Σε μια εξέλιξη που κάποιοι βρήκαν «αιφνιδιαστική» και κάποιοι άλλοι «απογοητευτική», η Χαμάς συνεχάρη τη Δευτέρα 9 Δεκεμβρίου τον συριακό λαό για την ανατροπή του Μπασάρ αλ Ασαντ.
Οι «αιφνιδιασμένοι» και «απογοητευμένοι», οι οποίοι κατά κανόνα ανήκουν στις τάξεις των φανατικά προοδευτικών και αντι-ιμπεριαλιστών, είχαν προηγουμένως εκφράσει μετ’ επιτάσεως και επί τριήμερο τον αποτροπιασμό τους για τη «Δυτική» συνωμοσία που έριξε τον αντι-ιμπεριαλιστή Ασαντ και έδωσε τη χώρα τροφή στους υποκινούμενους από τις ΗΠΑ, το Ισραήλ και την Τουρκία τζιχαντιστές.
Εξίσου απογοητευμένοι ήταν από τις εκδηλώσεις χαράς των, εξόριστων και μη, Σύρων· «οι σύροι πρόσφυγες που πανηγύρισαν στο Σύνταγμα, να πάνε τώρα πίσω στη χώρα τους για να μάθουν» διάβασα σε αυτό που πιθανώς είναι το πιο χυδαίο σχόλιο επί του θέματος, σε έναν πάρα πολύ αντι-ιμπεριαλιστικό τοίχο στα σόσιαλ. Δεν ξέρουν οι Σύροι, εμείς ξέρουμε καλύτερα.
Επιχείρησα να σχολιάσω σε δυο-τρεις τέτοιες οργισμένες αναρτήσεις ότι ο Ασαντ είναι ένας μακελάρης, ο οποίος κατέσφαζε συστηματικά τον λαό του και διέλυσε τη χώρα του με την υποστήριξη των «αντι-ιμπεριαλιστών» Ρώσων και Ιρανών και κάποιος με αποκάλεσε «Χίλαρι», ενώ άλλοι με λοιδώρησαν. Είμαι πράκτορας των ΗΠΑ, μου είπε κάποιος, και των σιωνιστών. Εγώ όλα αυτά;
Η σύγχυση δεν είναι εντελώς παράλογη σε έναν κόσμο που έχει μάθει να ερμηνεύει τα πάντα με γηπεδικούς όρους. Στα γήπεδα δεν πρυτανεύει ποτέ η λογική, αλλά μόνο ο τυφλός οπαδισμός. Ακόμη κι αν ο αντίπαλος μάς κερδίσει 5-0 με καθαρότατα γκολ ενώ εμείς σερνόμασταν, στάνταρ θα έχουμε «αδικηθεί», θα έχει παίξει κάποια «διαπλοκή», ο διαιτητής θα είναι πουλημένος κ.λπ..
Αυτή η λογική διαχέεται και στα πιο σοβαρά ζητήματα. Στη Συρία όλοι «ξέρουν» τι έχει συμβεί και το ξέρουν καλύτερα και από τη CIA (ως πράκτοράς της, μπορώ να το διαβεβαιώσω). Ετσι, ο Μπασάρ αλ Ασαντ, ο άνθρωπος που η Ιστορία έχει ήδη γράψει το όνομά του με τα πλέον μελανά γράμματα, ήταν «ανάχωμα στον αμερικανικό και σιωνιστικό ιμπεριαλισμό», επειδή τα είχε κάνει πλακάκια με τους Ρώσους και τους άφηνε να έχουν βάσεις στη Μεσόγειο, αλλά και με τους Ιρανούς, και τους άφηνε να περνάνε όπλα στη Χεζμπολάχ. Αρα ήταν καλός, ενώ αυτοί που τον έριξαν είναι κακοί.
Το γεγονός ότι ο Ασαντ είχε κάνει τη Συρία μια Κολομβία της Μέσης Ανατολής, βγάζοντας ο ίδιος δισεκατομμύρια από το ναρκωτικό κόπταγκον όσο ο λαός του πεινούσε· το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του είχαν εξοντωθεί, εξαφανιστεί, βασανιστεί, φυλακιστεί και εκτοπιστεί περίπου οι μισοί κάτοικοι της χώρας· το γεγονός ότι είχε κάνει τη Συρία ένα διαρκές failed state, όλα αυτά είναι απλώς «κάποια προβλήματα που είχε το καθεστώς του», όπως διάβασα σε μια άλλη αντι-ιμπεριαλιστική ανάλυση. Τίποτε άξιο λόγου δηλαδή, λεπτομέρειες.
Για τους δε Ρώσους, είναι πράγματι εκπληκτικό ότι μεγάλη μερίδα του προοδευτικού κόσμου εξακολουθεί να πιστεύει ότι αποτελούν το ιδεολογικό αντίπαλον δέος στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό. Δεν μπορώ να το ερμηνεύσω διαφορετικά αυτό, παρά ως μια μορφή αθεράπευτης νοσταλγίας για έναν κόσμο που δεν υπάρχει πια –αν υπήρξε και ποτέ–, εκείνον του υπαρκτού σοσιαλισμού.
