως σε πολιτικές ισότητας των φύλων. Ιδού ο λόγος: μετά τη γενοκτονία του 1994 και τον σφαγιασμό εκατοντάδων χιλιάδων κυρίως ανδρών, η αναλογία του πληθυσμού της έφτασε σε ποσοστό 60-70%, να αποτελείται από γυναίκες. Η χώρα χρειαζόταν άμεσα την είσοδο των γυναικών στην παραγωγική διαδικασία και σε δουλειές που ένα χρόνο πριν κανείς δεν φαντάζονταν ότι θα μπορούσαν να εκπληρωθούν από γυναίκες, όπως την αστυνομία, το στρατό, τη διοίκηση. Μία καταλυτική κρίση και ο μηχανισμός επιβίωσης που αναδύθηκε, οδήγησε μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα σε πολιτισμικές αλλαγές, και ανέτρεψε νοοτροπίες και στερεότυπα χρόνων. Σήμερα, η εκπροσώπηση των γυναικών στη Βουλή της Ρουάντα φτάνει το 61%, το υψηλότερο στον κόσμο, ενώ το 88% των γυναικών, κάτι λίγο περισσότερο από αυτό των ανδρών (!), συμμετέχει στο εργατικό δυναμικό της.
Η Ελλάδα, μπήκε στη δίνη της οικονομικής κρίσης πριν δέκα περίπου χρόνια. Τα μνημόνια που ακολούθησαν επέφεραν αλλαγές, δυστυχώς τόσο όσο πατάει η γάτα! Ενώ λογιστικά φαινόταν να αλλάζουν νούμερα και ποσοστά σύμφωνα με τις υπογραφές που μπήκαν στα μνημόνια, οι αλλαγές αυτές δεν ήταν ικανά δραστικές για αλλαγή νοοτροπίας και γενικά κατεύθυνσης της χώρας. Οι θεσμικές αλλαγές που θα μεταμόρφωναν τη χώρα σε ώριμο ευρωπαϊκό κράτος απουσίασαν. Ενδεικτικό της χρονίζουσας νοοτροπίας, είναι το γεγονός ότι ακόμη και δέκα χρόνια από την αρχή της κρίσης, οι νέοι συνεχίζουν να προτιμούν την ασφάλεια της εργασίας στο Δημόσιο από το ρίσκο της ιδιωτικής επιχείρησης, σύμφωνα και με έρευνα της ΔιαΝεοσις.
Η επέλαση του κορονοϊού έσεισε συθέμελα τα πάντα. Η βαθιά πληγωμένη ελληνική οικονομία, βασισμένη σε υπηρεσίες, τουρισμού κυρίως, απέχουσα για χρόνια από παραγωγικές διαδικασίες, χτυπήθηκε ακόμη περισσότερο από την παγκόσμια υγειονομική κρίση. Το ανεπαρκές σύστημα υγείας ταρακουνήθηκε από τη βάση του, το εκπαιδευτικό σύστημα βγήκε νοκ άουτ. Η μεγάλη διάρκεια του φαινομένου, πολλοί μιλούν για δύο χρόνια, δείχνει όξυνση και κρίση ακόμη μεγαλυτέρων διαστάσεων από αυτή που βιώσαμε την προηγούμενη δεκαετία. Αν προσθέσουμε την κόπωση, την έλλειψη χρημάτων στον οικογενειακό προϋπολογισμό, και την εξάντληση της υπομονής, το μείγμα γίνεται εκρηκτικό. Με πάνω από μισό εκ. ανθρώπινο δυναμικό να έχει μονίμως πλέον μεταναστεύσει, με τεράστιο δημογραφικό πρόβλημα, με υπεγερασμένο πληθυσμό, η αντίδραση επιβίωσης είναι μονόδρομος. Το ένστικτο πρέπει να λειτουργήσει…
Να το περιμένουμε; Οι πρόσφατες προτάσεις της Επιτροπής Πισσαρίδη δίνουν κατευθύνσεις στην Οικονομία, το Ασφαλιστικό, την Υγεία, την Εκπαίδευση. Δεν ξέρω αν αναγκαία συνθήκη για την ανάκαμψη και τον ανασχεδιασμό της χώρας είναι η αποδοχή και εφαρμογή όλων των προτάσεων. Κάπου όμως πρέπει μεταξύ μας να συμφωνήσουμε! Να υπάρξει ένας στρατηγικός σχεδιασμός που θα ακολουθηθεί για την επόμενη δεκαετία. Ένας δρόμος!
Τα επόμενα δέκα χρόνια πολλοί υποστηρίζουν ότι θα είναι κρίσιμα ακόμη και για την επιβίωση του έθνους. Αν συνεχιστεί η αιμορραγία του ανθρωπινού δυναμικού, δεν στηριχτεί η νέα γενιά, δεν στηριχτεί η ελληνική οικογένεια και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να ανακάμψει. Σκεφτείτε η δυναμική start-up InstaShop, που μόλις εξαγοράστηκε αντί 360 εκ. δολαρίων από τον γερμανικό κολοσσό Delivery Hero, να ήταν ελληνική και όχι απλά ελληνικών συμφερόντων. Να είχε δημιουργηθεί δηλαδή στη χώρα μας και όχι στο μακρινό Ντουμπάι. Η Ελλάδα θα μπορούσε να επωφεληθεί πολύ από αυτή τη εξαγορά. Μία ανάλογη εξαγορά στο γειτονικό Ισραήλ, μιας ισραηλινής επιχείρησης, της «Mobileye», με αντικείμενο την τεχνολογία της αυτόνομης οδήγησης, που πωλήθηκε για 13,5 δισ. δολάρια, απέφερε στο κράτος τους, 3,9 δισ. δολάρια σε φόρους! Όσα και ο βαθιά πληγωμένος τουρισμός μας, η ατμομηχανή της οικονομίας μας, τη χρονιά του κορονοϊού! Σκεφτείτε: φόροι από μία εξαγορά μιας start-up!
Πολλές οι χαμένες ευκαιρίες, πολλά τα γιατί, το σημείο μηδέν όμως πλησιάζει. Αφήνω έξω τελείως τα γεωπολιτικά που εκεί και αν έπρεπε να πηγαίνουμε συντεταγμένοι σαν γροθιά!
Μία μικρή, φτωχή, περίκλειστη χώρα σαν τη Ρουάντα, για να επιβιώσει, έδραξε τη κρίση και την έκανε ευκαιρία. Μία μεγάλη, ιστορική, πλούσια, ευρωπαϊκή χώρα, η Ελλάδα, κλυδωνίζεται μία δεκαετία τώρα, αφού αρέσκεται να εφευρίσκει λόγους να διχάζεται. Αγνοεί, ίσως από αλαζονεία, ανεπάρκεια, αυθάδεια (;), τον γκρεμό που βρίσκεται μπροστά της.
Ας ελπίσουμε ότι την τελευταία στιγμή θα στρίψει το τιμόνι, η κρίση του κορονοϊού θα προκαλέσει έκρηξη ενστίκτων αυτοσυντήρησης και επιβίωσης, η ορθή κρίση θα επικρατήσει και η πορεία της χώρας θα αλλάξει για πάντα…
Πού ξέρετε, μπορεί κάποια στιγμή να εκπλήξουμε πρώτα τους κοινωνιολόγους και μετά τους εαυτούς μας…