Ο Αριστοτέλης το είχε πει με τρεις λέξεις: «Το άρχειν ήδιστον». Ο παλιός μάγος της αμερικανικής διπλωματίας Χένρι Κίσινγκερ χρειάστηκε έξι: «Η εξουσία είναι το ισχυρότερο αφροδισιακό». Ο γίγας Πολάκης μόνο δύο: «Σας έχω»!
Το θέμα μας είναι η εξουσία και οι βλαβερές συνέπειές της. Γιατί η άσκησή της μπορεί να είναι πηγή ποικίλων ηδονών, αλλά καμιά φορά οδηγεί την αλαζονεία (αυτού που την ασκεί) στα ύψη και αυτό τού φέρνει αποβλάκωση.
Δεν είναι, φυσικά, σημερινό το φαινόμενο. Εχουμε δει στο διάβα της Ιστορίας πολλούς διαχειριστές της εξουσίας να κάνουν κατάχρησή της, να χάνουν κάθε μέτρο και να έχουν κακό τέλος, πολιτικό και, καμιά φορά, προσωπικό. Ας μην θυμίσουμε ονόματα και περιπτώσεις, είναι γνωστά, για να μην θεωρηθεί ότι επιχειρούμε να βρούμε αναλογίες με το σήμερα. Ας δούμε το σήμερα αυτό καθαυτό με βάση το τελευταίο γεγονός που βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη.
Ο Παύλος Πολάκης πήρε ένα καταναλωτικό δάνειο 100 χιλιάδων ευρώ. Τα «πώς» και τα «γιατί» έχουν εξηγηθεί, όλες οι διαστάσεις του προβλήματος έχουν ξετιναχθεί. Και τα υπέρ και τα κατά και οι συγκρίσεις με άλλα του παρελθόντος. Δεν έχει νόημα η επανάληψή τους.
Η Τράπεζα Αττικής, που το έδωσε, εξέδωσε ανακοίνωση και διαβεβαίωσε ότι όλα έγιναν νόμιμα. Και η εποπτεύουσα Τράπεζα της Ελλάδος δεν το αμφισβήτησε. Το θέμα θα μπορούσε να κλείσει έτσι. Όμως, άλλαι αι βουλαί Πολάκη.
Δεν του έφτανε αυτή η, έστω τυπική, δικαίωση. Ηθελε να κατατροπώσει και τον Στουρνάρα, που διέταξε να ελεγχθεί η περίπτωσή του. Θα μπορούσε να το κάνει με μια απλή ανακοίνωση ή έστω με μια επιστολή, στη δική του γλώσσα: «Κύριε αρχιτραπεζίτα, καλώς έλεγξες το δάνειό μου, περιμένω τώρα να ελέγξεις και τα δάνεια των άλλων, προσώπων και κομμάτων». Και να τα αραδιάζει.
Εδώ υπεισέρχεται η ο ιός της εξουσίας που λέγαμε. Ο οποίος φέρνει αλαζονεία και αποβλάκωση. Τι σημαίνει αλαζονεία; Οτι καλεί στο τηλέφωνο τον Στουρνάρα, για να τον καταχεριάσει. Και τι σημαίνει αποβλάκωση; Ότι διοχετεύει στη δημοσιότητα τον διάλογο που είχε μαζί του, λέξη προς λέξη, χωρίς να είναι σε θέση να καταλάβει ότι αυτό παραπέμπει σε καταγραφή της συνομιλίας. Μέσα στον εξουσιαστικό του οίστρο, ο Πολάκης δεν ήταν σε θέση να αντιληφθεί ότι αυτό που έκανε θα μπορούσε να τον βάλει σε μπελάδες. Αν ρωτούσε έναν φίλο του με στοιχειώδεις νομικές γνώσεις, θα μπορούσε να τον είχε αποτρέψει.
Αλλά, μέσα στην μπουνταλοσύνη του και επειδή αισθάνεται ότι όλα τα σφάζει και τα μαχαιρώνει, αφού έχει εξουσία, έκανε την γκάφα. Και όταν του εξήγησαν ότι μπορεί να μπλέξει με εισαγγελείς, τα μάζεψε άρον άρoν (εδώ). Το πιθανότερο είναι ότι η υπόθεση δεν θα έχει συνέχεια, αφού η παρανομία της καταγραφής της συνομιλίας δεν μπορεί να στοιχειοθετηθεί, αλλά ας περιμένουμε τον εισαγγελέα.
Ο,τι και να γίνει, πάντως, η ουσία δεν αλλάζει. Η αίσθηση της παντοδυναμίας που δίνει η εξουσία και η εξ αυτής δημιουργούμενη αλαζονεία οδηγεί τα πρόσωπα της εξουσίας ένα βήμα παραπέρα και τις κυβερνήσεις σε αδιέξοδο, αν δεν το προλάβουν. Από την άσκηση έως την κατάχρηση της εξουσίας η απόσταση είναι πολύ μικρή. Το τωρινό επεισόδιο Πολάκη το μαρτυρά.
Αυτό ισχύει και για όσους(θεωρούν ότι) βρίσκονται προ των πυλών της εξουσίας. Αν τα παθήματα του παρελθόντος και του παρόντος, δικά τους ή των άλλων, δεν τους γίνουν μαθήματα και καταφεύγουν σε δημόσιες παραστάσεις ανάλογου ύφους (εδώ μια από αυτές), τότε οι επαγγελίες περί νέου ήθους και προσωπικού παραδείγματος (εδώ) θα είναι απλώς έπεα πτερόεντα.
Και για τους μεν και για τους δε ισχύει αυτό που έχει πει ο παλιός αμερικανός πρόεδρος Αβραάμ Λίνκολν: «Αν θες να δοκιμάσεις τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου, δώσ’ του εξουσία».