Περισσότερο από προίκα – όπως ήταν ο όρος της εποχής – στον αθλητισμό το ΟΑΚΑ ήταν μνημείο στη μεγαλομανία. Εγκαινιάστηκε το 1982 από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Καραμανλή στο Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Στίβου. Η αρχική του χωρητικότητα ήταν των 75.000 θεατών και σαν χρήση αποκλειστικά ο στίβος. Κάτι που θα είχε νόημα στην δεκαετία του ’50 και του ’60 όταν αγώνες στίβου μπορούσαν να γεμίσουν το Καλλιμάρμαρο και το Καραϊσκάκη. Καμία την δεκαετία του ’80 όταν η τηλεόραση αντικαθιστούσε τα τσιμέντα των γηπέδων με τον καναπέ, κάνοντας τα μεγάλα στάδια στίβου λευκούς ελέφαντες άλλων εποχών.
Στην εποχή του ΠΑΣΟΚ και του «όλοι οι καλοί χωράνε» το ΟΑΚΑ γέμισε προσωπικό. Ακόμα όμως και για εκείνες τις εποχές τόσος κόσμος κάτι έπρεπε να βρεθεί να κάνει. Έτσι, το ΟΑΚΑ άρχισε να φιλοξενεί αγώνες ποδοσφαίρου. Αρχικά διεθνείς με πρώτο ματς ανάμεσα στον Ολυμπιακό και την Εστερ, αλλά σύντομα και για ματς πρωταθλήματος. Με αποτέλεσμα κάποια στιγμή Ολυμπιακός, Παναθηναϊκός και ΑΕΚ να το δηλώνουν σαν κοινή έδρα.
Η μόδα όμως δεν μπορεί να αναχαιτίσει την πραγματικότητα. Το ΟΑΚΑ γέμιζε ή μισογέμιζε σε διεθνή ματς, ντέρμπι και κρίσιμα ματς αλλά στους «καθημερινούς» αγώνες του πρωταθλήματος έμενε άδειο. Και αφιλόξενο. Λόγω της φύσης της περιοχής το ΟΑΚΑ ποτέ δεν κατόρθωσε να γίνει τόπος φιλικών εξόδων. Μια ώρα πριν να βρούμε τη θέση ματς, μισή ώρα για να φύγουμε όσο πιο γρήγορα γίνεται προς την Κηφισίας ή τον σταθμό του Ηλεκτρικού και τέλος.
Στα 40 χρόνια από τα εγκαίνια του στο ΟΑΚΑ διοργανώθηκαν συναυλίες, συνέδρια, μεγάλοι ευρωπαϊκοί αγώνες ποδοσφαίρου και αποτέλεσε έδρα των μεγάλων ομάδων όταν κατασκεύαζαν δικά τους γήπεδα.
Διοργανώθηκαν μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις όπως το Παγκόσμιο Στίβου του 1997, που αποτέλεσε test event της διεκδίκησης των Ολυμπιακών του 2004 και οι ίδιοι οι Ολυμπιακοί όταν τοποθετήθηκε και το στέγαστρο Καλατράβα το οποίο υπήρχε η ελπίδα να αποτελέσει landmark για την Αθήνα, όπως η οροφή της Οπερας για το Σίδνεϊ.
Αποτέλεσε ένα επιτυχημένο σκηνικό για τους Ολυμπιακούς του 2004. Και έναν αυθεντικό μπελά για τις επόμενες κυβερνήσεις. Οι οποίες θα έπρεπε να το συντηρούν, το συντηρούσαν μέχρι το 2010 αλλά η κρίση σε συνδυασμό με το ελάττωμα του κράτους —πρόθυμα να εγκαινιάζει έργα αλλά απρόθυμα να τα συντηρεί — έφεραν τη διακοπή της λειτουργίας του ΟΑΚΑ και του Ποδηλατοδρομίου.
Κάποιες απαραίτητες διευκρινήσεις. Το πρόβλημα δεν αφορά την ασφάλεια του άνω διαζώματος στο οποίο παρατηρήθηκαν μεγάλες ταλαντώσεις που προκάλεσαν το ενδιαφέρον της UEFA μετά το ματς ΑΕΚ Μπάγερν το 2018. Αφορά αποκλειστικά τα σκέπαστρα στο ΟΑΚΑ και στο Ποδηλατοδρόμιο. Το θέμα είναι αντίστοιχα σοβαρό αλλά τα ενδεχόμενα προβλήματα στο άνω διάζωμα του σταδίου και η στατική επάρκεια του σκεπάστρου δεν συνδυάζονται.
