Η τεράστια καταστροφή και οι ασύλληπτες επιπτώσεις δεν αφήνουν περιθώρια για πολλά λόγια.
Δεν μπορείς να συνηθίσεις τον όλεθρο, ακόμα κι έχεις ξαναδεί το έργο στο Μάτι, την Ηλεία, την Κινέτα, την Πάρνηθα και σχεδόν κάθε καλοκαίρι, όσο θυμάσαι τον εαυτό σου. Αλλά όχι έτσι. Τώρα δεν μιλάμε για μια μεγάλη φωτιά στη χώρα, αλλά για μια χώρα που σε μεγάλο ποσοστό έχει τυλιχθεί στις φλόγες, καθώς μετά από μια εβδομάδα καύσωνα κάθε σωρός με ξερόχορτα αποδεικνύεται μια εν δυνάμει βόμβα. Ο απολογισμός θα αναδείξει μια καταστροφή πρωτόγνωρων διαστάσεων. Η «επόμενη μέρα», που ελπίζω -αν και δεν διαφαίνεται- να έρθει άμεσα, θα μας φέρει μπροστά σε μια συγκλονιστική κατάσταση.
Κοιτάζω τον χάρτη με τις φωτιές στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και της ανατολικής Μεσογείου. Φυσικά δεν είμαστε μόνοι μας. Προφανώς και πληρώνουμε το τίμημα της κλιματικής αλλαγής. Ποτέ δεν φτάνουν οι δυνάμεις. Πάντα γίνονται λάθη. Πάντα το σύστημα έχει ανεπάρκειες και φυσικά όλοι κρίνονται από το αποτέλεσμα στη διαχείριση της «στραβής που έκατσε στη βάρδιά τους». Αλλά τι σημασία έχουν όλα αυτά όταν έχει καεί το σπίτι σου; Είχα βρεθεί σε σχετικά παρόμοια θέση το 2018 και καταλαβαίνω.
Μια διαφορά με το τότε, εκτός πολλών άλλων βεβαίως, είναι ότι αυτή η τραγωδία δεν μας βρίσκει μόνο μετά από 10 χρόνια οικονομικής κρίσης, αλλά και εν μέσω μιας πανδημίας που δεν μπορούσαμε να φανταστούμε. Και δεν είμαστε καν στο τέλος, αλλά σ’ ένα θολό σημείο κάπου προς το τέλος, θέλουμε να πιστεύουμε. Και την ώρα που περιμέναμε να σηκώσουμε, κάπως, ξανά κεφάλι βυθιστήκαμε σε μια συνθήκη που μοιάζει να έχει βγει από τους στίχους της κόλασης του Δάντη.
Αυτή η πρωτόγνωρη κατάσταση, σε αυτή την ιδιαίτερη συγκυρία δημιουργεί αυτονόητη προσωπική και συλλογική ένταση.
Αρκεί να σκρολάρεις λίγο στο Facebook, για να το καταλάβεις. Απόγνωση, οργή, θλίψη, φόβος. Και τοξικότητα, ανακύκλωση ανοησίας, μικροπολιτική εκμετάλλευση από τους επαγγελματίες του χώρου, αλλά όχι μόνον, χαιρεκακία λες και δεν θα πληρώσουμε όλοι τον λογαριασμό στο τέλος. Ο καθένας αντιδρά όπως μπορεί. Όμως ανάμεσα στα πύρινα μέτωπα της εύκολης πληκτρολόγησης ξεπροβάλουν κι εκείνοι που δεν αρκούνται στις διαπιστώσεις εκ του ασφαλούς. Εθελοντικές ομάδες που οργανώνονται, φιλόζωοι που αναλαμβάνουν δράση, πρωτοβουλίες για τη συγκέντρωση χρημάτων και ειδών πρώτης ανάγκης σε διαδικτυακές σελίδες που αναφύονται ώρα με την ώρα. Τα social media δείχνουν τον καλό τους εαυτό γιατί υπάρχει, ή για την ακρίβεια εμείς δείχνουμε τον καλό μας εαυτό γιατί τον έχουμε, απέναντι στην τάση παθητικής γκρίνιας.
Τα δημαρχεία και οι εκκλησίες γίνονται σημεία αναφοράς για όσους αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, σημεία συνάντησης όσων έχουν και θέλουν να προσφέρουν. Άνθρωποι που ενώνουν τις δυνάμεις τους και δημιουργούν μια θετική κοινωνική δυναμική με πυρήνες αλληλεγγύης, προσφοράς και υποστήριξης. Η φίλη μου η Εύα αντί να φύγει όσο πιο μακριά μπορούσε, επέμεινε να παραμείνει, όσο το επιτρέπουν οι συνθήκες, κοντά στο μέτωπο του Αγίου Στεφάνου για να υποστηρίξει εκείνους που έχουν ανάγκη. Και δεν είναι η μόνη.
Την ίδια ώρα και ο ιδιωτικός τομέας σπεύδει να βοηθήσει: Έμαθα για τον Σκλαβενίτη, τον Μασούτη, τη Δελτα, τον Βίκο, το efood και είμαι σίγουρος πολλές άλλες εταιρείες που σπεύδουν αθόρυβα να αναλάβουν το μερίδιο ευθύνης που θεωρούν ότι τους αντιστοιχεί, να βοηθήσουν εκείνους που δίνουν τη μάχη. Είναι μια μάχη χαρακωμάτων με τη φωτιά. Μάχη σώμα με σώμα που σε ένταση θυμίζει ίσως τις περιγραφές από την μάχη της Υπρ κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ευτυχώς όχι μόνο σε ένταση και όχι σε θύματα.
Όπως και να έχει, τη μάχη τη χάσαμε. Ας μη χάσουμε τον πόλεμο. Η διαδικτυακή επιθετικότητα και ο διχασμός δεν βοηθά κανέναν. Η συνοχή είναι αυτή την ώρα παράγοντας ισχύος απέναντι σε μια καταστροφή που μας έχει υπερβεί.
Ας μην αφήσουμε τη φωτιά εντός μας να μας κάψει, αλλά να μας δώσει δύναμη για τις επόμενες δύσκολες ημέρες που έρχονται.