23 Δεκεμβρίου 2000. Τελευταία ημέρα συζήτησης και ψήφισης του προϋπολογισμού. Στο μέσον ο Κώστας Σημίτης σε χειραψία με τον Ακη Τσοχατζόπουλο, αριστερά ο Γιάννος Παπαντωνίου | ΑΠΕ/ ΣΑΪΤΑΣ ΠΑΝΤΕΛΗΣ/CreativeProtagon
Απόψεις

Η ηθική είναι πάντα ατομική ευθύνη

Τρεις διαπιστώσεις για την προφυλάκιση του Γιάννου Παπαντωνίου και τις δήθεν αθώες παραινέσεις να βγει και να μιλήσει ο Σημίτης. Διότι συλλογική ηθική ευθύνη δεν μπορεί να υπάρξει (παρά την υποκρισία και την κουτοπονηριά στη χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας)
Μιχάλης Μιχαήλ

Με αφορμή την προφυλάκιση του Γιάννου Παπαντωνίου και της συζύγου του, τα τελευταία εικοσιτετράωρα πύκνωσαν δήθεν «αθώα» σχόλια, κουτοπόνηρες παραινέσεις και προτροπές να τοποθετηθεί δημόσια ο Κώστας Σημίτης, για τις ανήθικες πράξεις του πρώην υπουργού και τις αντίστοιχες του καταδικασθέντος Ακη Τσοχατζόπουλου. Μάλιστα, το Ποτάμι έφτασε στο σημείο, με ανακοίνωσή του, να κάνει λόγο για «γενικευμένη διαφθορά» την περίοδο διακυβέρνησης του κ. Σημίτη, 1996-2004, στοιβάζοντας όλους τους τότε υπουργούς και ζητώντας την ανάληψη της πολιτικής ευθύνης, ενώ άλλα σχόλια στα κοινωνικά δίκτυα ανέφεραν ότι «δεν καταλάβαιναν γιατί ο κ. Σημίτης σιωπά».

Τη σκυτάλη φρόντισε να πάρει η «Real Νews» που έκανε λόγο για πρώην Πρωθυπουργό που «αγνοείται». Και όχι, παραδόξως, δεν έλεγε για τον Κώστα Καραμανλή που όντως αγνοείται – αυτός φαίνεται έχει το ακαταλόγιστο για τον ΣΥΡΙΖΑ και μερίδα της ΝΔ.

Επειδή, λοιπόν, η υποκρισία και η κουτοπονηριά στη χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας ευδοκιμεί, αξίζουν οι εξής παρατηρήσεις και σχόλια:

Πρώτον, είναι αυτονόητο πως το αν θα μιλήσει, πότε με ποιον τρόπο και τι θα θελήσει να πει, θα το αποφασίσει ο ίδιος ο πρώην Πρωθυπουργός. Δήθεν αθώα αιτήματα να «απολογηθεί» εδώ και τώρα για τους δύο επίορκους υπουργούς Αμυνας είναι εκ του πονηρού ιδίως στη σημερινή πολιτική συγκυρία. Οποιου είδους και χαρακτήρα τοποθέτηση του κ. Σημίτη κι αν γινόταν, είναι σαφές ότι τα συμπλέοντα συμφέροντα σημαντικών παραγόντων του ΣΥΡΙΖΑ και της ΝΔ δεν θα νοιάζονταν για όσα τυχόν θα έλεγε, αλλά θα άρπαζαν την ευκαιρία να καυτηριάσουν την οκταετία του εκσυγχρονισμού της χώρας και να ενοχοποιήσουν σήμερα το Κίνημα Αλλαγής -που ως ΠΑΣΟΚ ούτως ή άλλως έχει κριθεί πολλάκις από το εκλογικό σώμα. Κι όπως είπε ο Μανώλης Χριστοδουλάκης, γραμματέας του Κινήματος Αλλαγής: «Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να τσουβαλιάζεται ένας ολόκληρος πολιτικός χώρος με εκατοντάδες χιλιάδες στελέχη, από υποθέσεις τύπου Παπαντωνίου». Φαντάζομαι ότι δεν περιμένει κανείς ο κ. Σημίτης να τους κάνει τη χάρη. Τούτων δοθέντων η στάση του επισπεύδοντος Ποταμιού είναι ή αφελής ή σκόπιμη.

Δεύτερον και σημαντικότερο. Τα ζητήματα ηθικής τάξεως είναι πάντοτε θέματα ατομικής και όχι συλλογικής ευθύνης και σε όποιον δεν αρέσει ας διαβάσει Εμάνουελ Καντ. Η ηθική είναι αξία και αρετή την οποία το κάθε άτομο την έχει ή όχι. Αυτό την καθορίζει κι αυτό την εκφράζει. Την τηρεί απαρέγκλιτα ή είναι επιρρεπές στη διαφθορά και την ανομία. Στη περίπτωση των δυο υπουργών φαίνεται ότι η ηθική τους υπόσταση υπήρξε αρκετά ρηχή κι ελαστική. Συλλογική ηθική ευθύνη δεν μπορεί να υπάρξει γιατί σε αντίθετη περίπτωση θα είναι συλλήβδην όλοι ανήθικοι και αυτό είναι Ολοκληρωτισμός. Επομένως, με το να απαιτούνται εξηγήσεις από τον πρώην Πρωθυπουργού εξυπηρετείται μόνο η ικανοποίηση του φιλοθεάμονος κοινού και οι μύχιες επιδιώξεις, όσων το θέτουν.

Τρίτον, όταν τα αρμόδια θεσμικά όργανα (ΚΥΣΕΑ, Υπουργικό Συμβούλιο), το 1997-1998 και το 2003, αποφάσισαν την δαπανηρή αγορά οπλικών συστημάτων για την άμυνα της χώρας, δεν εξουσιοδότησαν τους κυρίους Τσοχατζόπουλο και Παπαντωνίου να ζητήσουν ή να πάρουν μίζα. Όπλα για τις ανάγκες της χώρας τους δόθηκε εντολή να αγοράσουν, όχι να δωροδοκηθούν. Στο σύγχρονο Κράτος Δικαίου οι έκνομες ανήθικες πράξεις του κάθε πολιτικού ελέγχονται και πιστοποιούνται από τη Δικαιοσύνη κι αυτή αποφαίνεται. Για τον μεν κ. Τσοχατζόπουλο απεφάνθη και τον καταδίκασε για δε τον κ. Παπαντωνίου θα δούμε σε ποιο βαθμό ευσταθούν οι κατηγορίες που του αποδίδονται.

Και για να το ξεκαθαρίσουμε. Πολιτική ευθύνη έχει ένας Πρωθυπουργός εκ των πραγμάτων για ό,τι συμβαίνει στη χώρα επί της πρωθυπουργίας του, και για τα καλά και για τα κακά. Το αίτημα για ανάληψη πολιτικής ευθύνης είναι ένας πλεονασμός, αν όχι μια καραμέλα που βολεύει όποιον την πιπιλίζει. Εν προκειμένω δε πολιτική ευθύνη έχει αναληφθεί με την απομάκρυνση από την κυβέρνηση και των δύο επίορκων πρώην υπουργών τόσο εκείνες τις περιόδους όσο και από το ΠΑΣΟΚ και ασφαλώς από τη μη αποδοχή τους στο Κίνημα Αλλαγής.

Προς τι λοιπόν η κριτική στον κ. Σημίτη;