Η ύπαρξη προβλήματος στο σκέπαστρο ήταν γνωστή στην κυβέρνηση. Στην ομιλία του Λευτέρη Αυγενάκη το 2021 για το MasterPlan εκσυγχρονισμού και αξιοποίησης του ΟΑΚΑ υπήρξε αναφορά για «συντήρηση του στεγάστρου Καλατράβα, το οποίο έχει υποστεί σημαντική διάβρωση (δεν έχει συντηρηθεί από την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004)».
Πιθανότατα υπήρξε κάποια συντήρηση αλλά αυτή αφορά το μακρινό 2009, όταν η εταιρεία Bung που είχε αναλάβει τον έλεγχο των κατασκευών είχε αναφερθεί σε προβλήματα στα δύο σκέπαστρα αλλά που αφορούσαν οξειδώσεις και φθορές στην προστατευτική βαφή αλλά χωρίς να υπάρχει στατικό πρόβλημα. Το 2010 το ελληνικό δημόσιο είχε επισημάνει ότι οι ελλείψεις είχαν αποκατασταθεί.
Ανάμεσα στο 2010 και το 2019 λόγω κρίσης και κυβερνητικών προτεραιοτήτων δεν υπήρξαν έλεγχοι ή έργα. Το 2020 παραδόθηκε μελέτη στην οποία αναφέρονταν οξειδώσεις και φθορές, προτείνονταν επισκευές αλλά δεν ετίθετο θέμα στατικής ανεπάρκειας.
Αντίθετα σύμφωνα με την διοίκηση του ΟΑΚΑ σε νέα μελέτη που ξεκίνησε προ εξαμήνου κατά τον υπουργό Γιάννη Βρούτση και που το πόρισμα της παραδόθηκε την Πέμπτη υπάρχουν στατικές ανεπάρκειες στα στέγαστρα με αποτέλεσμα να αποφασιστεί η διακοπή λειτουργίας του Ολυμπιακού Σταδίου. Και να μείνουν στον αέρα τα προγραμματισμένα τα δύο εντός έδρας ευρωπαϊκά ματς του Παναθηναϊκού και πιθανόν οι δύο sold out συναυλίες των Coldplay τον Ιούνιο του 2024.
Την υπόθεση των σκεπάστρων και όποιες ευθύνες πιθανόν προκύπτουν θα ερευνήσει ο εισαγγελέας Νικόλαος Μαργαρίτης. Πέραν όμως των όποιων ποινικών ευθυνών προκύπτουν κάποια ερωτήματα:
Πρώτον όταν ο Παναθηναϊκός έκλεινε την συμφωνία με το ΟΑΚΑ ήταν ενήμερος για τον έλεγχο στα σκέπαστρα Καλατράβα; Εστω και άτυπα αφού σύμφωνα με την ομιλία του Λευτέρη Αυγενάκη από το 2021 το πρόβλημα ήταν γνωστό.
Δεύτερον το Master Plan για το ΟΑΚΑ που είχε ανακοινώσει το 2021 ο Λευτέρης Αυγενάκης συνεχίζει να ισχύει ή κάποια κομμάτια του έχουν στην πράξη ακυρωθεί και το σχέδιο πρέπει να επικαιροποιηθεί; Δεν μιλάμε, όμως, για δύο κόμματα που εναλλάχθηκαν στην κυβέρνηση αλλά για συνέχεια από το ίδιο κόμμα που οι εξαγγελίες ενός υπουργού δεσμεύουν και τον επόμενο.
Τρίτον και τελευταίο. Θα γίνει κάτι για τα εναπομείναντα ολυμπιακά έργα ή θα περνάνε σαν τον μουτζούρη από κυβέρνηση σε κυβέρνηση; Και σε αυτά, όπως φάνηκε από το Master Plan για το ΟΑΚΑ, small is beautiful. Προτού κάτι βαφτιστεί «Πόλος αθλητικού, πολιτιστικού και τουριστικού προορισμού» καλό είναι να επισκευάσουμε αυτό που είναι έτοιμο (και κινδυνεύουμε) να μας πέσει στο κεφάλι.