Ο Guardian είχε δημοσιεύσει ένα άρθρο που έλεγε ότι η τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου έκανε μεγάλη ζημιά στη Βρετανία. Ενέπνευσε στους Βρετανούς υπερβολική αισιοδοξία και, κυρίως, αυτοπεποίθηση. Πίστεψαν ότι μπορούν να τα καταφέρουν και μόνοι τους. «Μία στιγμή αισιοδοξίας, κατέστρεψε ολόκληρη δεκαετία».
Είναι δυνατόν να ευθύνεται μία τελετή, που έγινε το 2012, για το αποτέλεσμα ενός δημοψηφίσματος το 2016; Υπερβολικό. Σίγουρα όμως ήταν κομμάτι της εικόνας που άρχισε να διαμορφώνεται στο νησί.
Οταν η ευφορία και η έπαρση συναντήσουν τον λαϊκισμό, δίνουν υπόσταση στο αδιανόητο. Και η πραγματικότητα του σήμερα, είναι το αδιανόητο του χθες. Η Βρετανία είναι εκτός της Ευρωπαϊκής Ενωσης ή, για να το θέσουμε πιο βρετανικά, η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι πλέον χωρίς τη Βρετανία.
Αξίζει όμως να γυρίσετε οκτώ χρόνια πίσω και να παρακολουθήσετε πάλι την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου. Θα διαπιστώσετε πόσο οικείες σας φαίνονται οι εικόνες και οι παραστάσεις της βρετανικής κουλτούρας. Ξέρετε πρόσωπα και γεγονότα, αναγνωρίζετε φανταστικούς ήρωες και έχετε τραγουδήσει τα τραγούδια που ακούστηκαν και εκεί. Δεν είναι μόνο η αγγλική γλώσσα που λειτούργησε ως συγκολλητικό μέσο για τους λαούς της Ευρώπης. Είναι και η βρετανική ποπ κουλτούρα που έκανε έναν νέο από το Ταλίν να ακούει την ίδια μουσική με τον συνομήλικό του στη Μαδρίτη.
Θα πείτε ότι αυτό το κάνει σε μεγάλο βαθμό και η αμερικανική κουλτούρα. Οχι ακριβώς. Με τους Αμερικανούς μας χωρίζει ένας ωκεανός. Με τη Βρετανία ένα κανάλι. Λάθος. Με τους Αμερικανούς μας χωρίζει πλέον ένας ωκεανός και η Βρετανία. Είναι ένας συμβολισμός που εκτείνεται πολύ πιο πέρα από τη Γεωγραφία.
Ζούμε, φυσικά, μία οδυνηρή στιγμή. Η Ευρώπη ακρωτηριάστηκε. Το 2015 αρκετοί Ευρωπαίοι έλεγαν ότι το Grexit θα αποσπούσε από την Ευρώπη την κοιτίδα των αξιών της. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με το Brexit. Παραμένουμε κοντά, αλλά χώρια. Όμως και όταν δεν ήμασταν χώρια, αισθανόμασταν ότι δεν ήμασταν κοντά.
Με το Brexit τελείωσε μία σχέση. Δεν ξέρουμε όμως τι ακριβώς είναι αυτό που αρχίζει. Σε τι θα εξελιχθεί η Βρετανία; Σε έναν αμερικανικό οικονομικό βραχίονα στην Ευρώπη; Σε έναν πόλο ανταγωνιστικό της Ευρώπης που θα δημιουργήσει ένα πιο ελκυστικό πλαίσιο επενδύσεων και οικονομικής δραστηριότητας; Είναι αυτή μία μαύρη μέρα για τη Βρετανία ή η αρχή μίας φωτεινής εποχής; Δεν ξέρουμε τίποτα. Το μόνο που γνωρίζουμε είναι ότι στο σημερινό περιβάλλον, έτσι και λαϊκίσεις χωρίς αναστολές, βρεις ένα καλό σύνθημα και «πειράξεις» καταλλήλως την επικοινωνία, μπορείς να αλλάξεις θεαματικά την Ιστορία.