Ακόμη κι αν έχεις ακόμη την ψευδαίσθηση ότι η Σοβιετική Ενωση δεν ήταν ιμπεριαλιστική οντότητα (άλλο που όποιος ανέπνεε από το λάθος ρουθούνι, τού έχωνε αμέσως στη μύτη τα τανκς), είναι δυνατόν να πιστεύεις ότι η Ρωσία του Πούτιν είναι μια χώρα που παλεύει για τα δίκαια των λαών; Ποιων λαών; Των Σύρων, ας πούμε, που οι Ρώσοι χτυπούσαν παλαμάκια στον Ασαντ όσο εκείνος εξόντωνε ολόκληρα χωριά με αέριο σαρίν; Α, «μικρά προβλήματα» είναι αυτά, εντάξει.
Των Κούρδων; Μα, τους Κούρδους οι μόνοι που τους στηρίζουν είναι οι «κακοί» Αμερικανοί. Α, το κάνουν μόνο για το συμφέρον τους. Ενώ οι Ρώσοι, οι Ιρανοί, οι Κινέζοι και ο Κιμ όσα κάνουν τα κάνουν από αγνό ρομαντισμό.
Των Παλαιστινίων; Στην περίπτωση αυτού του ταλαίπωρου λαού ξεκινάνε οι μεγαλύτερες λογικές πιρουέτες: Ο Ασαντ άφηνε το Ιράν να περνάει όπλα στη Χεζμπολάχ, η Χεζμπολάχ είναι στο πλευρό της Χαμάς, η Χαμάς πολεμάει το Ισραήλ για την ανεξαρτησία των Παλαιστινίων, άρα ο Ασαντ ήταν καλός.
Με την εξαίρεση του Ασαντ, βέβαια, όλοι οι προαναφερθέντες είναι ισλαμιστικές ομάδες και καθεστώτα, όπως και οι ομάδες που κατέλαβαν την εξουσία στη Συρία. Αλλά ενώ η Χεζμπολάχ και η Χαμάς είναι «καλές» ισλαμιστικές ομάδες, οι άλλοι είναι «κακές» ισλαμιστικές ομάδες. Τελικά, είναι καλό ή κακό να είσαι ισλαμιστική ομάδα; Εξαρτάται. Εάν αυτοί του Τζολάνι πάνε και βαρέσουν το Ισραήλ, όσοι τους βρίζουν σήμερα θα τους αποθεώνουν αύριο και από «τζιχαντιστές» θα γίνουν «μαχητές της ελευθερίας». Και δεν βαριέσαι, ας τραβήξουν και δυο-τρεις ισλαμικούς νόμους στη Συρία να πετροβολούν όσες δεν φορούν μαντίλα. Και το Ιράν το ίδιο κάνει, αλλά δεν μας πειράζει πολύ, επειδή είναι εναντίον των ΗΠΑ.
Αντίστοιχη είναι και η αντιμετώπιση απέναντι στις ΗΠΑ. Οι Δημοκρατικοί, σύμφωνα με την ίδια κοσμοθεωρία, είναι φονιάδες των λαών και ο Τραμπ είναι ένας περίπου άγιος άνθρωπος που θα βάλει τον κόσμο σε τάξη. Στην πραγματικότητα, βέβαια, είναι ένας καταδικασμένος εγκληματίας, που δεν έχει καμία πίστη σε οποιονδήποτε θεσμό και θέλει να οδηγήσει τις ΗΠΑ –και τον κόσμο– σε έναν πολύ σκοτεινό, τεχνολογικό μεσαίωνα. Δεν πειράζει, «μικρά προβληματάκια» κι αυτά.
Στο βιβλίο «A Line Ιn the Sand» (Μια Γραμμή στην Αμμο), ο Τζέιμς Μπαρ ξετυλίγει την ιστορία δύο απίθανων τύπων, του βρετανού πολιτικού Μαρκ Σάικς και του γάλλου διπλωμάτη Φρανσουά Ζορζ-Πικό. Αυτοι οι δύο κάθισαν το 1916 μπροστά σε έναν χάρτη της Μέσης Ανατολής και τράβηξαν φαντασιωσικά σύνορα χωρών ορμώμενοι από δύο πράγματα. Το ένα ήταν αυτονόητο: τα συμφέροντα των αντίστοιχων χωρών τους. Το άλλο ήταν η προσωπική τους αντίληψη για έναν κόσμο για τον οποίο δεν γνώριζαν σχεδόν τίποτε.
Αυτές οι γραμμές έγιναν η αρχή όλου του χάους που επικρατεί έως σήμερα στην περιοχή. Ο προοδευτικός κόσμος κατηγορεί –και ορθώς– τον ιμπεριαλισμό ότι αδιαφορεί πλήρως για την πραγματικότητα των λαών και καθορίζει το μέλλον τους με βάση τα δικά του συμφέροντα. Οταν, όμως, μένεις προσκολλημένος σε οποιαδήποτε ιδεοληπτική ερμηνεία του κόσμου, όσο καλοπροαίρετη και αν είναι αυτή, τελικά κάνεις ακριβώς το ίδιο.